«ΦΡΑΟΥΣΤ», του Ισίδωρου Ζουργού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΦΡΑΟΥΣΤ», του Ισίδωρου Ζουργού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Πατάκη

Σελίδες: 398

Τιμή: 8,82 €

            Τον Ισίδωρο Ζουργό είχα την τύχη, την τιμή και τη χαρά να τον γνωρίσω από κοντά για πρώτη φορά πέρυσι στην παρουσίαση που διοργάνωσε το εξαιρετικό βιβλιοπωλείο της γειτονιάς μου «Μεθ’ Ημών» για το βιβλίο του «Ανεμώλια». Ακόμα δεν είχα διαβάσει κανένα βιβλίο του, αν και είχα αρχίσει να μαζεύω σιγά σιγά τα βιβλία του, εφόσον είχα ακούσει εξαιρετικά λόγια και διθυραμβικές κριτικές από όλους και, κυρίως, από άτομα των οποίων την κρίση εκτιμώ και εμπιστεύομαι απόλυτα. Τελικά, αποδείχτηκε πως έκανα πολύ καλά που συνέλεγα τα μυθιστορήματά του ένα προς ένα, καθώς το παρόν βιβλίο του «Φράουστ» έχει ήδη εξαντληθεί και αναμένεται να επανακυκλοφορήσει σύντομα, αν και πρόκειται για επανέκδοση μετά από μία εικοσαετία.

            Η πρώτη εντύπωση που μου άφησε ο ίδιος ο συγγραφέας ήταν άριστη: ένας χαμογελαστός, προσηνής άνθρωπος, που χάριζε χαμόγελα και χειραψίες αφειδώλευτα σε όλους τους παρευρισκομένους στην παρουσίαση. Καθώς η ώρα περνούσε έβλεπα το μέγεθος και την ποιότητα του συγγραφέα Ζουργού που όλοι μου είχαν εκθειάσει. Ένας άνθρωπος βαθύτατα μορφωμένος, καλλιεργημένος και παρόλα αυτά προσιτός και ευγενής (πώς θα μπορούσε να ήταν αλλιώς άλλωστε) ο οποίος αποζητούσε την προσωπική επικοινωνία με κάθε έναν από εμάς τους αναγνώστες του. Στο τέλος, όταν δέχτηκε αδιαμαρτύρητα να μου υπογράψει όλα τα βιβλία του που είχα ανά χείρας, δε δίστασε να με "προκαλέσει" να αρχίσω την ανάγνωση των μυθιστορημάτων του από το πρώτο του βιβλίο, το «Φράουστ», καθώς το θεωρεί το λιγότερο "ώριμο" συγγραφικά έργο του μια και είναι το πρώτο του. Αυτό και έκανα, λοιπόν!

            Το μυθιστόρημα αυτό στηρίζεται στο πασίγνωστο έργο του Γκαίτε, το «Φάουστ», όμως είναι μια σύγχρονη παραλλαγή του, εξ’ ού και η παράφραση του τίτλου σε «Φράουστ». Χρονικά τοποθετείται στη δεκαετία του ’80, στην Ελλάδα και συγκεκριμένα στη Θεσσαλονίκη, αν κρίνω από τις σκόρπιες πληροφορίες για το Ναό του Αϊ - Δημήτρη, τη θαλασσινή αύρα που πλαισιώνει την πόλη, τα ‘λαδάδικα’ κ.λ.π. Τα πρόσωπα πολλά και οι ιστορίες τους, φαινομενικά, ασύνδετες, ενώ φτάνουμε να "ταξιδέψουμε" μέχρι το παγωμένο χριστουγεννιάτικο Εδιμβούργο. Ο συγγραφέας φτιάχνει ένα πολυπρόσωπο παζλ με τις προσωπικές ιστορίες, τα βιώματα, τα όνειρα και τους πόθους, τις συγγραφικές δουλειές ή προσπάθειες να συγγράψουν των περισσοτέρων ηρώων, το οποίο αρχικά με είχε σε συνεχή εγρήγορση, προσπαθώντας να βρω τις σχέσεις μεταξύ τους και τα αίτια που θα εξηγούσαν τις συμπεριφορές τους. Το γεγονός ότι η ροή της κάθε ιστορίας διακοπτόταν για να συνεχίσουμε με την ιστορία κάποιου άλλου ήρωα με δυσκόλευε ακόμα περισσότερο…

            Όμως, καθώς οι ιστορίες προχωρούσαν και αποκαλύπτονταν ολοένα και περισσότερα στοιχεία για τον καθένα τόσο περισσότερο ξεδιαλύνονταν τα πράγματα. Κυρίαρχος ήρωας ο Φραγκίσκος, υποτιθέμενος συγγραφέας αρχικά, που δυσκολεύεται να εστιάσει και να αντλήσει έμπνευση ώστε να ολοκληρώσει το έργο του «Λόρενς» και ο οποίος βλέπει τα πάντα μέσα από την "φραγκισκανή ματιά" του. Στη συνέχεια, ο ήρωάς μας κατορθώνει ‘να πιάσει την καλή’, όπως λέμε, εκδίδοντας ένα πολύ επιτυχημένο μυθιστόρημα το οποίο έρχεται ανεξήγητα στα χέρια του σαν δώρο εξ’ ουρανού… ή  μήπως από κάπου πολύ χαμηλότερα; Όπως και να’ χει, ο Φραγκίσκος το δέχεται, το εκμεταλλεύεται και το καρπώνεται θεωρώντας πως δε θα του ζητηθεί ποτέ να καταβάλει κάποιο αντίτιμο.

Σε λίγο καιρό, κι ενώ ο ήρωάς μας βλέπει τη ζωή του να αλλάζει δραματικά – από  το τεράστιο υπόλοιπο στον τραπεζικό του λογαριασμό μέχρι τον τόπο κατοικίας του στο σπίτι στην Αίγινα όπου έζησε και έγραψε το τελευταίο του έργο ο Καζαντζάκης – ένα δεύτερο μυθιστόρημα έρχεται στα χέρια του με ακόμα πιο μυστηριώδη τρόπο.

            Μαζί με την ιστορία του "εκλεκτού" Φραγκίσκου ξετυλίγονται και οι ιστορίες των φίλων του και υπολοίπων ηρώων που τον πλαισιώνουν, της Πόπης, δασκάλας σε ένα μικρό νησί και παλιάς – και ίσως μοναδικής πραγματικής αγάπης του – της Μαργαρίτας, ποιήτριας και εγκλωβισμένης σε έναν γάμο με τον Βίκτωρα που η ίδια δεν επιθυμούσε, του Γρηγόρη, συγγραφέα με πραγματική έμπνευση που ενώ ολοκληρώνει το υπέροχο μυθιστόρημά του καταλήγει να το αναζητά εναγωνίως σε ολόκληρη την Ευρώπη από ένα "γινάτι" της μοίρας, της Άννας και του Κώστα, του πιο φυσιολογικού και κατασταλαγμένου, ίσως, ζευγαριού της ιστορίας μας, του δύσμοιρου κ. Tζόουνς, ενός Άγγλου που ήρθε στην Ιθάκη για να αντιμετωπίσει τη δική του Οδύσσεια και, τέλος, της Μάρας, μιας όμορφης κοκκινομάλλας με το αινιγματικό "πράσινο" βλέμμα, που έγινε η αιτία να ξεκινήσουν και να τελειώσουν όλα για τον Φραγκίσκο.

            Ένα μυθιστόρημα, πραγματικά μεγαλειώδες όπου διακρίνεται, χωρίς καμία ιδιαίτερη προσπάθεια, το συγγραφικό ταλέντο του εξαίρετου συγγραφέα και το χάρισμά του να παρασύρει τον αναγνώστη του σε απάτητα αναγνωστικά μονοπάτια. Η φαντασία του ανεξάντλητη, η γραφή του συγκλονιστική, η ικανότητά του να απεικονίζει τα δρώμενα της πλοκής μοναδική, σε τέτοιο βαθμό ώστε, ακόμα, βλέπω με τα μάτια της φαντασίας μου τον μαυροντυμένο, γοητευτικό Εωσφόρο και τα τρία "ιερά τέρατα" της παγκόσμιας λογοτεχνίας, τον Γκαίτε, το Ντοστογιέφσκι και τον Καζαντζάκη να συνομιλούν με τον σαστισμένο Φραγκίσκο στο σπίτι της Αίγινας.

            Ο χαρισματικός Ισίδωρος Ζουργός έγραψε ένα μυθιστόρημα – καθρέφτη όπου μας αναγκάζει να κοιτάξουμε το είδωλό μας και, ταυτόχρονα, τα βάθη της ψυχής μας. Μας θέτει, τελικά, το ίδιο δίλημμα με το οποίο ήρθε αντιμέτωπος και ο ήρωάς του και μας παροτρύνει να σκεφτούμε τι θα κάναμε εάν είχαμε τη δυνατότητα, όχι απαραίτητα με υπερφυσικό τρόπο, να πραγματοποιήσουμε τα όνειρα και τις φιλοδοξίες μας, πληρώνοντας το ανάλογο και, ίσως, δυσβάσταχτο τίμημα. Πολλά συγχαρητήρια στο συγγραφέα και σας προτρέπω να το διαβάσετε!!!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Το "Φράουστ" είναι το πρώτο μυθιστόρημα του συγγραφέα και επανεκδίδεται είκοσι χρόνια ύστερα από τη συγγραφή του. Πρόκειται για μια ακόμη εκδοχή του φαουστικού μύθου και της μεταμφίεσης του Κακού καθώς αυτό τρυπώνει από τις χαραμάδες στα εργαστήρια των βιβλίων. Η θεματική του, που χαρτογραφεί την αγωνία της γραφής και την αναπαράσταση ενός κόσμου που ακούει τους τριγμούς του, καθιστά το έργο διαχρονικό, αφού το πρόπλασμα κάθε καλλιτεχνικής δημιουργίας παραμένει για πάντα ανοχύρωτο.»