«ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ», του Τζων Στάϊνμπεκ – Γράφει η Ρίτα Λαψάνα

«ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ», του Τζων Στάϊνμπεκ – Γράφει η Ρίτα Λαψάνα

Εκδόσεις: Γράμματα, Παπαδόπουλος, Μίνωας, Ζαχαρόπουλος

«Δεν έχουμε τη δική μας ψυχή. Έχουμε ένα μέρος από μια μεγάλη ψυχή. Μια μεγάλη ψυχή που ανήκει σε όλους...»!!! Αυτή η φράση περικλείει όλο το νόημα αυτού, του πάντα επίκαιρου, λογοτεχνικού κλασσικού αριστουργήματος! Γροθιά στο στομάχι για το «εγώ» που πρέπει να είναι «εμείς»! Η ανείπωτη ανθρωπιά που σε εκστασιάζει, όταν η Ρόουζ, θηλάζει τον ετοιμοθάνατο από ασιτία στρατιώτη, στέλνοντας μας το μήνυμα πως «όσο υπάρχει ανθρωπιά, υπάρχει ακόμη ελπίδα σ’ αυτόν τον κόσμο!»

Ο συγγραφέας για να αποδώσει με ρεαλισμό την εξιστόρηση του, έζησε για μεγάλο διάστημα, ανάμεσα στους εσωτερικούς μετανάστες! Αναφέρεται στους ταπεινούς και καταφρονεμένους της Αμερικής, μετά το μεγάλο «Κραχ» που έφερε την οικονομική κρίση. Οι μετανάστες βιώσαν την καχυποψία, την εχθρότητα, την πείνα, την αναδουλειά και την ανάλγητη συμπεριφορά των εργοδοτών και των εκπροσώπων του κράτους.

Με συγκλονιστικό τρόπο, μας αφηγείται την ατελείωτη και αδικαίωτη προσμονή κι ελπίδα του φτωχού, για μια καλύτερη ζωή. Η ντροπή της αδικίας ανθρώπου από άνθρωπο, επαναλαμβάνεται συνέχεια στη ροη της ιστορίας του. Ανά τακτούς ιστορικούς καιρούς, γίνεται μαζική επίθεση της ολιγαρχίας του χρήματος κατά της υπόλοιπης ανθρωπότητας. Οι τράπεζες είναι όντα που ανασαίνουν κέρδη, όχι αέρα. Άνθρωποι τις έφτιαξαν, μα δεν μπορούν να τις εξουσιάσουν. Η περιουσία τους μεγάλη και αυτοί δούλοι της. Είναι όμως μια συμφορά που την έφτιαξαν άνθρωποι και αυτό μπορούμε να το αλλάξουμε, γιατί όσοι ανέβασαν την εμπιστοσύνη τους ψηλά ως τα πουλιά, σύρθηκαν μετά σαν τα σκουλήκια!

           Αλλοίμονο στη μέρα που ο Συνειδητός άνθρωπος, θα πάψει να αγωνίζεται και να πεθαίνει για μια ιδέα, γιατί αυτό τον κάνει ξεχωριστό ον μέσα στο σύμπαν! Η δημοσιά 66 είναι ο δρόμος της φυγής ενός λαού, οι «Όκις», είναι το όνομα που δίνουμε σ’ αυτούς που αναζητούν μια διαβίωση με αξιοπρέπεια! Και οι μεγάλες «εταιρείες» δεν καταλαβαίνουν πως μια λεπτή γραμμή χωρίζει τον λιμό από τον θυμό! Μες στην ψυχή του λαού μεστώνουν και βαραίνουν ΤΑ ΣΤΑΦΥΛΙΑ ΤΗΣ ΟΡΓΗΣ, βαραίνουν για τον τρύγο, και το θάρρος, μετατρέπει τον φόβο σε ΟΡΓΗ!!!!!!!!!!!!

Είναι σίγουρα ένα βιβλίο που μπορεί να σε κάνει να αναθεωρήσεις τις ιδέες σου, να σε ξεσηκώσει και να σε κάνει να νιώσεις πόσο ‘λίγος’ και ‘μίζερος’ είσαι! Βραβεύτηκε σε δύσκολους καιρούς, με το βραβείο Πούλιτζερ το 1940 και με το Νόμπελ λογοτεχνίας το 1962!

Απόσπασμα:

«Θα βρίσκομαι παντού μέσα στο σκοτάδι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου δίνουν μάχη για να φάνε οι πεινασμένοι. Θα βρίσκομαι εκεί όπου ο μπάτσος δέρνει τον ανήμπορο. Θα βρίσκομαι εκεί όπου οι άνθρωποι φωνάζουν επειδή είναι έξαλλοι και δεν αντέχουν άλλο. 

Αλλά θα βρίσκομαι και εκεί όπου τα παιδιά γελούν επειδή πεινούν μα ξέρουν ότι το δείπνο τα περιμένει. Και θα βρίσκομαι εκεί όταν οι άνθρωποι θα τρώνε τους δικούς τους καρπούς και θα ζουν στα σπίτια που οι ίδιοι έφτιαξαν. Θα βρίσκομαι εκεί… 

Και οι εταιρείες, οι τράπεζες εργάζονταν για την δική τους καταδίκη και δεν το ήξεραν. Τα χωράφια ήταν γεμάτα φρούτα, και άνθρωποι που πέθαιναν από την πείνα κινούνταν στους δρόμους. Οι σιταποθήκες ήταν γεμάτες και τα παιδιά των φτωχών μεγάλωναν ραχιτικά, και τα σπυριά της πελλάγρας διογκώνονταν στα πλευρά τους. Οι μεγάλες εταιρείες δεν γνώριζαν ότι η διαχωριστική γραμμή μεταξύ της πείνας και της οργής είναι μια λεπτή γραμμή.»

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Χρόνια και χρόνια οι μικροεργάτες της Οκλαχόμα καλλιεργούσαν μόνο βαμβάκι, ώσπου το χώμα αδυνάτισε τόσο, που δε σήκωνε καμία καλλιέργεια. Χώρια που την ίδια εποχή, το 1930, οι ουρανοί σταμάτησαν να ρίχνουν νερό. Οι συνθήκες αυτές ανάγκασαν την οικογένεια Τζόουντ, μαζί με ένα πλήθος μεταναστών, να τραβήξει για την πλούσια Καλιφόρνια. Εκεί υπήρχε πολλή σοδειά και απούλητη, αλλά και ο φόβος ότι οι Όκις θα τους άρπαζαν τα χωράφια. Οι αγρότες μετανάστες έβλεπαν την πλούσια σοδειά της Καλιφόρνια να σαπίζει ή να πετιέται στο ποτάμι, ενώ η πείνα θέριζε μικρούς και μεγάλους. Και όταν το δίκιο γινόταν αγανάκτηση: "Κομουνιστές!" Έκραζε η εξουσία.»

Ελάχιστα μυθιστορήματα έφτασαν ποτέ να συμβολίσουν μια ολόκληρη εποχή. Και το πιο εντυπωσιακό από αυτά είναι το πιο πολυσυζητημένο αμερικανικό βιβλίο του 20ού αιώνα. Από το 1939 που πρωτοεκδόθηκε, έχει κυκλοφορήσει σε εκατοντάδες εκατομμύρια αντίτυπα και έχει μεταφραστεί και ξαναμεταφραστεί στις περισσότερες γλώσσες.

Η εποχή είναι η δεκαετία του '30, το μεγάλο κραχ, η αρχετυπική οικονομική κρίση που εντυπώθηκε με τρόμο στο συλλογικό φαντασιακό. Και ο λογοτέχνης που την περιέγραψε και την εξήγησε τόσο δυνατά και τόσο καθαρά, ώστε το έργο του θα μείνει για πάντα στην ιστορία, είναι ο Τζον Στάϊνμπεκ, με τα "Σταφύλια της οργής".

Τα "Σταφύλια της οργής" είναι ένας ύμνος στον άνθρωπο και στην ανθρωπιά, στη δύναμη της οικογένειας, στη μάχη για τον επιούσιο, στις μικρές πράξεις καλοσύνης των ανθρώπων. Μέσα από την ιστορία της οικογένειας Τζόουντ, που ξεριζώνεται από τον τόπο της και μεταναστεύει, κηρύσσεται μια αλήθεια: και η αλήθεια αυτή, δοσμένη με μια λογοτεχνική αμεσότητα που καθηλώνει, είναι απόλυτη και τόσο επιτακτική σήμερα όσο κι όταν πρωτογράφτηκε. 

Ίσως περισσότερο από κάθε άλλο βιβλίο, τούτο δω αποδεικνύει πως η μεγάλη λογοτεχνία δεν είναι ανάγκη να 'ναι ένας ερμητικός γρίφος, μα μπορεί με συγκλονιστικά οικείες λέξεις και εικόνες να δονήσει την ψυχή κάθε ανθρώπου.