«Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ», του Άντονι Γκούντμαν – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«Η ΣΚΙΑ ΤΟΥ ΘΕΟΥ», του Άντονι Γκούντμαν – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Ενάλιος

Σελίδες: 555

Τιμή: 15 €

          Γεννήθηκα στη Ρόδο, ένα νησί που ακόμα και τώρα, μετά από τόσους αιώνες, φέρει με περισσή περηφάνια και νοσταλγία τον χαρακτηρισμό «Το Νησί Των Ιπποτών»! Παρά το γεγονός ότι και οι ίδιοι οι Ιππότες του Τάγματος Αδελφών Νοσοκόμων του Αγίου Ιωάννη ήρθαν ως κατακτητές στο νησί τον 14^ο αιώνα και παρέμειναν εκεί για διακόσια συναπτά έτη, επιστρέφοντας από τις Σταυροφορίες τους στους Αγίους Τόπους, στο μυαλό, την καρδιά και τη μνήμη των Ροδιτών έχουν επικρατήσει ως προστάτες τους, συντοπίτες τους, ομόθρησκοί τους, και όχι άδικα. Αν αναλογιστεί κανείς τις πολιορκίες που υπέστη το όμορφο νησί της Ρόδου στο πέρασμα των αιώνων –με αποκορύφωση την καταστροφική, πολύμηνη και αδυσώπητη πολιορκία του από τον οθωμανικό στρατό του Σουλτάνου Σουλεϊμάν Χαν το 1522 μ.Χ.–, θα παραδεχτεί ότι οι Ιωαννίτες Ιππότες στάθηκαν ακοίμητοι και αήττητοι φρουροί ενός νησιού–στρατηγικού σημείου της Μεσογείου. Ακόμα και η παράδοση της Ρόδου από τον Μεγάλο Μάγιστρο και τους εναπομείναντες Ιππότες του την 1^η Ιανουαρίου του 1523 μ.Χ. στον Σουλεϊμάν και τον πάνοπλο και πολυάριθμο στρατό του, περισσότερο σαν ανακωχή ή συνθηκολόγηση θα μπορούσε να χαρακτηριστεί παρά σαν ήττα, αν συνυπολογίσει κανείς τα μεγέθη των συντριπτικών απωλειών που υπέστησαν οι αναρίθμητοι Οθωμανοί έναντι των λίγων Χριστιανών, οι οποίοι άντεξαν μία ανελέητη πολιορκία εκατόν σαράντα πέντε ημερών…!

          Όμως, ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Ο συγγραφέας Άντονι Γκούντμαν, γιατρός στο επάγγελμα, επισκέφτηκε το νησί της Ρόδου το 1982 με την οικογένειά του. Εκεί, επάνω στις επάλξεις του Κάστρου των Ιπποτών, γεννήθηκε στο μυαλό του η ιδέα της συγγραφής ενός ιστορικού μυθιστορήματος για την πολιορκία της Ρόδου και την κατάληψή της από τους Τούρκους το 1522 μ.Χ. Η ιδέα αυτή θα τον «στοίχειωνε» για τα επόμενα είκοσι χρόνια, έως ότου εκδόθηκε το 2002 το μυθιστόρημά του «Η Σκιά Του Θεού», το οποίο πιστεύω πως αποτελεί –και πρέπει να αποτελεί, αν θέλουμε να είμαστε ακριβοδίκαιοι– σημείο αναφοράς και βασική βιβλιογραφία για όσους θέλουν να ασχοληθούν ή να συγγράψουν επάνω στο συγκεκριμένο θέμα. Η βιβλιογραφία που χρησιμοποίησε ο ίδιος, και η οποία αναφέρεται αναλυτικά στο τέλος του βιβλίου, είναι τεράστια, απόλυτα τεκμηριωμένη και αξιόπιστη. Ο τρόπος, όμως, με τον οποίο ο συγγραφέας δένει την αδιαμφισβήτητη ιστορική πραγματικότητα με την ευφάνταστη μυθοπλασία του είναι μοναδικός, καθηλωτικός και ανεπανάληπτος.

          Η ιστορία μας ξεκινάει από τη στιγμή που ο πατέρας και προκάτοχος του Σουλεϊμάν, Σελίμ Α΄ ο Σκληρός, πεθαίνει και στη θέση του τον διαδέχεται ο γιος του, ο οποίος έμεινε στην ιστορία ως ο μεγαλύτερος Σουλτάνος της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Έως τότε, δύο προκάτοχοι του Σουλεϊμάν, ο παππούς και ο προπάππους του, είχαν προσπαθήσει να καταλάβουν το νησί της Ρόδου από τους Ιππότες του Τάγματος του Αγίου Ιωάννη, αποτυγχάνοντας όμως οικτρά. Ο Σουλεϊμάν, λοιπόν, με όλη την έπαρση και τη φιλοδοξία της νεότητάς του –καθώς ήταν μόνο είκοσι έξι χρόνων τότε– θεώρησε χρέος και ιερό καθήκον του να καταλάβει το νησί που δεν μπόρεσαν να κατακτήσουν οι πρόγονοί του και να αποκαταστήσει την τάξη και την ειρήνη στο Αιγαίο, το οποίο αποκαλούσε «μεγάλη οθωμανική λίμνη», από τους «πειρατές–ιππότες» που το λυμαίνονταν τόσα χρόνια…

Συγκέντρωσε, λοιπόν, έναν μεγαλειώδη οργανωμένο στρατό, εκατό και πλέον χιλιάδων ατόμων, με γενίτσαρους –ένα από τα πιο καλά εκπαιδευμένα σώματα στρατού στον κόσμο, που αποτελούνταν κυρίως από αγόρια του παιδομαζώματος, εξισλαμισμένα και απολύτως πρόθυμα να πεθάνουν για τον εκάστοτε σουλτάνο τους–, με το αυτοκρατορικό ιππικό που αποτελούνταν από σπαχήδες και Τατάρους ιππείς, με τους «αζάπηδες», δηλαδή το ελαφρύ πεζικό σώμα εθελοντών, αμέτρητους σκλάβους, αλλά και με μια αρμάδα τριακοσίων πλοίων, που δημιουργούσε μια αδιάκοπη και σταθερή «αλυσίδα ανεφοδιασμού» σε πολεμοφόδια έμψυχου και άψυχου υλικού μεταξύ του στρατοπέδου του σουλτάνου έξω από τα τείχη της Ρόδου και της ενδοχώρας της οθωμανικής αυτοκρατορίας. Ο τρομακτικά τεράστιος αυτός στρατός των Τούρκων –που σε άλλες περιπτώσεις δεν χρειαζόταν καν να πολεμήσει, αφού στο άκουσμα και μόνο της επέλασής του, οι πόλεις παραδίνονταν αμαχητί–, αναγκάστηκε να πολεμήσει σκληρά και να αποδεκατιστεί κυριολεκτικά –αφού ο υπολογισμός των νεκρών και τραυματισμένων Τούρκων στρατιωτών ανερχόταν σε πάνω από εκατό χιλιάδες στο τέλος της πολιορκίας– σφυροκοπώντας αδιάκοπα τα τείχη και την πόλη της Ρόδου επί εκατόν σαράντα πέντε συναπτές ημέρες!

          Μέσα από τα απυρόβλητα τείχη της Ρόδου, υπήρχαν περίπου τρεις χιλιάδες ετοιμοπόλεμοι άνδρες, Ρόδιοι αλλά και μισθοφόροι, που καθοδηγούνταν από πεντακόσιους Ιππότες των επτά «Γλωσσών» του Τάγματος του Αγ. Ιωάννη. Κάθε «Γλώσσα» αντιπροσώπευε και μία από τις επτά εθνικότητες της Γαλλίας, Αγγλίας, Ισπανίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Οβέρνης και Προβηγκίας. Ο ηγέτης αυτού του «μηδαμινού» –σε σύγκριση με τον οθωμανικό πάντα–, στρατού ήταν ο γάλλος ιππότης και Μεγάλος Μάγιστρος Φιλίπ Βιγιέ Ντε Λιλ Αντάμ, ένας σεβάσμιος μεσήλικας πολεμιστής που δεν υστερούσε καθόλου σε δύναμη, αντοχή και γενναιότητα από τους νεαρότερους Ιππότες του Τάγματος. Αντιπροσωπευτικό αυτού είναι το γεγονός ότι ο Μάγιστρος πολεμούσε πάντοτε μαζί με τους Ιππότες του, σε αντίθεση με τον Σουλτάνο που παρακολουθούσε εκ του ασφαλούς τις μάχες από μακριά, περικυκλωμένος από την προσωπική φρουρά των γενιτσάρων του. Μεγάλο πλεονέκτημα των Ιπποτών ήταν η ισχυρή οχύρωση του νησιού με τα τεράστια και υψηλά, περιμετρικά, εξωτερικά τείχη πάχους δώδεκα μέτρων, που άντεξαν για μήνες ολόκληρους τις βολές των τούρκικων κανονιών. Τα πέτρινα βλήματα, τα οποία ακόμα και σήμερα υπάρχουν σε πολλά σημεία μέσα και έξω από το κάστρο στη Ρόδο, έσκαγαν πάνω τους όπως τα κύματα πάνω στον βράχο, ενώ τα αντίποινα των ιπποτών –κατ' ανάγκη φειδωλά και υπολογισμένα με ακρίβεια χιλιοστού, λόγω έλλειψης ανεφοδιασμού–, κατέστρεφαν τουρκικά κανόνια και στρατιώτες σε κάθε βολή τους.

          Ο συγγραφέας, σε αυτό το ανεπανάληπτο, αριστουργηματικό ιστορικό του μυθιστόρημα μας περιγράφει εναλλάξ τα τεκταινόμενα στο Τουρκικό και στο Ροδίτικο στρατόπεδο. Οι περισσότεροι ήρωες που ζωντανεύουν μέσα από τις σελίδες της «Σκιάς Του Θεού» είναι πραγματικά ιστορικά πρόσωπα που όντως έζησαν και πρωταγωνίστησαν σ’ εκείνη την ταραγμένη περίοδο, όπως ο ίδιος ο Μάγιστρος αλλά και ο Σουλεϊμάν ο Μεγαλοπρεπής, για τον οποίο μία από τις προσφιλείς προσφωνήσεις από τους υπηκόους του ήταν «η σκιά του Αλλάχ επί της γης», απ’ όπου ο συγγραφέας εμπνεύστηκε και τον τίτλο του βιβλίου του. Άλλοι ήρωες, εξίσου αλησμόνητοι, είναι προϊόν μυθοπλασίας, αλλά βασίζονται σε μύθους και θρύλους που επέζησαν από γενιά σε γενιά.

          Το αποτέλεσμα της εικοσαετούς έρευνας και συγγραφής του συγκλονιστικού αυτού μυθιστορήματος είναι πέρα από κάθε προσδοκία. Ο Άντονι Γκούντμαν κατορθώνει να αναπαραστήσει πιστά το κλίμα της εποχής, ζωντανεύοντας την Ιστορία, περιγράφοντας απαράμιλλες σκηνές μάχης με κανονιοβολισμούς, πολιορκίες και αντιπαραθέσεις σώμα με σώμα. Οι σκηνές της φρίκης του πολέμου, η γενναιότητα των Ιπποτών και η αυταπάρνησή τους κατά την υπεράσπιση του νησιού συγκλονίζουν τον αναγνώστη που, κάποιες στιγμές, ξεχνιέται και έχει την ψευδαίσθηση ότι βρίσκεται επάνω στις επάλξεις του Κάστρου, νιώθει τη δυσωδία από τους σωρούς των στοιβαγμένων νεκρών στρατιωτών μέσα στις τάφρους, αισθάνεται την ασφυκτική, κλειστοφοβική ατμόσφαιρα μέσα στις αναρίθμητες υπόγειες σήραγγες που έσκαβαν οι τούρκοι σκλάβοι για να υπονομεύσουν τα τεράστια τείχη της πόλης, αντικρίζει τα μαστιγωμένα σώματα των «αναλώσιμων» αντρών στις τουρκικές γαλέρες και κοιτάζει με δέος το «ελληνικό πυρ» που χρησιμοποιούν οι Ιππότες για να κατακαίνε κάθε εισβολέα στην ξηρά ή στη θάλασσα…

Όμως, ο εξαίρετος αυτός συγγραφέας δεν μένει μόνο στην αυτούσια ιστορική πραγματικότητα. Ταυτόχρονα, μας περιγράφει τις ζωές, την καθημερινότητα και τους έρωτες των έγκλειστων ηρώων του, που βρίσκουν την απαραίτητη πνοή ζωής για να ανθίσουν ακόμα και μέσα στην πολιορκούμενη Ρόδο. Ένας τέτοιος έρωτας δίνει τη δύναμη στη μελαχρινή γυναίκα του θρύλου να φορέσει την πανοπλία του νεκρού αγαπημένου της και –αφού παραδώσει η ίδια στον θάνατο τα δύο βρέφη της, για να μην καταλήξουν σκλάβες σε χαρέμι– να πολεμήσει σαν λιοντάρι τους γενίτσαρους πάνω από τον σκοτωμένο άντρα της, πριν τον συνοδεύσει και η ίδια στο αιώνιο ταξίδι του. Τέλος, ο Άντονι Γκούντμαν μάς αποδεικνύει πως το θάρρος μπορεί να νικήσει την αλαζονεία, η γενναιότητα την αριθμητική υπεροχή, η πίστη στα υψηλά ιδανικά την προδοσία και τη μνησικακία και ο έρωτας τον θάνατο και τη σκλαβιά. Πρόκειται για ένα ιστορικό μυθιστόρημα που θα μείνει χαραγμένο ανεξίτηλα στη μνήμη σας και το οποίο αξίζει να διαβάσετε και να κρατήσετε για πάντα στην καρδιά και στη βιβλιοθήκη σας, Φίλοι μου!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Έτος 1522 μ.Χ. Ο νεαρός Σουλεϊμάν διαδέχεται τον σουλτάνο Σελίμ τον Σκληρό στον θρόνο της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, της μεγαλύτερης πολιτικής και στρατιωτική δύναμη στον κόσμο. Πρώτο του μέλημα, να πολιορκήσει και να κατακτήσει τη Ρόδο, την «πειρατική φωλιά», το απόρθητο Φρούριο των Ιπποτών του Αγίου Ιωάννη, που αφού εκδιώχθηκαν από τους Αγίους Τόπους πριν δύο αιώνες από τον Σαλαντίν, εγκαταστάθηκαν στη Ρόδο, όπου και έκτισαν το απόρθητο φρούριό τους. Από το στρατηγικό αυτό σημείο, παρεμπόδιζαν τον ελεύθερο διάπλου των τουρκικών πλοίων μεταξύ Κωνσταντινούπολης και Αιγύπτου,  αποκομίζοντας τεράστια κέρδη και λεία από την πειρατεία.

Ο Φιλίπ Βιγιέ ντε Λιλ Αντάμ, ο Μεγάλος Μάγιστρος των Ιπποτών, είναι βέβαιος ότι μαζί με τους άνδρες του και τους κατοίκους του νησιού, θα καταφέρει να απωθήσει τους Τούρκους. Και πράγματι, τους δύο πρώτους μήνες της πολιορκίας, οι Τούρκοι έχουν τρομακτικές απώλειες, σε σημείο να οργιστεί και να απογοητευτεί ο Σουλεϊμάν. Δεν είναι μόνο απόρθητο το Φρούριο των Ιπποτών, αλλά διαθέτουν και το περίφημο «ελληνικόν πυρ» που στέλνει κατά εκατοντάδες τους Τούρκους στον άλλο κόσμο…»