Συνέντευξη με τη ΝΕΚΤΑΡΙΑ ΖΑΓΟΡΙΑΝΑΚΟΥ - ΜΑΚΡΥΔΗΜΑ - Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Νεκταρία Ζαγοριανάκου - Μακρυδήμα

            Ήμουν, είμαι και θα είμαι πάντα ευγνώμων για το κοινωνικό δίκτυο του Facebook, γιατί, παρά τα όσα αρνητικά του καταλογίζονται κατά καιρούς, μου έχει δώσει τη δυνατότητα να έρθω σε επαφή, άλλοτε διά ζώσης και άλλοτε διαδικτυακά, με αρκετούς άξιους εκπροσώπους της ελληνικής λογοτεχνίας. Μία τέτοια άξια και πολλά υποσχόμενη εκπρόσωπος της ελληνικής λογοτεχνίας, και μάλιστα του δύσκολου και απαιτητικού είδους του ιστορικού μυθιστορήματος, είναι και η εξαίρετη συγγραφέας Νεκταρία Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα. Το πρώτο της ιστορικό μυθιστόρημα με τίτλο «Τα Θεριά Της Μεσογείου», που κυκλοφόρησε το 2014 από τις εκδόσεις Ωκεανίδα, προκάλεσε μεγάλη αίσθηση, ενώ άφησε κατάπληκτους όσους από τους "κατά συρροή" αναγνώστες το διάβασαν, δηλώνοντας με κάθε ειλικρίνεια πως «είναι ένα από τα καλύτερα βιβλία που έχουν διαβάσει ποτέ!». Το 2015 κυκλοφόρησε, από τις ίδιες εκδόσεις, το δεύτερο ιστορικό της μυθιστόρημα με τίτλο «Ο Μεγάλος Σοφός», ένα ακόμα αξιόλογο έργο, που βασίζεται στην Ιστορία και το οποίο έχει ήδη αφήσει το στίγμα του στον κόσμο της ελληνικής λογοτεχνίας.

            Η αγαπητή συγγραφέας κατάφερε να βρει τον χρόνο, ανάμεσα στις αναρίθμητες ιατρικές, συγγραφικές και οικογενειακές της υποχρεώσεις ώστε να απαντήσει στο ερωτηματολόγιο των «Φίλων Της Λογοτεχνίας», παρουσιάζοντάς μας τις απόψεις της για την συγγραφή, τη λογοτεχνία, την σύχρονη πραγματικότητα, το αναγνωστικό κοινό, αλλά και τα μεγάλα λογοτεχνικά έργα. Την ευχαριστώ θερμά γι’ αυτό, της εύχομαι καλή συγγραφική πορεία και σας προσκαλώ να διαβάσετε τη συνέντευξή της, ώστε να γνωρίσετε κι εσείς λίγο καλύτερα την εξαίρετη συγγραφέα.

1) Αγαπητή κ. Ζαγοριανάκου, μας έχετε ήδη χαρίσει τρία αξιόλογα βιβλία, εκ των οποίων τα δύο είναι ιστορικά μυθιστορήματα, με πιο πρόσφατο το εξαιρετικό  «Ο Μεγάλος Σοφός». Ποιό ήταν το έναυσμα για την ενασχόλησή σας με τον κόσμο της λογοτεχνίας και το αντικείμενο της συγγραφής;

Η γραφή είναι ένας τρόπος έκφρασης, μια αγαπημένη συνήθεια εδώ και πολλά χρόνια. Η έκδοση προέκυψε όπως όλα τα ωραία στη ζωή. Το κάθε τι έρχεται στην ώρα του, όταν έχουν ωριμάσει κάποιες σκέψεις και θέλεις να πάς ένα βήμα παρακάτω.

2) Από πού αντλείτε την έμπνευση για κάθε έργο σας και για κάθε χαρακτήρα και πόσο δύσκολο είναι να  συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες, όταν αυτές απαιτούνται, ώστε να συνδυάσετε τυχόν ιστορικά γεγονότα, τόπους και μυθοπλασία στα βιβλία σας;

Γράφω για ό,τι μου δημιουργεί έντονα συναισθήματα. Η έρευνα των στοιχείων είναι μια μαγική διαδικασία, κρατάς ένα μπλεγμένο κουβάρι στα χέρια και προσπαθείς να βρεις την άκρη του. Μαθαίνεις να επιμένεις, να προσπαθείς παραπάνω. Πολλές φορές, όταν διαβάζω κάτι για την ιστορική περίοδο που ψάχνω, εκείνη τη στιγμή γεννιέται κι ένας χαρακτήρας που η προσωπικότητά του "δένει" με την εποχή και τον παλμό της.  

3) Πιστεύετε πως ο συγγραφέας πρέπει να ταξιδεύει ώστε να έχει κάποια βιώματα από τις χώρες και τις τοποθεσίες τις οποίες, τυχόν, περιγράφει στα βιβλία του και πόσο εφικτό είναι αυτό στην πράξη κατά τη γνώμη σας; Είναι απαραίτητο κάτι τέτοιο, απλά και μόνο, για την "διεύρυνση των οριζόντων" του;

Είναι ένα προσωπικό θέμα του κάθε συγγραφέα. Υπάρχουν άνθρωποι χαρισματικοί, με περίσσιο ταλέντο που μπορούν να γράψουν δίχως να έχουν ταξιδέψει. Η δική μου προσέγγιση είναι διαφορετική. Αγαπώ το διάβασμα και το ταξίδι γιατί μου ανοίγουν τα μάτια. Μπορώ να γράψω για κάτι που γνωρίζω καλά, που είναι δικό μου, που έχω βιώσει συναισθήματα. Μπορώ να γράψω για μια πόλη που την έχω περπατήσει, που έχω χαζέψει τα κτήρια, τους ανθρώπους της, που έχω δοκιμάσει το φαγητό, το κρασί της. Θεωρώ, επίσης, σημαντικό να ξέρω πώς ζουν άλλοι άνθρωποι, τί πρεσβεύουν, πώς αντιδρούν.

4) Έχετε συμπεριλάβει ποτέ στα βιβλία σας κάποια προσωπικά σας βιώματα και σε ποιά; Πόσο εύκολο, ή επώδυνο και ψυχοφθόρο ήταν αυτό και πόσο εφικτή ήταν η αντικειμενική προσέγγισή τους συγγραφικά;

Κοιτάξτε, στοιχεία της προσωπικότητας του συγγραφέα υπάρχουν σε κάθε ιστορία, άλλωστε είναι η δική του ιστορία. Στα «Θεριά της Μεσογείου», όταν μιλούσα για τον τόπο μου, τη Μάνη, έβαλα στο χαρτί τις μνήμες, τις ιδέες με τις οποίες μεγάλωσα. Κουβαλώ τον τόπο μου μέσα μου και κάθε φορά τον στήνω εμπρός μου. Δεν μπορώ να σας πω εάν ήταν αντικειμενική η προσέγγιση, μπορώ όμως να πω ότι ήταν η δική μου αλήθεια.

5) Στα βιβλία σας έχετε καταπιαστεί, κυρίως, με θέματα ιστορικού, κοινωνικού, ταξιδιωτικού, δραματικού και ερωτικού περιεχομένου. Πιστεύετε πως το επιστημονικό υπόβαθρο είναι απαραίτητο για τη συγγραφή ενός βιβλίου, ή αρκεί το έμφυτο συγγραφικό ταλέντο, η φαντασία και οι εμπειρίες του συγγραφέα;

Η ιστορία πρέπει να πάρει τη θέση που της αξίζει και για αυτό τα βιβλία μου έχουν ιστορικές αναφορές σε περιόδους που θεώρησα συναρπαστικές. Η γραφή είναι μια τέχνη. Αρκεί η αγάπη, η ανάγκη έκφρασης του συγγραφέα.

6) Υπάρχει κάποιο μοτίβο ως προς το πότε σας "επισκέπτεται" η συγγραφική σας  έμπνευση; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώρα, διάθεση, ή τόπος ίσως, που να σας προδιαθέτει να γράψετε, ή είναι κάτι που "ρέει" αβίαστα από μέσα σας συνέχεια;

Συνήθως γράφω το βράδυ ή πολύ νωρίς το πρωί. Μου αρέσει να περπατάω στη φύση. Δίπλα στη λίμνη ή, ακόμη καλύτερα, στη θάλασσα. Στις βόλτες μου "παίρνω" και τους ήρωες μαζί μου. Τους σκέφτομαι, τους πλάθω, τους νιώθω. Υπάρχουν στιγμές που γράφω αβίαστα και μέρες που δεν γράφω. Αλλά αυτός ο χρόνος είναι ευεργετικός διότι ωριμάζουν μέσα μου οι σκέψεις, το πώς θέλω να προσεγγίσω τους χαρακτήρες της ιστορίας.

7) Όταν ολοκληρώνετε ένα νέο μυθιστόρημά σας αρκείστε στη δική σας μόνο γνώμη και αξιολόγηση, πριν προχωρήσετε στην έκδοσή του, ή αναζητάτε πρώτα την άποψη κάποιου οικείου σας προσώπου του οποίου την κρίση εμπιστεύεστε;

Έχω μια αρχή, εμπιστεύομαι πάντα το ένστικτό μου, εκείνο που θα νιώσω την πρώτη στιγμή. Μέχρι τώρα δεν με έχει προδώσει. Στη συνέχεια, ο πρώτος που ακούει την ιδέα, τις σκέψεις μου είναι ο άντρας μου, ύστερα συζητάω αρκετά με την εκδότρια μου.

8) Από τα τρία βιβλία σας υπάρχει κάποιο το οποίο ξεχωρίζετε, στο οποίο ίσως έχετε μεγαλύτερη αδυναμία και γιατί; Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το καθένα και, γιατί όχι, την ιστορία "πίσω από την ιστορία" του καθενός;

Έχω μια αδυναμία στο «Ζαγόρι» γιατί ήταν το πρώτο, παρόλο που δεν είναι μυθιστόρημα ήταν η αρχή, εκεί που αποφάσισα ότι θέλω να μοιραστώ όσα γράφω. Ίσως γιατί με γέμισε με εικόνες, ήχους ενός τόπου που δεν είναι δικός μου αλλά έγινε. Συνηθίζω να λέω πως το Ζαγόρι είναι το μισό μου όνομα.

Τα «Θεριά της Μεσογείου» είναι ένα ταξίδι, είναι "γεμάτα" από Ελλάδα. Μάνη, Κρήτη, Κέρκυρα, Κύθηρα και από Έλληνες φοβερούς και τρομερούς! Ο Χάνδακας και η πολιορκία του, η μεγαλύτερη στα χρονικά της παγκόσμιας ιστορίας, τα έργα που γράφτηκαν εκείνη την περίοδο, οι Κρητικοί αγιογράφοι, μια ολόκληρη εποχή που με συνεπήρε. Ήθελα να γράψω για τον τόπο μου την Μάνη και διάλεξα αυτή την εποχή.    

Ο «Μεγάλος Σοφός» και ο ήρωας του, ο Θεόδωρος διηγούνται την ιστορία των αρχαίων ελληνικών χειρογράφων. Είχα διδαχτεί την ιστορία πριν από την άλωση της Κωνσταντινούπολης, ήθελα να γράψω για το μετά, τί απέγιναν οι θησαυροί του Βυζαντίου, τα χειρόγραφα, πώς οι βυζαντινοί λόγιοι μόρφωσαν τη δύση και έπαιξαν τόσο σημαντικό ρόλο στην αναγέννηση.

9) Η συγγραφέας  Νεκταρία Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα βρίσκει το χρόνο να διαβάζει και για δική της ευχαρίστηση και όχι μόνο για έρευνα πάνω σε κάποιο μελλοντικό βιβλίο της; Εφόσον συμβαίνει αυτό, ποιό είδος λογοτεχνίας προτιμάτε περισσότερο ως αναγνώστρια και γιατί;

Πάντα διαβάζω για την προσωπική μου ευχαρίστηση. Όταν ερευνώ ένα θέμα χάνομαι μέσα στα βιβλία που βρίσκω, είναι για μένα μαγικές οι στιγμές όταν μαθαίνω καινούργια πράγματα. Δεν έχω κάποιο συγκεκριμένο είδος, διαβάζω ότι μου κεντρίζει το ενδιαφέρον.

10) Ποιά είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και συγγραφείς; Θεωρείτε ότι έχετε δεχθεί επιρροές από κάποιους ομότεχνούς σας, έλληνες ή ξένους, σύγχρονους ή κλασσικούς, στο δικό σας τρόπο γραφής, ύφους ή θεματολογίας;

Αγαπώ τον Καζαντζάκη, τον «Καπετάν Μιχάλη», τον «Ζορμπά». Λατρεύω τα βιβλία του Έρμαν Έσσε, μου αρέσει ο Φίλιπ Ροθ, ο Γκαμπριέλ Γκαρσία Μαρκές, ο Τζον Στάϊνμπεκ.

11) Από την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία υπάρχει κάποιο βιβλίο που έχετε λατρέψει και "ζηλεύετε" ως λογοτεχνικό έργο και το οποίο θα θέλατε, ή ονειρεύεστε να είχατε συγγράψει εσείς;

Ο «Γλάρος Ιωνάθαν Λίβινγκστον» του Richard Bach.

12) Πιστεύετε πως οι συγγραφείς οφείλουν να προβληματίζουν τους αναγνώστες "κεντρίζοντας" τη σκέψη τους, ή ο σκοπός των βιβλίων τους θα έπρεπε να είναι καθαρά και μόνο ψυχαγωγικός; Εσείς, ποιά μηνύματα επιδιώκετε να "περάσετε" στους αναγνώστες σας και σε ποιό είδος αναγνωστικού κοινού, συνήθως, απευθύνεστε μέσα από το συγγραφικό έργο σας;

Ένα βιβλίο μπορεί να είναι και ψυχαγωγικό, αλλά αυτό δεν είναι το κύριο αίτημα που έχω από ένα βιβλίο. Θεωρώ ότι ένα βιβλίο πρέπει να περνάει μηνύματα, να θέτει ερωτήματα, να ταρακουνάει τον ψυχισμό του αναγνώστη. Δεν πιστεύω στα είδη αναγνωστικού κοινού. Θεωρώ, και μιλώ σαν αναγνώστρια, ότι πρέπει να είμαι ανοιχτή σε οποιαδήποτε θεματολογία. Πιστεύω σ’ ένα βιβλίο που είναι γραμμένο σε σωστή, απλή γλώσσα και που μπορεί να είναι προσιτό στον οποιονδήποτε.

13) Θεωρείτε ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να ασχολείται με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας και να πειραματίζεται θεματολογικά, ρισκάροντας το υπάρχον αναγνωστικό του κοινό, ή θα όφειλε να εμμένει στο είδος που τον έχει καθιερώσει;

Στην τέχνη δεν υπάρχουν όρια, εάν ο συγγραφέας βάλει "καλούπια" στο τέλος της μέρας θα κουραστεί κι αυτός κι ο αναγνώστης. Η γραφή σε αφήνει ελεύθερο να βάλεις τις σκέψεις σου στο χαρτί αυθόρμητα. Θεωρώ ότι η φύση είναι ο μεγαλύτερος καλλιτέχνης, όταν περπατάω λοιπόν στη λίμνη κάθε φορά με γεμίζει συναισθήματα και γιατί; Κάθε φορά μου δείχνει μια εικόνα της, όμως παραμένει πάντα η λίμνη. Άλλοτε είναι γαλήνια, άλλοτε συννεφιασμένη, άλλοτε η ομίχλη καλύπτει το τοπίο, άλλοτε οι γλάροι πετούν σε σχηματισμό άλλοτε όχι... πάντα όμως μου αρέσει, με "γεμίζει" γιατί αυτό που βλέπω είναι ατόφιο, αληθινό. 

14) Είχατε κάποιους "ενδοιασμούς" όταν αποφασίσατε να δώσετε το πρώτο σας βιβλίο προς έκδοση και πόσο εύκολη ή δύσκολη ήταν η έκδοσή του; Αγωνιούσατε ως προς την αποδοχή που θα τύχαινε από το αναγνωστικό κοινό; Η θεματολογία των βιβλίων σας, πιστεύετε πως παίζει τον δικό της ρόλο στην αποδοχή αυτή;

Πράγματι ήταν ένα τολμηρό βήμα για μένα, χαίρομαι όμως που το έκανα. Όταν γράφω μια ιστορία δεν σκέφτομαι από την αρχή ποιός θα την διαβάσει. Η αγωνία μου εστιάζεται στο να μπορέσω να μεταφέρω στον αναγνώστη σκέψεις, ήχους, εικόνες. Να αποτυπώσω στιγμές, να νιώσει ότι έχει μεταφερθεί στην εποχή, ότι στέκεται σε μια γωνιά και παρακολουθεί. Αυτές είναι οι αγωνίες μου και με αυτές παλεύω.

15) Θεωρείτε πως η πραγματικότητα μπορεί να αποτελέσει  πηγή έμπνευσης για ένα συγγραφέα και, ειδικότερα, οι τόσο δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε τελευταία στην πατρίδα μας; Ή μήπως τελικά, το ζητούμενο από τους αναγνώστες είναι ακριβώς η "φυγή" από αυτήν την πεζή πραγματικότητα;

Φυσικά, πολλοί συγγραφείς μίλησαν, προβληματίστηκαν για όλο αυτό που ζούμε σήμερα. Δεν πιστεύω στην φυγή, πιστεύω στην αλλαγή, στον επαναπροσδιορισμό των "θέλω" και των "μπορώ"· το έχω πει άλλωστε μέσα από τα χείλη της Μπιάνκα στον «Μεγάλο Σοφό» «το δύσκολο είναι να μείνεις». Αν εξαιρέσουμε τον απρόβλεπτο, τυχαίο παράγοντα, εμείς φτιάχνουμε τη ζωή που ζούμε με τις επιλογές μας.

16) Η συγγραφική σας ιδιότητα με την πολύ επιτυχημένη και διακεκριμένη ιατρική σας καριέρα, πόσο εύκολο ή δύσκολο είναι να συνδυαστούν, να αλληλοεπηρεαστούν ή να αλληλοβοηθηθούν, αντίστοιχα;  

Η μια βοηθά και εκτιμά την άλλη.

17) Εσείς, με  την έως τώρα πείρα σας στον χώρο της συγγραφής, τί θα συμβουλεύατε όλους τους νέους επίδοξους συγγραφείς, που ονειρεύονται να δουν κάποτε ένα βιβλίο τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και, ιδιαίτερα, εν μέσω αυτής της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας;

Αυτό που λέω πάντα, ονειρέψου, προσπάθησε, πείσμωσε.

18) Κλείνοντας και, αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την τιμή της παραχώρησης  αυτής της συνέντευξης, θα ήθελα να σας ευχηθώ ολόψυχα καλή επιτυχία σε όλα σας τα βιβλία, και ειδικότερα, στο πιο πρόσφατο εξαιρετικό μυθιστόρημά σας, «Ο Μεγάλος Σοφός», και να σας ρωτήσω για τα άμεσα συγγραφικά σας σχέδια. Τί να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον;

Έχω ξεκινήσει να γράφω μια νέα ιστορία. Το θέμα της προσφυγιάς που ζούμε, που ζήσαμε σαν λαός στο παρελθόν, είναι η κύρια ιδέα.

Σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία.

Βιογραφία  Νεκταρίας Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα:

Η Νεκταρία Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα γεννήθηκε στην Σπάρτη. Μεγάλωσε στην Αθήνα και σπούδασε Ιατρική στη Ρώμη. Ειδικεύτηκε στην Κυτταρολογία και αναγορεύτηκε διδάκτορας της Ιατρικής σχολής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων. Το πρώτο της βιβλίο «Γνωριμία... με το Ζαγόρι» εκδόθηκε το 2010, ενώ ακολούθησαν τα ιστορικά μυθιστορήματά της «Τα Θεριά Της Μεσογείου» από τις εκδόσεις Ωκεανίδα το 2014 και «Ο Μεγάλος Σοφός» από τις ίδιες εκδόσεις το 2015. Είναι παντρεμένη, μητέρα δυο αγοριών και ζει στα Ιωάννινα. 

Βιβλιογραφία Νεκταρίας Ζαγοριανάκου – Μακρυδήμα:

«Ο ΜΕΓΑΛΟΣ ΣΟΦΟΣ» (2015)

Εκδόσεις: Ωκεανίδα

Σελίδες: 583

Τιμή: 16 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Εγώ, ο Θεόδωρος, ένας μαθητευόμενος μοναχός, ένας υπάκουος αντιγραφέας, γέννημα της Πόλης, έφυγα κυνηγημένος απ’ τον τόπο μου λίγο πριν πέσει στα χέρια των Οθωμανών, ζωσμένος εννιά χειρόγραφα. Εννιά θησαυρούς που φύλαξα με κίνδυνο της ζωής μου. Αποχαιρέτισα βίαια την αθωότητα της νιότης μου όταν έγινα μάρτυρας ενός αποτρόπαιου φόνου. Ο Θεός με έστειλε στην Πόλη του Κρίνου, τη Φλωρεντία. Βίωσα την Αναγέννηση δίπλα σε ανθρώπους φωτισμένους κι έγινα το δεξί χέρι των Μεδίκων. Το όραμά τους το ’νιωσα και δικό μου. Δεν αποζήτησα τη δόξα, πορεύτηκα πάντα στις σκιές. Έζησα τη ζωή μου καταπώς την ήθελα. Όλα τα γεύτηκα και το κυριότερο, ερωτεύτηκα. Αγάπησα βαθιά, τα βιβλία και μία γυναίκα. Την Μπιάνκα. Μα όσο κι αν αγάπησα, πάντα έψαχνα να βρω μια γη να ανήκω. Ταξίδεψα σε πολλά μέρη. Παντού ήμουν ξένος… Μόνο ένας τόπος μ’ αγκάλιασε στοργικά σαν να ήμουν ο χαμένος γιος του. Η Πάτμος.»

Η ταραχώδης ζωή ενός Βυζαντινού λογίου της Αναγέννησης που γνώρισε την πραγματική ζωή μέσα από τον έρωτα…

«ΤΑ ΘΕΡΙΑ ΤΗΣ ΜΕΣΟΓΕΙΟΥ» (2014)

Εκδόσεις: Ωκεανίδα

Σελίδες: 520

Τιμή: 11,90 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Γεννήθηκε στη Μάλτα και τον λένε Αυγουστίνο. Γεννήθηκε στη Μάνη και τον λένε Γρηγόρη. Κι οι δυο την ίδια νύχτα πήρανε την πρώτη ανάσα, κάτω από τα ίδια αστέρια, το 1645, τότε που ξέσπασε ο πόλεμος ανάμεσα στους Βενετούς και τους Τούρκους... για την Κρήτη... για τον Χάνδακα. Δυο φαινομενικά άσχετοι άνθρωποι, δεμένοι όμως με μια αόρατη αλυσίδα.

Και μια Βενετσιάνα καλλονή γεννημένη από Κρητικό πατέρα. 

Ακολουθώντας τις περιπέτειες της ζωής τους μπαρκάρουμε με ατρόμητους Μανιάτες πειρατές, μπαίνουμε σε μεγαλόπρεπα βενετσιάνικα παλάτια, κλεινόμαστε σε σκοτεινά μπουντρούμια της Πόλης και καιγόμαστε στη φλόγα ενός απαγορευμένου έρωτα.»