Συνέντευξη με τον ΓΙΩΡΓΟ ΓΙΑΝΤΑ - Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Γιώργος Γιαντάς

        Η πρώτη μου αναγνωστική επαφή με το έργο του αγαπητού συγγραφέα Γιώργου Γιαντά έγινε μέσα από το πιο πρόσφατο βιβλίο του με τίτλο «Αύριο», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Λιβάνη. Η χαρά και η έκπληξή μου ήταν μεγάλη καθώς διαβάζοντας την βιογραφία του συγγραφέα διαπίστωσα πως είμαστε κατά το ήμισυ συμπατριώτες. Ο ενθουσιασμός μου, όμως, μεγάλωσε ακόμα περισσότερο καθώς, προχωρώντας στην ανάγνωση του βιβλίου του, ανακάλυψα έναν χαρισματικό και αξιόλογο συγγραφέα. Υπέροχη και πρωτότυπη γραφή με γλωσσοπλαστικές τάσεις, πλοκή ευρηματική και ενδιαφέρουσα, ήρωες άρτια σκιαγραφημένοι και μηνύματα, πάμπολλα, ποικίλα και επίκαιρα μηνύματα προς τους αναγνώστες, που σκοπό έχουν να τους "αφυπνίσουν" ενόσω τους ψυχαγωγούν. Είναι ιδιαίτερη χαρά και τιμή, λοιπόν, η φιλοξενία του αγαπητού συγγραφέα στους «Φίλους Της Λογοτεχνίας» και οι περιεκτικές, καίριες, κατασταλαγμένες και πολύ ενδιαφέρουσες απαντήσεις του στο αντίστοιχο ερωτηματολόγιο.

Ευχαριστώ θερμά τον Γιώργο Γιαντά για τον χρόνο που διέθεσε, του εύχομαι κάθε επιτυχία στο αξιόλογο έργο του και σας προσκαλώ να διαβάσετε τη συνέντευξή του, ώστε να γνωρίσετε κι εσείς λίγο καλύτερα τον αγαπητό συγγραφέα.

1) Αγαπητέ κ. Γιαντά, μας έχετε ήδη χαρίσει τέσσερα εξαιρετικά μυθιστορήματα, με διαφορετική και πρωτότυπη θεματολογία το καθένα, με πιο πρόσφατο το εξαιρετικό βιβλίο σας «Αύριο».  Ποιό ήταν το έναυσμα για την ενασχόλησή σας με τον κόσμο της λογοτεχνίας και το αντικείμενο της συγγραφής;

Χρονική αφετηρία υπήρξε μια περίοδος κατά την οποία κατοικούσα σε μια απομακρυσμένη και κάπως απομονωμένη περιοχή. Η συγγραφή ήρθε εκεί αβίαστα, αυθόρμητα, χωρίς κάποια εξωτερική παρότρυνση ή επίδραση κάποιου προσώπου ή κατάστασης. Αν μπορεί να θεωρηθεί κατάλληλη η λέξη, η ενασχόληση αυτή ξεκίνησε "ενστικτωδώς". Υπήρχαν απεικονίσεις, ιδέες, φαντασία, πράγματα τα οποία με κατέκλυζαν και που δεν αισθανόμουν άνετα να κουβεντιάσω απλά με κάποιον. Προέκυψε μια ανάγκη να γράψω, αυτή ήταν και παραμένει μέχρι και σήμερα η μοναδική εμπειρία της συγγραφής, η οποία αποτελεί συνδυαστικά με την όμορφη αίσθηση της δημιουργίας, την ηθική ικανοποίηση του να αφήνεις κάτι πίσω σου, ένα προσωπικό στίγμα στην απεραντοσύνη του χρόνου και της φθοράς. Σε όλα αυτά τα χρόνια από την πρώτη στιγμή που ξεκίνησε αυτή η διαδικασία, μεσολάβησαν χαρές ή απογοητεύσεις, ωστόσο συγκρατώ την "πηγαία" της μορφή ως ένα στήριγμα: εννοώ πως αυτό το ένστικτο που τότε προέκυψε, το εμπιστεύομαι, δεν ήταν μια περιστασιακή διάθεση, κάτι το τυχαίο ή παροδικό. Ήθελα πιεστικά σχεδόν να γράψω και αυτή η ανάγκη με κυριεύει ακόμη και μετά από τόσα χρόνια.

2) Από πού αντλείτε την έμπνευση για κάθε έργο σας και κάθε χαρακτήρα και πόσο δύσκολο είναι να  συγκεντρώσετε τις απαραίτητες πληροφορίες, όταν αυτές απαιτούνται, ώστε να συνδυάσετε τυχόν ιστορικά γεγονότα, τόπους και μυθοπλασία στα βιβλία σας;

Δεν υπάρχει κάποια συγκεκριμένη πηγή έμπνευσης. Υπάρχουν μάλλον ερεθίσματα, αμυδρές εικόνες που σχηματοποιούνται, ωριμάζουν και την κατάλληλη στιγμή εξωτερικεύονται με τη συγγραφή. Εξωτερικά ερεθίσματα μπορούν να αποτελέσουν απλές συζητήσεις, μια μαρτυρία γεγονότος που μου προκάλεσε εντύπωση, αλλά κι ένα γεγονός που με ταρακούνησε ή με προβλημάτισε. Από τις απλούστερες εκφάνσεις της καθημερινής ζωής μπορεί να προκύψει η ιδέα για ένα έργο. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με τους χαρακτήρες. Ακόμη και οι πιο συνηθισμένοι άνθρωποι, η συναναστροφή, οι αντιλήψεις, οι κώδικες συμπεριφοράς, μπορούν να προσφέρουν ιδέες για τον ήρωα κάποιας μυθοπλασίας. Το ζήτημα της συγκέντρωσης επιπρόσθετων πληροφοριών –όπως τα ιστορικά γεγονότα που λέτε– απαιτεί ίσως περισσότερη προσοχή και υπευθυνότητα στο χειρισμό παρά κόπο στην αναζήτηση. Θεωρώ πως χρειάζεται ενδελεχής μελέτη κάθε ιστορικής πτυχής, προκειμένου να υπάρξει μια κατά το δυνατόν ολοκληρωμένη εικόνα του θέματος που προσεγγίζεται. Η πρόκληση επομένως, έγκειται στον τρόπο με τον οποίο αξιοποιείς το υλικό, όσο και όποιο κι αν είναι αυτό και, σαφέστατα, στην προσωπική σου τοποθέτηση, ακόμη και αν αυτή είναι του "ουδέτερου παρατηρητή". Περισσότερο δύσκολη από την πρόσβαση σε πληροφορίες, θεωρώ επίσης το συνδυασμό της μυθοπλασίας με το υλικό. Ένα ιστορικό μυθιστόρημα, όση και αν είναι η βιβλιογραφία πίσω του, εξακολουθεί να είναι μυθιστόρημα. Αυτό σημαίνει πως εξακολουθεί να απαιτεί δεξιοτεχνία στην ανάπτυξη, σωστή δομή, λογοτεχνικό ύφος δίχως ελλείψεις, και μια ενδιαφέρουσα πλοκή. Ο συνδυασμός είναι ασφαλώς δύσκολος, αποτελεί όμως και μια μεγάλη πρόκληση για κάθε δημιουργό.

3) Συνήθως, οι περισσότεροι συγγραφείς είτε έχουν σπουδάσει κάποιο αντικείμενο, είτε ασκούν ως επάγγελμα κάτι εντελώς διαφορετικό από την συγγραφική τους ιδιότητα. Θα θέλατε να μας μιλήσετε σχετικά με αυτό και να μας πείτε πόσο αρμονικός είναι ο συνδυασμός όλων αυτών και κατά πόσο αλληλοεπηρεάζονται οι επιμέρους ιδιότητές σας;

Αρχικά να αναφέρω πως το επάγγελμα μου περιλαμβάνει δυσκολίες και ζητήματα τα οποία δεν έχουν κάποια άμεση σχέση με το αντικείμενο της λογοτεχνίας. Υπάρχουν όμως εμπειρίες και επαφές με καταστάσεις και πρόσωπα, οι οποίες δύνανται να προσφέρουν ερεθίσματα ή ακόμη και ιδέες. Από την άλλη πλευρά, οι σπουδές μου, στο ανθρωπιστικό τους πεδίο, μου έχουν προσφέρει αρκετά χρήσιμα στοιχεία – εφόδια για την ενασχόληση με τη συγγραφή, οπωσδήποτε χρήσιμα και αξιοποιήσιμα. Σε κάθε περίπτωση, η εναρμόνιση των παραπάνω είναι περισσότερο πρακτικό θέμα, εννοώ υπόθεση χρόνου, ο οποίος δύσκολα επαρκεί. Πρακτικά, διαχωρίζω τη συγγραφή από κάθε άλλη δραστηριότητα, υπό την έννοια του ότι είναι ένας διαφορετικός "κόσμος" για μένα, μια απόδραση από την καθημερινότητα και τη ρουτίνα. Αλληλεπίδραση λοιπόν της ενασχόλησης αυτής με τα υπόλοιπα, υπάρχει ως ένα βαθμό και στο πλαίσιο που ανέφερα. Ένας λόγος λοιπόν που αποφεύγω να δημοσιοποιώ τις υπόλοιπες δραστηριότητες – ιδιότητες μου, είναι αυτή ακριβώς η μοναδικότητα που προσδίδω στη λογοτεχνία και η προσοχή που επιθυμώ να στρέφεται πάνω της. Δίνω προτεραιότητα στις ιδέες, τις πιστεύω κι επιθυμώ να στρέφω το βλέμμα και το νου προς αυτές, όπως και σε κάθε έργο και προσπάθεια. Από εκεί κι έπειτα, η ζωή μου βαδίζει σε μια απλή καθημερινότητα, όπως των υπολοίπων ανθρώπων.

4) Έχετε συμπεριλάβει ποτέ στα βιβλία σας κάποια προσωπικά σας βιώματα; Πόσο εύκολο, ή επώδυνο ήταν αυτό και πόσο εφικτή ήταν η αντικειμενική προσέγγισή τους συγγραφικά;

Υπάρχουν σημεία σε βιβλία που μπορεί να απορρέουν από προσωπικά βιώματα. Όχι τόσο από την ανάγκη να εξωτερικεύσω κάτι προσωπικό, όσο από την προσπάθεια να προσεγγίσω ρεαλιστικά μια κατάσταση, στην οποία εκτίθεται ένας ήρωας. Αυτό δεν παύει βέβαια να αποτελεί μια υποκειμενική σκοπιά, ωστόσο παραμένει ένας τρόπος να προσδώσω ζωηράδα στην πλοκή. Θα ήταν επώδυνο αν γινόταν απροκάλυπτα, αν ας πούμε δημοσίευα τη ζωή μου γνωστοποιώντας επί της ουσίας πως «τα γράφω γιατί τα έχω ζήσει». Νομίζω όμως πως χάνεται έτσι και μία μαγεία σε αυτό που ονομάζουμε μυθιστόρημα. Προτιμώ και αγαπώ πραγματικά να κρύβομαι ανάμεσα στους ήρωες, να περιφέρομαι σαν απλός κομπάρσος, να μη φαίνομαι πουθενά και την ίδια στιγμή να βρίσκομαι παντού. Από το να εκθέτω λοιπόν προσωπικά βιώματα, προτιμώ το μυστήριο, με τον τρόπο που ο Flaubert διατύπωσε τόσο εύστοχα: να είσαι πανταχού παρών και πανταχού αόρατος…

5) Στα βιβλία σας έχετε καταπιαστεί με πολλά και διαφορετικά θέματα, από την επιστημονική φαντασία μέχρι τα ιστορικά γεγονότα. Θεωρείτε, ίσως, ότι η ζωή ξεπερνά συχνά και την πιο ζωηρή φαντασία, άρα αποτελεί και μια ανεξάντλητη "πηγή ιδεών" για έναν συγγραφέα;

Κατά τη γνώμη μου η ζωή χαρακτηρίζεται από μια πεζότητα, ιδιαίτερα η σύγχρονη ζωή της "εικόνας" και του αδυσώπητου ορθολογισμού. Κάποιος θα υποστήριζε (ο Fukuyama το διαπίστωσε μάλιστα!) πως διανύουμε απλά το τέλος της ιστορίας, στην εποχή που όλες οι ιστορίες έχουν ειπωθεί και όλοι οι στίχοι πλέον γράφτηκαν. Με μια καλύτερη ματιά όμως, η αέναη ροή του κόσμου συνεχίζεται μέσα από ένα ποτάμι που οι όχθες του συχνά υπερχειλίζουν με συμβάντα που κεντρίζουν την προσοχή. Πράγματι, η ζωή συχνά βρίσκει τρόπους να ξεπερνά τη φαντασία, ενώ άλλοτε πάλι χρειάζεται να εμπλουτιστεί με φαντασία, για να τονιστούν οι πτυχές που ένας δημιουργός προσπαθεί να καταδείξει.

6) Πιστεύετε πως το επιστημονικό υπόβαθρο είναι απαραίτητο για τη συγγραφή ενός βιβλίου, ή αρκεί το έμφυτο συγγραφικό ταλέντο, η φαντασία και οι εμπειρίες του συγγραφέα;

Το επιστημονικό υπόβαθρο προφανώς ωφελεί όταν πρόκειται για τη συγγραφή μιας ιστορίας που θα συμπεριλαμβάνει και σχετικά στοιχεία. Επιπρόσθετα αποτελεί ακριβώς ένα εφόδιο, μία καλλιέργεια, εάν ασφαλώς μπορεί να συσχετιστεί κατά κάποιο τρόπο με τη συγγραφή και ειδικότερα με τη μυθοπλασία. Σε καμία περίπτωση, όμως, δεν πιστεύω πως μπορεί να υποκαταστήσει τη φυσική κλίση ή τη δυνατότητα μιας καλής γραφής. Όπως σωστά αναφέρεις στην ερώτηση, τόσο το ταλέντο όσο και η φαντασία μα και τα βιώματα κάποιου, αποτελούν τα πρωταρχικά συστατικά, μια καλή και ουσιαστική βάση για μια αξιόλογη δημιουργία.

7) Υπάρχει κάποιο μοτίβο ως προς το πότε σας "επισκέπτεται" η συγγραφική σας  έμπνευση; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώρα, διάθεση, ή τόπος ίσως, που να σας προδιαθέτει να γράψετε, ή είναι κάτι που "ρέει" αβίαστα από μέσα σας συνέχεια;

Προσωπικά, μπορώ να παρατηρήσω πως δεν υπάρχει κάποια «μαγική» στιγμή που η έμπνευση έρχεται, ούτε κάποια συγκεκριμένη ώρα ή τόπος που την ευνοεί. Δεν την έχω ταυτίσει με κάποια διάθεση ή δραστηριότητα, ας πούμε με το άκουσμα μιας αγαπημένης μουσικής. Οι στιγμές που παρουσιάζεται έμπνευση είναι εντελώς απρόβλεπτες, ασύνδετες χώρο-χρονικά, κάτι που σημαίνει πως ακόμη και τη στιγμή μιας κοινωνικής συναναστροφής ή ενός διαλόγου, μπορεί να παρουσιαστεί. Δεν υπάρχει μια "διαρκής, αβίαστη ροή", ωστόσο υπάρχουν εξωτερικά ερεθίσματα που λειτουργούν υποσυνείδητα, όπως υπάρχουν ερεθίσματα και σε μοναχικές στιγμές ηρεμίας. Οπωσδήποτε εκείνο που διαπιστώνω και μπορώ με βεβαιότητα να πω, είναι πως μια καλή ιδέα εμφανίζεται αρχικά αμυδρά, επανέρχεται κατόπιν εντονότερα και σιγά σιγά σχηματοποιείται παίρνει μια βασική μορφή από την οποία μπορώ να ξεκινήσω. Πρόκειται για αποσπασματική διαδικασία, συνήθως, που ξεκινά με μια αφηρημένη σκέψη, που έχει όμως ενδιαφέρον, με ελκύει, καταλαβαίνω απευθείας πως είναι μια καλή ιδέα, ένα επαρκές πρωτογενές υλικό, πάνω στο οποίο μπορεί να δομηθεί κάτι.

8) Όταν ολοκληρώνετε ένα νέο μυθιστόρημά σας αρκείστε στη δική σας μόνο γνώμη και αξιολόγηση, πριν προχωρήσετε στην έκδοσή του, ή αναζητάτε πρώτα την άποψη κάποιου οικείου σας προσώπου του οποίου την κρίση εμπιστεύεστε;

Υπάρχουν ορισμένες φορές σημεία για τα οποία αναζητώ τη γνώμη στενού οικογενειακού προσώπου. Ένας λόγος που συμβαίνει αυτό, είναι λόγω παρουσίας τμημάτων στο κείμενο, τα οποία μπορεί να εξωτερικευτούν πάνω σε μια ένταση της στιγμής, ενώ ουσιαστικά δε συνάδουν με το υπόλοιπο γραπτό, οπότε μπορεί και να υποβαθμίζουν ή να αδικούν το σύνολο. Η συναισθηματική φόρτιση είναι ένα δίκοπο μαχαίρι, μπορεί να αποφέρει κάτι καλαίσθητο, όπως μπορεί να οδηγήσει σε κάτι άκομψο ή παράταιρο. Συνήθως σε τέτοιες περιπτώσεις αναζητώ και την άποψη ενός πρόσωπου που εμπιστεύομαι.

9) Από τα τέσσερα μυθιστορήματά σας  υπάρχει κάποιο το οποίο ξεχωρίζετε, στο οποίο ίσως έχετε μεγαλύτερη αδυναμία και γιατί; Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για το κάθε βιβλίο σας και, γιατί όχι, την ιστορία "πίσω από την ιστορία" του καθενός;

Δεν ξεχωρίζω κάποιο, ούτε αισθάνομαι πως διακρίνω κάποιο έναντι των υπολοίπων. Πρωτίστως γιατί πρόκειται για εντελώς διαφορετικά βιβλία μεταξύ τους, ιδίως στη θεματολογία, τη δομή, την αφήγηση, τους ήρωες, το περιβάλλον όπου εξελίσσονται. Ένα αξιοσημείωτο παρασκηνιακό γεγονός είναι πως από τη στιγμή που άρχισα να δουλεύω στο ογκοδέστερο, εννοώ το «Ως την τελευταία πνοή» και μέχρι την ολοκλήρωση του, μεσολάβησαν τρεις μετακομίσεις, που ωστόσο, ευτυχώς, δεν επηρέασαν τη διαδρομή της γραφής!  Πίσω από τη μελλοντική «Mindland» και το δυστοπικό της μέλλον, βρίσκεται μια σύλληψη, για την οποία με ενέπνευσε η ζωή στη μεγαλούπολη κι η αποξένωση των ανθρώπων. Σε ότι αφορά το «Θίασο της Μαριάννας Μαλτέ», χρειάστηκε να ανατρέξω όχι μόνο σε ιστορικά γεγονότα της περιόδου της κατοχής, αλλά και σε βιβλιογραφία που αφορούσε το θέατρο της εποχής εκείνης, την ηθοποιία γενικότερα, τις αντιλήψεις του κοινού για τις παραστάσεις. Επιπρόσθετα, κάθε φορά που άνοιγα τις σελίδες του για να προχωρήσω παρακάτω τη συγγραφή, χρειαζόταν κι εγώ με τη σειρά μου να μπω στο πετσί του "ρόλου" της πρωταγωνίστριας, να κοιτάω διαρκώς δηλαδή το περιβάλλον μέσα από τα μάτια μιας γυναίκας, μέσα από τον ψυχισμό και τις αγωνίες της. Κι ασφαλώς, την ίδια στιγμή να "επιτηρώ" όλο το περιβάλλον, που ήταν πλασμένο με πρώτο το (ανύπαρκτο) χωριό της, το Στεφάνι, κάπου στην περιοχή του Κορωπίου. Τέλος, για το τελευταίο και πιο πρόσφατο δημιούργημα, το «Αύριο», είχα σκεφτεί να συνδυάσω μέσω των κεφαλαίων, εναλλάξ το παρόν με το παρελθόν. Ο στόχος ήταν να τονίσω κάποιες αντιθέσεις αλλά και χαρακτηριστικά που αφορούν τις ανθρώπινες επιδιώξεις και τις οποίες επισήμανες πολύ εύστοχα Κλειώ, στο κείμενο που έγραψες για το βιβλίο. Πίσω λοιπόν από την ιστορία και των τεσσάρων, υπάρχει ένα κοινό γνώρισμα, εμφανές πλέον, μια πρόθεση αυθόρμητη, να δημιουργώ κάθε φορά κάτι διαφορετικό, τόσο θεματολογικά όσο και υφολογικά.

10) Ο συγγραφέας  Γιώργος Γιαντάς βρίσκει το χρόνο να διαβάζει και για δική του ευχαρίστηση και όχι μόνο για έρευνα πάνω σε κάποιο μελλοντικό βιβλίο του; Εφόσον συμβαίνει αυτό, ποιό είδος λογοτεχνίας προτιμάτε περισσότερο ως αναγνώστης και γιατί;

Αυτό είναι ένα καίριο ερώτημα, τη στιγμή που η συγγραφή απαιτεί τεράστια δαπάνη χρόνου, που σε συνδυασμό με τις υπόλοιπες δραστηριότητες της ζωής, αφήνει ελάχιστα περιθώρια για διάβασμα. Καθώς όμως είμαι πρώτα από όλα αναγνώστης, επιδιώκω  να εξοικονομώ χρόνο για ανάγνωση, κάτι που συνήθως καταφέρνω καλύτερα στην "ανάπαυλα", ύστερα από την ολοκλήρωση ενός έργου ή κατά τα διαστήματα των διακοπών. Προτιμώ βιβλία με καταβολές από την κλασσική λογοτεχνία, χωρίς να αποκλείω ευρύτερης κλίμακας αναγνώσματα. Πιο ειδικά, είμαι λάτρης των μπαρόκ έργων, ενθουσιάζομαι συχνά με γκροτέσκους χαρακτήρες, με περιγραφές που σε βάζουν κυριολεκτικά στο περιβάλλον του βιβλίου, ενώ πάντοτε αναζητώ την ατμόσφαιρα, τις επιτυχείς περιγραφές, τη γραφή που ρέει. Με λίγα λόγια, ενδιαφέρομαι για κάθε "μεγάλο", "δουλεμένο" έργο και ο λόγος δεν είναι μόνο η τέρψη της ανάγνωσης, αλλά και το γεγονός πως σε τέτοια βιβλία είναι δυνατό να αναζητήσεις νοήματα, αξίες, το καλό ή το κακό που μας περιβάλλει, τη γενικότητα αυτού του κόσμου. Η λογοτεχνία οφείλει να ψηλαφίζει τις πιο ευαίσθητες, κρυφές ή φανερές  πτυχές της ζωής και της ψυχής, και αυτή είναι η προσέγγιση που προτιμώ συνήθως.

11) Ποιά είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και συγγραφείς; Θεωρείτε ότι έχετε δεχθεί επιρροές από κάποιους ομότεχνούς σας, έλληνες ή ξένους, σύγχρονους ή κλασσικούς, στο δικό σας τρόπο γραφής, ύφους ή θεματολογίας;

Υπάρχουν πολλά βιβλία που αγάπησα, τόσο από την ξένη όσο και την εγχώρια λογοτεχνία. Πιστεύω πως σε ένα βαθμό έχω επηρεαστεί από ξένους δημιουργούς, το αναφέρω όμως με επιφύλαξη, δεδομένου πως κατά τη συγγραφή, πολλές φορές οι επιρροές που θεωρούμε πως υπάρχουν, μένουν στην πραγματικότητα αφανείς. Ίσως το ύφος και ο τρόπος γραφής κάποιων συγγραφέων είναι δύσκολο ακόμη και να προσεγγιστεί ή να εξωτερικευτεί ως "επιρροή". Είναι όμως και ένας καλός τρόπος, μια καλή αφετηρία για καλλιέργεια και πρόοδο προς την ανάπτυξη ενός προσωπικού ύφους και στυλ.

12) Από την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία υπάρχει κάποιο βιβλίο το οποίο έχετε λατρέψει,  το οποίο "ζηλεύετε" ως λογοτεχνικό έργο και που  θα θέλατε, ή ονειρεύεστε να έχετε συγγράψει εσείς;

Δεν έχω ονειρευτεί να είχα γράψει κάποιο συγκεκριμένο έργο. Υπάρχουν όμως τόσα που έχω "ζηλέψει" υπό την εξής έννοια: για τον τρόπο, τη δεξιοτεχνία την εκπληκτική προσπάθεια που έχουν καταβάλλει οι δημιουργοί τους. Υπάρχουν έργα τέχνης που ζηλεύεις και μόνο διαπιστώνοντας την υπερφυσική προσπάθεια που κρύβεται πίσω τους. Αυτό από μόνο του αποτελεί και ένα καλό κίνητρο για την επιδίωξη του καλύτερου, μια υπενθύμιση για διαρκή αυτοβελτίωση και σχολαστικότητα.

13) Πιστεύετε πως ο συγγραφέας πρέπει να ταξιδεύει ώστε να έχει κάποια βιώματα από τις χώρες και τις τοποθεσίες τις οποίες, τυχόν, περιγράφει στα βιβλία του και πόσο εφικτό είναι αυτό στην πράξη κατά τη γνώμη σας; Είναι απαραίτητο κάτι τέτοιο, απλά και μόνο, για την "διεύρυνση των οριζόντων" του;

Τα ταξίδια είναι μια καλή αφορμή για εφόδια, για μυρωδιές, για την ανίχνευση μιας άλλης κουλτούρας. Αν αυτό είναι δυνατό, τότε οπωσδήποτε αποτελεί μιας πρώτης τάξης δυνατότητα πρόσβασης σε νέες εικόνες και νέο υλικό. Σε κάθε περίπτωση πάντως, η μελέτη γύρω από χώρες ή τοποθεσίες είναι μάλλον αναγκαία επιλογή και όχι μια επικουρική διαδικασία. Θεωρώ λοιπόν πως το ταξίδι διευρύνει τους ορίζοντες, όμως για τη μελέτη και την εμβάθυνση κάθε νέου στοιχείου, τα βιβλία εξακολουθούν να είναι αναγκαία.

14) Θεωρείτε ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να ασχολείται με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας και να "πειραματίζεται" θεματολογικά, ρισκάροντας το υπάρχον αναγνωστικό του κοινό, ή θα όφειλε να εμμένει στο είδος που τον έχει καθιερώσει;

Δεν υπερασπίζομαι την προσέγγιση διαφορετικών ειδών στη λογοτεχνία, παρόλο που στη δική μου περίπτωση είναι κάτι που συμβαίνει κατ΄ εξακολούθηση. Προφανώς γίνεται διακριτή εδώ μια σχετικότητα αναφορικά με τους θεματολογικούς πειραματισμούς. Αν υποθέσουμε πως ένας δημιουργός είναι σε θέση να συνεπαίρνει τους αναγνώστες, γράφοντας διαρκώς ιστορικά μυθιστορήματα, τότε δε βρίσκω το λόγο για τον οποίο θα έπρεπε να στραφεί σε κάτι διαφορετικό. Το ζητούμενο είναι κατά πόσο θα εξακολουθεί να κεντρίζει το ενδιαφέρον εμμένοντας στο ίδιο είδος λογοτεχνίας. Θέλω να πω πως το ρίσκο με το αναγνωστικό κοινό, δεν προκύπτει μόνο εξαιτίας πιθανών πειραματισμών, αλλά και σε περιπτώσεις που στην ίδια διαρκώς θεματολογία, παρουσιαστεί μια φθορά, μια επανάληψη, ένας κορεσμός. Προσωπικά, θαυμάζω τη δυνατότητα όποιου μπορεί να καταπιάνεται με διαφορετικά είδη. Με γοητεύει ως ικανότητα και με κάνει να αναρωτιέμαι για το πώς επιτυγχάνει τέτοια πολύπλευρη δυναμική, όσο και για την ίδια την προσωπικότητα του.

15) Πιστεύετε πως οι συγγραφείς οφείλουν να προβληματίζουν τους αναγνώστες "κεντρίζοντας" τη σκέψη τους, ή ο σκοπός των βιβλίων τους θα έπρεπε να είναι καθαρά και μόνο ψυχαγωγικός; Εσείς, ποιά μηνύματα επιδιώκετε να "περάσετε" στους αναγνώστες σας και σε ποιό είδος αναγνωστικού κοινού, συνήθως, απευθύνεστε μέσα από το συγγραφικό έργο σας;

Μάλλον ο σκοπός των βιβλίων θα πρέπει να είναι ψυχαγωγικός, κεντρίζοντας την ίδια στιγμή τη σκέψη του αναγνώστη, Αυτό αποζητώ κι εγώ ως αναγνώστης και αυτός προφανώς είναι και ο προορισμός της καλής λογοτεχνίας. Στη δική μου περίπτωση υπάρχουν μηνύματα που ποικίλουν, από το ανθρώπινο ενδιαφέρον για το περιβάλλον ως τα όρια του νεοφιλελευθερισμού στην οικονομία ή τη θέση της ηθικής στον υλιστικό μας κόσμο. Συχνά παρουσιάζω σημεία της καθημερινότητας με τη φυσική τους όψη, με καθαρά νατουραλιστική διάθεση, επιθυμώντας να αφήσω τον αναγνώστη να κρίνει, να προβληματιστεί, να βγάλει τα δικά του συμπεράσματα.

16) Θεωρείτε πως η σύγχρονη πραγματικότητα μπορεί να αποτελέσει  πηγή έμπνευσης για ένα συγγραφέα και, ειδικότερα, οι τόσο δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε τελευταία στην πατρίδα μας; Ή μήπως το ζητούμενο από τους αναγνώστες είναι ακριβώς η "φυγή" από αυτήν την ζοφερή πραγματικότητα;

Ασφαλώς και μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης και μάλιστα με αρκετές κοινωνικές, πολιτικές ή και φιλοσοφικές προεκτάσεις. Η γενικότερη ευημερία των προηγούμενων ετών, η κρίση του 2008 με τα επακόλουθα της, η απογύμνωση των πραγματικών προβλημάτων μιας ολόκληρης κοινωνίας. Εγείρουν τόσα ερωτήματα που, αναμφίβολα, πολλοί μπορεί να μην επιθυμούν να συζητούν πλέον. Είμαι της άποψης πως τα καυτά ερωτήματα παραμένουν, ενδιαφέρουν άμεσα και, καθώς περνά ο καιρός όλο κι περισσότερο ερχόμαστε κοντά σε ωμές αλήθειες, σε πραγματικές απαντήσεις γύρω από σκέψεις όπως: ποιοι έφταιξαν για όλο αυτό; Η πολιτική κακοδιαχείριση; Η γενικότερη νοοτροπία; Ποιοί τελικά φέρουν το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για όλα αυτά τα προβλήματα; Έρχομαι λοιπόν τώρα στο «Αύριο» το οποίο αν και αισθηματικό-κοινωνικό μυθιστόρημα, κινείται στο τοπίο μιας Ελλάδας λίγο πριν το σκάσιμο της οικονομικής φούσκας. Με μια αντεστραμμένη οπτική, η πρωταγωνίστρια ζει μέσα στη χλιδή, μα και πάλι, αναζητείται η "φυγή" από την πραγματικότητα, ένα καλύτερο Αύριο, μια γνήσια νότα ευτυχίας, έστω και αν αυτό προϋποθέτει να ανατραπούν όλα. Αυτός είναι και ο λόγος που συμπεριέλαβα ένα αισιόδοξο τέλος, με το Αύριο μιας φυγής… Υπάρχουν συνεπώς τρόποι να κοιτάξουμε κατάματα την αλήθεια της κρίσης, μιας και μόνο στην ουσία της βρίσκεται η δυνατότητα να δραπετεύσουμε. Εκτός και αν ο πλούτος καθορίζει την ευτυχία.

17) Είχατε κάποιους "ενδοιασμούς" όταν αποφασίσατε να δώσετε το πρώτο σας βιβλίο προς έκδοση; Αγωνιούσατε ως προς την αποδοχή που θα τύχαινε από το αναγνωστικό κοινό; Η θεματολογία των περισσοτέρων βιβλίων σας, πιστεύετε πως παίζει τον δικό της ρόλο στην αποδοχή αυτή;

Έχω εργαστεί εντατικά και με μεράκι, τόσο στο πρώτο όσο και στα υπόλοιπα μυθιστορήματα. Οι ενδοιασμοί μου αφορούσαν περισσότερο το βιβλίο καθαυτό και αν ως σύνολο καταφέρνει να εξαλείψει τυχόν αδυναμίες ή κενά. Ολοκληρώνοντας το, πίστευα πλέον σε αυτό, έχοντας οδηγό τη σκέψη πως κρατάω στα χέρια μου κάτι "καλό". Οι ενδοιασμοί υπάρχουν πάντα, μιας και το δυσκολότερο για κάποιον που συγγράφει είναι να κρίνει αντικειμενικά το γραπτό του. Επειδή αυτή η αξιολόγηση είναι όντως δύσκολη, μια καλή οδός είναι εκείνη της μεθοδικής δουλειάς, της σοβαρότητας, της οργανωμένης προσπάθειας. Ακόμη και αν δεν τύχει της αναμενόμενης αποδοχής το γραπτό, είναι σημαντικό να υπάρχει συναίσθηση του κατά πόσο υπήρξε κανείς αυστηρός ή όχι με τον εαυτό του.

18) Εσείς, με  την έως τώρα πείρα σας στον χώρο της συγγραφής, τί θα συμβουλεύατε όλους τους νέους επίδοξους συγγραφείς, που ονειρεύονται να δουν κάποτε ένα βιβλίο τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και, ιδιαίτερα, εν μέσω αυτής της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας;

Θα ήθελα αρχικά να ξεκαθαρίσω πως δεν αισθάνομαι "πετυχημένος", "ολοκληρωμένος", πως εγώ έφτασα "κάπου" ώστε να είμαι σε θέση να παρέχω συμβουλές σε νέους συγγραφείς. Αυτή η ανολοκλήρωτη αγωνία ίσως και να λειτουργεί ως τροφοδοτικό εργαλείο για την προσπάθεια, τη ζωτικότητα, την καλλιέργεια της γραφής. Από τα χρόνια πάντως που πέρασα με αυτή την ενασχόληση μπορώ να μοιραστώ κάποιες διαπιστώσεις μου: Αρχικά, χρειάζεται πίστη στο γραπτό, εννοώ ισχυρή πίστη, πράγμα το οποίο δε μπορεί να σχετίζεται με την άποψη ενός εκδότη γι’ αυτό. Ενδεικτικά θα αναφέρω πως για το ίδιο χειρόγραφο, υπήρξε εκδότης που έκανε απογοητευτικά σχόλια όταν του ζητήθηκε, ενώ υπήρξε άλλος που το επαίνεσε και ενδιαφέρθηκε γι’ αυτό. Αποτελεί, ίσως, καθαρά υποκειμενικό θέμα. Ο μόνος που μπορεί να συντηρήσει τον ενθουσιασμό και την πίστη, είναι ο ίδιος ο εαυτός μας, εφόσον, όπως ήδη αναφέρθηκε, υπήρξαμε αυστηροί κριτές μαζί του. Στη συνέχεια, οι απορριπτικές επιστολές είναι μόλις μια αφετηρία και όχι το τέλος. Καθώς θα καταφτάνουν οι πρώτες αρνήσεις θα είναι και μια καλή στιγμή για αισιόδοξες σκέψεις, μιας και έτσι σηματοδοτείται και το ξεκίνημα. Πράγματι, η συγκυρία λόγω της κρίσης είναι εξαιρετικά δύσκολη, ωστόσο χρειάζεται να θυμόμαστε πως καταξιωμένοι συγγραφείς και ποιητές, δεν εγκατέλειψαν την προσπάθεια ακόμη και εν μέσω κατοχής και πολέμου. Ο Γ. Θεοτοκάς για παράδειγμα, παρόλο που έζησε τη δύσκολο περίοδο του 1941-44 συμβούλευσε σε κάποιο του βιβλίο: να σχεδιάζεις σα να έχεις μακρύ ορίζοντα μπροστά σου… Επιπρόσθετα, χρειάζεται τιτάνια υπομονή σε πολλά επίπεδα, εξάλλου στη συγγραφή, τον περισσότερο χρόνο περιμένεις. Τέλος, θα ήθελα να παρατηρήσω πως συνολικά, ο κόσμος μας λειτουργεί με μια ελκτική δύναμη που μαγνητίζει το καθετί προς τη στάθμη του μετρίου. Αυτό θα πρέπει να το έχουμε υπόψη ώστε να ρυθμίζουμε τη δική μας πυξίδα προς το βορρά της προσωπικής μας υπέρβασης, αυτής που οδηγεί στα καλά αποτελέσματα και κάποτε, στα εξαιρετικά μυθιστορήματα. Και εκείνα τα εξαιρετικά γραπτά είναι που πάντοτε, ανεξαρτήτως συγκυριών, τα επιθυμούμε, τα προσμένουμε να τα διαβάσουμε, τα χρειαζόμαστε.

19) Κλείνοντας και, αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την τιμή της παραχώρησης  αυτής της συνέντευξης, θα ήθελα να σας ευχηθώ ολόψυχα καλή επιτυχία σε όλα σας τα βιβλία αλλά, ειδικότερα, στο ολοκαίνουριο εκπληκτικό  μυθιστόρημά σας «Αύριο», και να σας ρωτήσω για τα άμεσα συγγραφικά σας σχέδια. Τί να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον;

Έχω ολοκληρώσει μια μυθοπλασία συνοδευόμενη από πλούσια βιβλιογραφία, περί τα 90 με 100 βιβλία, η οποία και πάλι θα αποτελεί κάτι διαφορετικό από τα προηγούμενα τέσσερα μυθιστορήματα.

Κλειώ, σε ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία στους Φίλους της Λογοτεχνίας και εύχομαι καλή δύναμη και καλά αναγνώσματα.

 

Βιογραφία Γιώργου Γιαντά:

Ο Γιώργος Γιαντάς κατάγεται από τη Μυτιλήνη της Λέσβου.

Από τις Εκδόσεις Λιβάνη έχουν κυκλοφορήσει τα μυθιστορήματά του «Ως την Τελευταία Πνοή» (2011), «Mindland» (2012), «O Θίασος της Μαριάννας Μαλτέ» (2014) και «Αύριο» (2016).

Επικοινωνείστε με το συγγραφέα μέσα από το προσωπικό του blog στην ηλεκτρονική διεύθυνση: http://giorgogianta.blogspot.gr/.

Βιβλιογραφία Γιώργου Γιαντά:

«ΑΥΡΙΟ»

Εκδόσεις: Λιβάνη (2016)

Σελίδες: 288

Τιμή: 11,61 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Τους ένωνε η άχρονη ξαναγέννηση της πρώτης αγάπης κι έπαιρναν όρκους στο όνομά της.

Ένα βράδυ του φθινοπώρου, αγκαλιασμένοι φιλήθηκαν στη μέση της κεντρικής πλατείας της πόλης, κάτω από μια σφοδρή νεροποντή, που έκανε τους περαστικούς να σκορπίσουν βιαστικά προς διάφορες κατευθύνσεις.

Ήταν τόσο ραγδαία η βροχή, που έσταζε από τα πιγούνια και τις βλεφαρίδες τους.

Μα εκείνοι την ένιωθαν σύμμαχο, πως η φύση όλη ήταν με το μέρος τους.

Όπως εκείνες οι φεγγαράδες, όταν περνούσαν αγκαλιασμένοι κάτω από τα εκατομμύρια αστέρια που θαμποπαίζανε. Σαν τα δροσόθρεπτα απογεύματα, που με το δίκυκλό του έφταναν μέχρι το χωριό, κι έκαναν στάση στην πηγή, για να επιστρέψουν με το σούρουπο. Κυνηγιόντουσαν εκεί, κάτω από τα λιόδεντρα, γύρω από τις μηλιές, και στον κορμό της γέρικης καρυδιάς είχαν χαράξει τα ονόματά τους: «Άγγελος - Άννα Μαρία. Μαζί. Για πάντα».

---

«Τους ένωνε μια μυστήρια, μια εφηβική χημεία, ένα ανόθευτο κοινό συναίσθημα, που λες κι έτρεχε στο βάθος των χρόνων, ερχόμενο ταχύτατα από το παρελθόν, με μόνο προορισμό να καλύψει τα κενά και τους σταθμούς μιας ζωής που δεν έζησαν.

Τα βαγόνια του έφερναν μαζί και τον πόθο, τον ξεχασμένο πίσω από πληγές.»

Διαβάστε ολόκληρη την κριτική για το βιβλίο «Αύριο» στον ακόλουθο σύνδεσμο:

http://filoithslogotexnias.blogspot.gr/2016/03/blog-post.html

«Ο ΘΙΑΣΟΣ ΤΗΣ ΜΑΡΙΑΝΝΑΣ ΜΑΛΤΕ»

Εκδόσεις: Λιβάνη (2014)

Σελίδες: 368

Τιμή: 13,35 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Μα µου φαίνεται θέλεις να σου πω για την κατοχή...

Ξέρεις πώς ήτανε για µας τις γυναίκες τότε; Ένα κακό όνειρο, µια εποχή που δεν άφηνε ούτε ένα ξεροκόµµατο ευτυχίας να περισσέψει. Άµα αρπάξεις από τα χέρια του ανθρώπου τα χρειαζούµενα για να ζει, τότε τον κάνεις δυστυχισµένο.

Μονάχα που κι η δυστυχία έχει τα όριά της, µια αρχή κι ένα τέλος. Μπορεί όχι για όλους, θα µου πεις. Ναι, κάποιοι δε βγαίνουνε ποτέ από αυτήν. Μα είναι τέτοιο πλάσµα ο άνθρωπος, που και σε µια τρύπα στη γης να τον παραχώσουνε, θα βρει, άµα το θέλει, το άνοιγµα που αχτιδοβολά ο ήλιος. Κι από κει θα ξεµυτίσει και πάλι, όπως ο µέρµηγκας. Καµιά κατοχή, καµιά σκλαβιά δε µας αποτελειώνει, γιατί τούτες τις φτιάχνουνε οι άνθρωποι και τις προορίζουνε για τους ανθρώπους. Μα η ελευθερία και το δικαίωµα για µια ζωή µε αξιοπρέπεια είναι αγαθά που µονάχα ο Θεός ο ίδιος µπορεί να τα στερήσει...

Τούτα µου τα δίδαξε η ζωή. Τα χρόνια που γείρανε στη ράχη µου. Μη νοµίζεις, λοιπόν, πως εγώ δεν αναζήτησα κατά πού έπεφτε ο ήλιος εκείνα τα χρόνια. Τον αναζήτησα. Λοιπόν, το δικό µου το λαµπερό αχτιδοβόληµα ήτανε το θέατρο του Ζαµπάκη.

Από αυτό πήρα κουράγιο και ζωή. Μα µη νοµίζεις πως ήταν εύκολο για µένα. Για κανέναν δεν ήτανε. Με κυνήγησε ο χρόνος. Έπαιξε παιχνίδια στη ράχη µου, από κείνα που άλλοτε θαρρείς κρατάνε αιώνια κι άλλοτε ζητούν να αποφασίσεις, να πάρεις γενναίες αποφάσεις σε µονάχα µια στιγµή.»

«MINDLAND»

Εκδόσεις: Λιβάνη (2012)

Σελίδες: 302

Τιμή: 8,96 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Αφήστε να σας αφηγηθώ πώς έγιναν όλα. Χώρισαν την κοινωνία σε δύο όχθες, μία για την ελίτ και μία για τους φτωχούς και εξαθλιωμένους. Το όπιο αυτού του λαού υπήρξε η Mindland, μια απέραντη διαδικτυακή πολιτεία. Όχι σαν εκείνες που γνωρίζετε εσείς. Ξεχάστε το Facebook και τις ιστοσελίδες κοινωνικής δικτύωσης. Σ’ αυτήν, καθένας από μας, κρυμμένος πίσω από ένα προφίλ, μπορούσε με τον εξοπλισμό του να τρέξει, να περπατήσει, να συναναστραφεί, να διασκεδάσει, να συνευρεθεί μέσα στον εικονικό της παράδεισο, ανάμεσα σε άλλα προφίλ χρηστών, που ποτέ δεν αντίκρισε τα πραγματικά τους πρόσωπα. Κλεισμένος καθένας στην κατοικία του, δίχως ανάγκη για μετακίνηση, μπορούσε να ζήσει όπως παλιά, να συνάψει εικονικές σχέσεις, εικονικούς γάμους, να νοικιάσει φίλους, να αμπαρωθεί ολότελα στην ιδιωτική μοναξιά της προσομοίωσης. Η γενιά μου, δυστυχώς, μεγάλωσε αγνοώντας τη ζεστασιά της αγάπης, της ευαισθησίας, της αληθινής φιλίας, μιας ζεστής χειρονομίας, της απλής αγκαλιάς!
Δε φταίξαμε εμείς όμως. Αφήσαμε να μας οδηγήσουν σ’ αυτό. Εκείνοι που με την απληστία και την απανθρωπιά τους έφτασαν τον πλανήτη στον πυρηνικό όλεθρο και στις “πόλεις-γυάλες”. Εξακολουθούν να παρακολουθούν, να ελέγχουν, συνεχίζουν τα κρυφά πειράματα. Κρύβουν ασύλληπτο σχέδιο για τη σωτηρία της ανθρωπότητας, Πιθανόν ανάμεσά σας να υπάρχουν ήδη κάμποσοι από αυτούς. Μην επαναπαύεστε. Εσείς προλαβαίνετε. Έχετε τουλάχιστον ακόμη ουρανό! Η εποχή μου ίσως είναι μακριά από τη δική σας. Ίσως και όχι…»
Μπρεντ 

«ΩΣ ΤΗΝ ΤΕΛΕΥΤΑΙΑ ΠΝΟΗ»

Εκδόσεις: Λιβάνη (2011)

Σελίδες: 639

Τιμή: 16,12 €

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Τέλη του 1916 ήτανε που έφτασα στη Σμύρνη να βρω μια καλύτερη τύχη. Όσα ακολούθησαν από κει κι ύστερα δύσκολα τα χωρά ο νους. Λέω, τα ’ζησα; Kι όμως τα ’ζησα… Το τέλος του Μεγάλου Πολέμου της Ευρώπης, το όραμα του Βενιζέλου, τις εθνικές μας προσδοκίες, αλλά και τα συμφέροντα, τις ψεύτικες υποσχέσεις, τον άσβεστο διχασμό και την καταστροφή. Πολέμησα, έζησα τον έρωτα, πλήγωσα, αγάπησα. Το ριζικό σου όμως θα το διαβαίνει πάντα η τύχη; Κι η αγάπη; Θα σε περιμένει για πάντα; Δεν είναι γραμμένα εδώ μέσα μονάχα όσα είδα, μα είναι κρυμμένη κι η ζεστή αγκαλιά Εκείνης. Γι’ αυτήν έτρεξα να προλάβω τη φωτιά. Αυτή είναι η ιστορία μου…»