«Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΒΙΟΛΙΟΥ», του Μιχάλη Μπουναρτζίδη – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«Η ΠΕΡΙΠΛΑΝΗΣΗ ΕΝΟΣ ΒΙΟΛΙΟΥ», του Μιχάλη Μπουναρτζίδη – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Κέδρος

Σελίδες: 496

Τιμή: 14,94 €

            Το έργο του αγαπητού συγγραφέα Μιχάλη Μπουναρτζίδη δεν μου ήταν άγνωστο όταν ξεκίνησα να διαβάζω το νέο του μυθιστόρημα «Η Περιπλάνηση Ενός Βιολιού». Τον είχα ξαναδιαβάσει στο πρώτο του βιβλίο «Μια Προσευχή Για Τις Καινούργιες Πατρίδες». Παρότι με είχε "γοητεύσει" ως αναγνώστρια από τότε, τώρα ομολογώ πως με "κέρδισε" εσαεί. Το νέο του βιβλίο, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος, με αυτό το συγκλονιστικό, αλληγορικό εξώφυλλο το οποίο απεικονίζει τον παράδοξο στρατιώτη πάνω σε ένα τανκ να παίζει το βιολί του εν μέσω μιας βομβαρδισμένης πόλης, προδιαθέτει τον αναγνώστη για ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα και όχι άδικα. Το βιβλίο είναι συγκλονιστικό και, παρά το σχετικά "βαρύ" θέμα του μια και αναφέρεται μέσα από τις ζωές των ηρώων του σε μερικά από τα σημαντικότερα ιστορικά γεγονότα του 20^ου αιώνα, είναι δύσκολο να το αφήσει κανείς από τα χέρια του.

            Η περιπλάνησή μας μαζί με τον βασικό ήρωα, τον Θωμά ή Τομάς ή Φαμά – ανάλογα την εθνικότητα όσων τον αποκαλούν με το όνομά του – και το πανταχού παρόν βιολί του να μας κρατά μουσική υπόκρουση, αρχίζει από την Θεσσαλονίκη του 1914. Ο έφηβος ακόμα Θωμάς, ένας από τα πέντε παιδιά του Αλέκο εφέντη, βρίσκει μαζί με την οικογένειά του καταφύγιο στη συνοικία, ή καλύτερα, στον προσφυγικό καταυλισμό του Ζεϊτενλίκ της Σαλονίκης, δηλαδή στη σημερινή Ευκαρπία, μιας πόλης πολύβουης, πολύγλωσσης και πολυεθνικής στο έπακρο εκείνη την εποχή. Ο Αλέκο εφέντης με την οικογένειά του βρίσκει το σθένος, το κουράγιο και την ευρηματικότητα να ξαναστήσει την ζωή όλων τους από την αρχή, εκεί μέσα στον καταυλισμό, μετά από τον βίαιο ξεριζωμό τους από την Φώκαια της Μικρασίας. Ο άνθρωπος είναι ένα έμβιο όν θαυμαστό που προσαρμόζεται σχεδόν σε κάθε αντίξοη συνθήκη ώστε να επιβιώσει, όπως η πλειονότητα των ζωντανών οργανισμών άλλωστε· έτσι και η οικογένεια του Θωμά βρίσκει πρόσφορο έδαφος για να "βυθίσει" τις άδικα αποκομμένες ρίζες της και να ριζώσει εκ νέου σε μία νέα "θετή" μάνα – πατρίδα. Στο πολυπολιτισμικό "χωνευτήρι" της τεράστιας πόλης του ελληνικού Βορρά όλοι χωράνε, χριστιανοί, μουσουλμάνοι, εβραίοι, φραγκολεβαντίνοι, ενώ φυσικό είναι να συγχρωτίζονται μεταξύ τους, θέλοντας και μη.

            Η φτώχεια, όμως, λένε θέλει καλοπέραση κι έτσι σε μιαν απρογραμμάτιστη εκδήλωση στον καταυλισμό των προσφύγων ο δεκαεξάχρονος Θωμάς συναντά για πρώτη φορά τον δεύτερο μεγάλο έρωτα της ζωής του, το βιολί του, το οποίο τότε κατείχε ένας γέρος Μικρασιάτης. Μετά τον θάνατό του το βιολί περνάει στα χέρια του νεαρού συνδέοντας το πεπρωμένο του μαζί του, ενώ τα ιδιαίτερα μαθήματα από την φραγκολεβαντίνα μαντάμ Ζανέτ στον επίδοξο βιρτουόζο του βιολιού Θωμά γίνονται η αφορμή για να γνωρίσει ο έφηβος τον πρώτο και μεγαλύτερο έρωτα της ζωής του, την εβραία, κοκκινομάλλα Ελβίρα. Η ζωή συνεχίζεται για την οικογένεια του Αλέκο εφέντη, μαζί με τα ιστορικά γεγονότα που διαμορφώνουν ολοένα και περισσότερο τις εύθραυστες ισορροπίες και δυνάμεις εν μέσω του πρώτου παγκοσμίου πολέμου, του Μεγάλου Πολέμου, όπως τον αποκαλούσαν τότε οι άνθρωποι, μην μπορώντας να διανοηθούν ούτε στους πιο φρικτούς εφιάλτες τους ότι σε λίγα χρόνια η μάστιγα του φασισμού θα προκαλούσε έναν δεύτερο, ακόμα μεγαλύτερο και πιο ολέθριο παγκόσμιο πόλεμο.

            Τον Αύγουστο του 1917 ξεσπά η μεγάλη πυρκαγιά στη Σαλονίκη, που αφήνει πίσω της κυριολεκτικά συντρίμμια και αποκαΐδια, ενώ ταυτόχρονα ο έρωτας των δύο νέων φουντώνει ανεξέλεγκτα. Σε λίγο καιρό, το Νοέμβρη του 1918 ο Θωμάς καλείται για στράτευση και αναγκαστικά αποχωρίζεται την απαρηγόρητη αγαπημένη του χωρίς να γνωρίζει εάν και πότε θα την ξανασυναντήσει. Μόνη του συντροφιά το αγαπημένο του βιολί και το αγέρωχο, ανυπότακτο πνεύμα του. Εδώ ξεκινά και η ουσιαστική περιπλάνηση του άντρα με το βιολί σχεδόν σε όλη την Ευρώπη του Μεσοπολέμου, μια Ευρώπη συνεχών αναταραχών, ανακατατάξεων, ζυμώσεων και εξελίξεων που γέννησαν και το αδιανόητο "μικρόβιο" του φασισμού και του μετέπειτα δολοφονικού ναζισμού, που αλλοίωσε και σημάδεψε για πάντα την ελευθερία των λαών και την ορθή κρίση τους.

            Ο συγγραφέας με μία μοναδική, χαρισματική ικανότητα μας ταξιδεύει πότε στις παγωμένες ουκρανικές στέπες και στον φανατισμό του Κόκκινου Στρατού, που κάπου στον δρόμο "αποδύθηκε" τον ρόλο του ελευθερωτή από την τσαρική καταδυνάστευση και "ενδύθηκε" τον κεκαλυμμένο ρόλο του δεσμοφύλακα των νεοσύστατων σοβιέτ· πότε περιπλανιόμαστε στην "μητρόπολη των παθών", το Βερολίνο του Μεσοπολέμου, και την εποχή που "εγκυμονεί" το φίδι του ναζισμού· τέλος, μαζί με τον "ψημένο" και σκληραγωγημένο σωματικά και ψυχικά Θωμά και τον αχώριστο σύντροφό του Ρώσο ταγματάρχη του Κόκκινου Στρατού Μαξίμ, καταλήγουμε στην ταραγμένη Βαρκελώνη του 1936 που σπαράσσεται από τον ισπανικό εμφύλιο και την απόλυτη αναρχία. Εδώ όμως μας περιμένει και η μεγαλύτερη έκπληξη – ανατροπή όλων, αριστοτεχνικά ενορχηστρωμένη από τον Μιχάλη Μπουναρτζίδη και την οποία θα ανακαλύψετε μόνοι σας διαβάζοντας αυτό το πολύ ξεχωριστό βιβλίο.

       Ο συγγραφέας μας προσφέρει ένα ιστορικό μυθιστόρημα αξιώσεων, το οποίο καταπιάνεται με αδιαμφισβήτητα σημαντικές στιγμές – ορόσημα του Μεσοπολέμου τις οποίες αναβιώνουμε μέσα από τα "μάτια" του πολυταξιδεμένου, ανορθόδοξου ήρωά μας, του Θωμά, και όλων όσων συναντά στην περιπλάνησή του αυτός. Είναι ένα μυθιστόρημα γεμάτο αλήθειες που άλλοτε λυτρώνουν και άλλοτε πονάνε βαθιά, Ιστορία από την "καλή" και από την "ανάποδη", έρωτα αληθινό, ασυμβίβαστο, συγκυριακό ή απρόσμενο και, πάνω απ’ όλα, μελωδίες βγαλμένες κατευθείαν από το δοξάρι του υπέροχου και περιπλανώμενου βιολιού του. Πολλά συγχαρητήρια στον Μιχάλη Μπουναρτζίδη και διαβάστε το, Φίλοι μου!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Ο Αλέκο εφέντης φτάνει απ’ τη Φώκαια της Μικρασίας, το 1914, στη Θεσσαλονίκη με τη γυναίκα και τα πέντε παιδιά του, ανάμεσά τους και τον έφηβο Θωμά.
Η ζωή του Θωμά θα συνδεθεί μ’ ένα βιολί που προέρχεται κι αυτό από τη Μικρασία. Οι δυο τους ανταμώνουν στα χώματα του προσφυγικού καταυλισμού στο Ζεϊτενλίκ, σ’ έναν απρογραμμάτιστο χορό που ξεσήκωσε η γκάιντα κάποιου Θρακιώτη πρόσφυγα. Το βιολί γίνεται η αφορμή για ένα ακόμη αντάμωμα: ο Θωμάς γνωρίζει την Ελβίρα, τη θυγατέρα ενός Εβραίου υφασματέμπορα, στη Σαλονίκη του Διχασμού και της μεγάλης πυρκαγιάς.
Ύστερα από μερικά χρόνια, ο Θωμάς, άντρας πια, και το βιολί συναντιούνται μ’ έναν ταγματάρχη του Κόκκινου Στρατού στις παγωμένες ερημιές της Ουκρανίας, κατά τη διάρκεια του ρωσικού εμφυλίου.
Ο άντρας και το βιολί περιπλανιούνται στην ταραγμένη Ευρώπη του Μεσοπολέμου. Ζουν παρέα στα χαμαιτυπεία του Βερολίνου, της μητρόπολης των παθών, την εποχή της ανόδου των ναζί. Τα γυρίσματα της μοίρας τούς φέρνουν στην αναρχική Βαρκελώνη του 1936, στα χρόνια του ισπανικού εμφυλίου, την ημέρα της κηδείας του Μπουαναβεντούρα Ντουρούτι.
Περίπου τρία χρόνια μετά, η περιπλάνηση συνεχίζεται…»