«ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΑΔΙΑΦΟΡΟ ΟΥΡΑΝΟ», του Βασκέν Μπερμπεριάν – Γράφει η Ελένη Κεκροπούλου

«ΚΑΤΩ ΑΠΟ ΕΝΑΝ ΑΔΙΑΦΟΡΟ ΟΥΡΑΝΟ», του Βασκέν Μπερμπεριάν – Γράφει η Ελένη Κεκροπούλου

Εκδόσεις: Ωκεανός

Σελίδες: 736

Τιμή: 16,11 €

Ζούμε σε μια εποχή που οι κοινωνίες βρίσκονται σε σύγχυση, ο κόσμος βρίσκεται σε σύγχυση… και δεν είναι η πρώτη φορά…

Οι γενιές των ανθρώπων, των λαών, έρχονται και παρέρχονται, αφήνοντας πίσω το αποτύπωμά τους κι ύστερα χάνονται στην αχλή και στη σκόνη του χρόνου… Αυτό πολύ καλά το αντιλαμβάνεται ο ερευνητής της ιστορίας, ο ιστοριοδίφης που σκαλίζει τα κιτάπια του παρελθόντος, αφού πολλές φορές βρίσκεται ενώπιον πληροφοριών που τον αφήνουν με ανοικτό το στόμα. Κι αν συνεχίσουμε το βιείν και σκέπτεσθαι αυστηρά politically correct, θα έρθει κάποια στιγμή που θα διαγραφούν από τη μνήμη των εθνών όλες οι γενοκτονίες και τα ολοκαυτώματα που χάραξαν βαθιά σημάδια στο σώμα της ανθρωπότητας, αφανίζοντας μέλη της και ακρωτηριάζοντάς την σε σημείο που να φαντάζει τρομακτική και κολαστικά εξωγήινη… Και τελικά θα γνωρίζουν την αλήθεια μόνο οι ιστοριοδίφες και οι ψαγμένοι, μια ελαχιστιαία  μειοψηφία, ενώ τα corpus, για να μην πω "οι αγέλες"  των λαών θα κοιμούνται τον  σύντομο ύπνο του δικαίου, μέχρι το επόμενο ολοκαύτωμα…

Το βιβλίο του Βασκέν, δεν είναι καθόλου ένα βιβλίο ιστορίας, αν και το ιστορικό του πλαίσιο είναι ακριβέστατο.  Είναι ένα μυθιστόρημα αντι-λήθης.

Όχι όμως εκδικητικό, όχι ένα δάκτυλο τεντωμένο εισαγγελικά προς το μέρος της Τουρκίας. Είναι ένα βιβλίο συγχωρητικό, ένα βιβλίο αλήθειας. Η αλήθεια μπορεί να πληγώνει, αλλά μόνο όταν δεν θέλουμε να την ομολογήσουμε και να την αποδεχθούμε, (όπως κάνει δυστυχώς ακόμη η Τουρκία).  Ακόμη και ο υπέροχος τίτλος του βιβλίου, παραπέμπει στην στωική τραγικότητα των ηρώων του που δίνουν μάθημα επιβίωσης και ανθρωπιάς.

Είναι ένα συγκλονιστικό ντοστογιεφσκικό μυθιστόρημα  με όλη τη σημασία της λέξεως. Μέσα σ᾽ αυτό συναντάς όλα τα συναισθήματα που μπορεί να νιώσει ο άνθρωπος. Βλέπεις όλες τις εικόνες που μπορεί κανείς να δει στην πορεία μιας ζωής. Γιατί το μυθιστόρημά του είναι λογοπλασμένο από ζωντανές κινούμενες εικόνες, είναι στην πραγματικότητα μια "επική ταινία στο χαρτί".

            Είναι μια ανθρώπινη αισχύλεια τραγωδία με αριστοτέλεια ποιητική δομή… Είναι μίμησις πράξεως σπουδαίας και τελείας… 

Είναι εμμέσως η ιστορία του αρμενικού λαού μέσα από τις τραγικές ζωές των μελών μιας οικογένειας καταδιωγμένης από την Μικρασία, που έρχεται να εγκατασταθεί στην Πάτρα… Κι από κει, ύστερα από μια κοπιώδη πορεία, θα βρεθεί σκορπισμένη στα πέρατα του κόσμου. Άλλα μέλη της πιο τυχερά, κι άλλα προμηθεϊκοί δεσμώτες της μοίρας και του πεπρωμένου.

Είναι  το «Κάτω από έναν Αδιάφορο Ουρανό», από τα βιβλία-σημαδούρες, αυτά που τα συναντάς σπάνια όταν αρμενίζεις στο αναγνωστικό πέλαγος, είναι φάροι που αναβοσβήνουν για να διαλύσουν το σκοτάδι της περιπλανητικής ζωή σου και να σε κρατήσουν μακριά από επικίνδυνες ξέρες και στάσιμα τενάγη.

Είναι το βιβλίο που το βάζεις στη βιβλιοθήκη σου, γιατί ξέρεις ότι θα γίνει κλασικό. Είναι το βιβλίο που παλεύει τον χρόνο και τον νικά. Κάτι σαν τον Καπετάν Μιχάλη, κάτι σαν τους Μαυρόλυκους, κάτι σαν το Έγκλημα και Τιμωρία…

Είμαι επηρεασμένη συναισθηματικά από την αρμενική τραγωδία; Ναι. Και γι αυτό, το βιβλίο του Βασκέν είναι το τρίτο στις εκδόσεις μας με θέμα την αρμενική γενοκτονία. Το 2015 συμπληρώθηκαν ήδη 100 χρόνια από την αρμενική γενοκτονία.

Αλλά είμαι επηρεασμένη, όπως όλοι θα πρέπει να είμαστε,  κι από την τραγωδία και το ολοκαύτωμα κι άλλων λαών, όπως των Ινδιάνων, αλλά και των Εβραίων και των Ρομά που κάηκαν στα κρεματόρια της ανθρώπινης θηριωδίας του Νταχάου και των λοιπών κολαστηρίων του Γ´ Ράιχ… Είμαι επίσης επηρεασμένη και από και των δικών μου παππούδων την ολοκαυτωματική τραγωδία, που είδαν το αίμα των δικών τους να κυλάει  μαζικά στα βουνά και στις παραλίες του Πόντου, όταν ο Κεμάλ από τον Λαγκαδά, αποφάσισε με τους Νεότουρκούς του να εθνοκαθάρει το νέο μόρφωμα που θα προέκυπτε από τη χώρα που ήθελε να δημιουργήσει στη θέση της καταρρέουσας Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, την Τουρκία.

Με τον  Βασκέν γνωριστήκαμε μοιραία. Εγώ γνώρισα το βιβλίο του στην έκθεση της Φραγκφούρτης, στο Ιταλικό περίπτερο,  κι όταν επέστρεψα στην Ελλάδα, και πριν το αναζητήσω στον ιταλό εκδότη του, γνώρισα τον Βασκέν μέσω μιας κοινής φίλης, της Μαρίας Καντερέ.

Είναι ένας ευγενικός άνθρωπος, ένας λόγιος, ένας εστέτ, ένας πολίτης του κόσμου χωρίς προκαταλήψεις,  εν τούτοις με μνήμη ανολισθαίνουσα…

Έχω μνήμη δεν σημαίνει μισώ. Έχω μνήμη σημαίνει δεν επιτρέπω να γίνει ξανά το ίδιο σφάλμα, διδασκόμενος από τα λάθη του παρελθόντος. Ο αμνήμων είναι ανοήμων. Ανόητος. Κι ο οπαδός της λήθης είναι τί άλλο; Λάθος. Και η λέξη λᾶθος, είναι η δωρική εκφορά της λέξεως λήθη. Άρα λήθη είναι το λᾶθος.

Ας μην κάνουμε άλλα λάθη!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Μιχαήλ και Γαβριήλ. Δυο δίδυμοι άγγελοι, γεννημένοι στην αρμενική παραγκούπολη της Πάτρας όπου έχουν καταφύγει κατατρεγμένοι οι γονείς τους,  μετά την καταστροφή της Σμύρνης. Δυο αγόρια πανέμορφα, όμοια σαν δυο σταγόνες νερό, γεννιούνται μέσα στην εξευτελιστική φτώχεια της προσφυγιάς… Δυο αγόρια που οι μοίρες επιφυλάσσουν διαφορετικό μέλλον για το καθένα, παρ᾽ όλο που δεν μπορούν να ζήσουν το ένα χωρίς το άλλο. Ωστόσο, η ένδεια κι η δεισιδαιμονία κόβουν την αόρατη χρυσή κλωστή που τα ενώνει, κι οι ζωές τους χωρίζονται βίαια, ύπουλα, για τριάντα αργύρια… Απομακρύνονται και χάνονται το ένα από το άλλο… χωρίς όμως να σωπάσει μέσα τους η μυστική εκείνη φωνή που τα ενώνει… Η νεαρή μητέρα απαρηγόρητη. Ο πατέρας γερμένος από το σκοτεινό βάρος των ενοχών. Τα δυο αδέλφια θα πορευτούν μια δύσκολη ζωή, έναν ατέλειωτο Γολγοθά. Ο ένας από την Πάτρα στην Αρμενία κι από κει στη Σιβηρία και στα απάνθρωπα γκούλαγκ. Ο άλλος στη μαγευτική Βενετία και στους ουρανοξύστες του Τορόντο με ένα ανεπούλωτο τραύμα στην καρδιά του...

          Τα δυο αδέλφια, της τύχης σκορπίσματα στα πέρατα του κόσμου, θα βρεθούν ξανά, σπρωγμένα από την δύναμη της εσωτερικής φωνής, κι από ένα καπρίτσιο της μοίρας. Μόνο που θα είναι άνθρωποι ξένοι πια, άνθρωποι δυο κόσμων εντελώς διαφορετικών. Τόσο κοντά και τόσο μακριά οι δυο τους…»

Μια συγκινητική συγκλονιστική ιστορία, ένα κλασικό αριστούργημα της παγκόσμιας Λογοτεχνίας!