«ΓΙΝΑΤΙ – Ο Σοφός Της Λίμνης», του Γιάννη Καλπούζου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΓΙΝΑΤΙ – Ο Σοφός Της Λίμνης», του Γιάννη Καλπούζου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Ψυχογιός

Σελίδες: 576

Τιμή με έκπτωση: 16,92€

          Τί να γράψει κανείς για έναν συγγραφέα του μεγέθους του αξεπέραστου Γιάννη Καλπούζου; Όσοι έχουν διαβάσει έργα του στο παρελθόν είναι σχεδόν βέβαιο πως γνωρίζουν καλά το μοναδικό ύφος της γραφής του καθώς δεν υπάρχει άλλη όμοιά της και είναι σε θέση να τον ξεχωρίσουν ανάμεσα σε πολλούς ομότεχνούς του. Οι αναγνώστες του γνωρίζουν πολύ καλά πως ο εξαίρετος λογοτέχνης μπορεί να χειριστεί εξίσου αποτελεσματικά την πεζογραφία και το μυθιστόρημα σε ιστορικό φόντο με την ποίηση και την εμπνευσμένη στιχουργία, έτσι ώστε να μας δώσει αριστουργήματα από το κάθε είδος. Ποιός μπορεί ποτέ να λησμονήσει το εξαιρετικό «Ιμαρέτ», το συγκλονιστικό «Άγιοι & Δαίμονες», το πιο πρόσφατο καθηλωτικό «Σέρρα», καθώς και τα εντελώς διαφορετικά σε στυλ μυθιστορήματά του «Σάος – Παντομίμα Φαντασμάτων» και «Ό,τι Αγαπώ Είναι Δικό Σου»; Ακόμα και η συλλογή διηγημάτων του «Κάποιοι Δεν Ξεχνούν Ποτέ» είναι ένα έργο του πολύπλευρο και καθηλωτικό, αφού κάθε ένα από αυτά τα διηγήματα, όπως και η αλησμόνητη παραλογή στο τέλος του βιβλίου, μένουν βαθιά χαραγμένα στο μυαλό μας.

          Όλα τα παραπάνω πιθανότατα τα γνωρίζει ήδη ο αναγνώστης για τον Γιάννη Καλπούζο. Αυτό που ίσως δεν μπορεί να υποψιαστεί είναι πως ο χαρισματικός συγγραφέας, με το νέο του μυθιστόρημα που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ψυχογιός με τίτλο «Γινάτι – Ο Σοφός Της Λίμνης», κατάφερε για μία ακόμη φορά όχι μόνο να ξεπεράσει τον εαυτό του αλλά, κυρίως, να ανεβάσει την ελληνική λογοτεχνία ένα "σκαλί" ψηλότερα. Με μια ιστορία συναρπαστική και καθηλωτική, ταξιδεύουμε στα Ιωάννινα των αρχών του 20^ου αιώνα, της εποχής των σαρωτικών αλλαγών, των μεγάλων πολέμων, του εθνικού διχασμού, της υποχρεωτικής Ανταλλαγής Πληθυσμών ή, αλλιώς, του αναπόφευκτου ξεριζωμού των ανθρώπων από τα πάτρια εδάφη τους, αλλά και τόσων άλλων κοσμογονικών αλλαγών. Ο εικοστός αιώνας έφερε τόσες πολλές και σημαντικές αλλαγές, όχι μόνο στη διαμόρφωση των συνόρων της χώρας μας και της "ετοιμοθάνατης" οθωμανικής αυτοκρατορίας, αλλά δρομολόγησε και πολυάριθμες μεταβολές στην καθημερινή ζωή των ανθρώπων. Οι τεχνολογικές εξελίξεις επηρέασαν πολλά σημαντικά και θεμελιώδη κομμάτια της καθημερινότητάς τους, αλλάζοντας παλιές και παγιωμένες συνήθειες, οδηγώντας ταυτόχρονα στην εξάλειψη πολλών παραδοσιακών επαγγελμάτων. Ο συγγραφέας, μέσα από το συνταίριασμα της ευφάνταστης μυθοπλασίας του με ατόφια κομμάτια της Ιστορίας, όχι μόνο της πόλης των Ιωαννίνων αλλά και ολόκληρου του Ελληνισμού, μας παρουσιάζει βήμα βήμα αυτές τις καταιγιστικές αλλαγές, τον τρόπο "διαδοχής" του παλιού από το καινούργιο και τις επιδράσεις που προκλήθηκαν στην καθημερινότητα και τη ζωή των περισσοτέρων ανθρώπων.  

          Όπως μας προδιαθέτει και ο υπότιτλος του βιβλίου, τα Ιωάννινα με τη μεγάλη δεσπόζουσα λίμνη τους, είναι ο κύριος "πρωταγωνιστής" του νέου αυτού, συναρπαστικού μυθιστορήματος του Γιάννη Καλπούζου. Οι ήρωές του ζουν, δραστηριοποιούνται, γεννιούνται, πεθαίνουν, ερωτεύονται και μισούν με φόντο αυτήν τη μεγαλειώδη λίμνη που, όχι μόνο κυριαρχεί στην ευρύτερη περιοχή των Ιωαννίνων, αλλά είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με την επιβίωση και την πορεία των ντόπιων. Ακόμα και το Νησί μέσα στη λίμνη παίζει το δικό του ρόλο, αφού παρέχονται ειδικά προνόμια στους μόνιμους κατοίκους του. Τα Ιωάννινα αποτελούν ένα "χωνευτήρι" διαφορετικών λαών και πολιτισμών, οι οποίοι συνυπάρχουν σχετικά αρμονικά, τηρουμένων βέβαια των αναλογιών. Έχουν τα κατεξοχήν δικά τους επαγγέλματα, τους δικούς τους χώρους θρησκευτικής λατρείας, τα δικά τους ήθη και έθιμα και τις δικές τους νοοτροπίες. Έλληνες, Τούρκοι, Εβραίοι, Αλβανοί, χριστιανοί και μουσουλμάνοι, ζουν ο ένας δίπλα στον άλλον χωρίς να αναμειγνύουν τις φυλές τους. Μπορεί να συγχρωτίζονται στην αγορά ή στις κοινωνικές και πολιτιστικές εκδηλώσεις του τόπου, όμως είναι αδιανόητο για αυτούς να "νοθεύσουν" τη ράτσα τους, είτε αλλαξοπιστώντας είτε διαλέγοντας να παντρευτούν άτομο αλλόθρησκο ή διαφορετικής εθνικότητας. Φυσικά, υπάρχουν και οι εξαιρέσεις, ειδικά όταν υφίστανται οικονομικά συμφέροντα και περιουσίες που διακυβεύονται, ή όταν προστάζει ο ανυπότακτος Έρωτας. Τα μεγάλα και συνταρακτικά γεγονότα που έλαβαν χώρα στα Βαλκάνια, στην Ευρώπη καθώς και στη Μικρά Ασία, αλλά και όσα συντάραξαν την ίδια μας τη χώρα, δε θα μπορούσαν να αφήσουν ανεπηρέαστα τα Ιωάννινα και τη συμπεριφορά και τις επιλογές των κατοίκων τους. Η αθρόα εισροή προσφύγων, καθώς και η υποχρεωτική Ανταλλαγή Πληθυσμών, διατάραξε τις ισορροπίες και επηρέασε τις σχέσεις μεταξύ των διαφόρων εθνικοτήτων. Μίση, φθόνοι, έχθρες και εκδικητικότητες πήραν το πάνω χέρι και οι μέχρι πρότινος καλοί γείτονες μετατράπηκαν σε εχθρούς και ανεπιθύμητους. Πολλοί μουσουλμάνοι αποφάσισαν να βαφτιστούν χριστιανοί ώστε να μη χρειαστεί να εκτοπιστούν από τον τόπο τους, χάνοντας έτσι τις τεράστιες περιουσίες που είχαν αποκτήσει στο πέρασμα των χρόνων.

          Ο Γιάννης Καλπούζος με το εξαιρετικό μυθιστόρημά του «Γινάτι – Ο Σοφός Της Λίμνης» μας ξεναγεί σε μια ολόκληρη εποχή μέσα από τις πολυτάραχες ζωές των αλησμόνητων ηρώων του. Ο Ζώτος, ένας νέος ανυπότακτος, υπερήφανος και θαρραλέος, αποφασίζει να αφήσει το πατρικό του ώστε να σώσει τη ζωή του και να αναζητήσει την τύχη του στη γειτονική πόλη των Ιωαννίνων. Η Μοίρα, ή η κακοτυχία εν προκειμένω, τα φέρνει έτσι ώστε μια παλιά έχθρα και πολλές κακόβουλες και ανυπόστατες φήμες που θίγουν τον ίδιο και την οικογένειά του να μετατρέψουν τον Ζώτο σε αντικείμενο βεντέτας. Με την πίκρα και την αδικία να πνίγει την καρδιά του και το γινάτι να διαφεντεύει την ψυχή και τη βούλησή του, ο νέος άντρας αφήνει τη "ρημαγμένη" οικογένειά του πίσω και αναζητά μια νέα ευκαιρία σε ένα άγνωστο μέρος. Η περιπλάνησή του σε αυτό το πολύβουο "μελίσσι" ανθρώπων και πολιτισμών θα τον φέρει αντιμέτωπο με το πεπρωμένο του, που θα το συναντήσει στο πρόσωπο της νεαρής, ξανθομαλλούσας Χαβαή. Η μουσουλμάνα Χαβαή, άτυχη στον πρώτο της γάμο, αφού ο άντρας της σκοτώθηκε νωρίς στον πόλεμο, αναζητά μια δεύτερη ευκαιρία στην αγάπη και στην ευτυχία. Οι δρόμοι των δύο κεντρικών ηρώων μας μοιάζουν διαφορετικοί και ασύμπτωτοι, αφού ο καθένας τους ανήκει σε έναν ολότελα διαφορετικό κόσμο. Ο Ζώτος από τη μια προσπαθεί να τιθασεύσει την ανυπότακτη και απροσκύνητη φύση του, να κερδίσει τα προς το ζειν με έντιμο τρόπο και από την άλλη μάχεται τον ίδιο τον εαυτό του και το γινάτι του, που άλλοτε τον οδηγεί σε δημιουργικό "πυρετό" επιβίωσης και άλλοτε σε παράλογο πείσμα και ξεροκεφαλιά. Συνοδοιπόρος, σύντροφος και μέντοράς του θα γίνει ανέλπιστα ένας αινιγματικός βαρκάρης, ένας κάτοικος του Νησιού της Παμβώτιδας, ο οποίος κρύβει ένα παρελθόν γεμάτο μυστικά.

Τα πρόσωπα που "παρελαύνουν" από αυτό το νέο, καθηλωτικό μυθιστόρημα του συγγραφέα είναι αναρίθμητα, ολοζώντανα και αλησμόνητα. Ο Σιορ Δονάτος, η Σαραλίν, ο κυρ Αλέκος, η Ρεσιτά χανούμ, ο Βιργίλης, η Κήκω, ο Αζάπ, ο Μπαλκίτ, ο Χάμπος, ο Μαργαζής, οι λήσταρχοι και τόσοι αμέτρητοι ακόμα θα παίξουν ο καθένας τον δικό του ρόλο στη διαμόρφωση της πολυκύμαντης πορείας των δύο κεντρικών ηρώων μας. Άνθρωποι από πολλές φυλές, όπως Έλληνες, Τούρκοι, Αλβανοί, Εβραίοι, Βλάχοι, Πόντιοι που αν και "αναμειγνύονται" και συγχρωτίζονται καθημερινά, φροντίζουν να κρατούν τις αποστάσεις τους, αυτές που τους υπαγορεύουν τα ήθη και έθιμά τους, οι παραδόσεις, οι άγραφοι νόμοι τους και κυρίως οι θρησκείες τους. Μέσα από τις ζωές του Ζώτου, της Χαβαή και όλων όσοι τους περιβάλλουν θα δούμε να περνά σαν κινηματογραφική ταινία η εξέλιξη της κοινωνίας, οι αλλαγές που επέφεραν στη χώρα μας τα διάφορα ιστορικά γεγονότα, τα ποικίλα τεχνολογικά επιτεύγματα, η μετακίνηση πληθυσμών, η απαξίωση παλαιών συνηθειών, συρμών και επαγγελμάτων, αλλά και η αλλαγή και αλλοίωση των ανθρώπινων συμπεριφορών.

Το «Γινάτι» του Γιάννη Καλπούζου είναι ένα από εκείνα τα μυθιστορήματα που με τον ήπιο, ήρεμο και προσιτό τους τρόπο, ξεδιπλώνουν την υψηλή λογοτεχνική ποιότητά τους μέσα από μια ιστορία περίτεχνη, ευρηματική, καθηλωτική και συναρπαστική, αλλά κυρίως με αλησμόνητους ήρωες. Ήρωες γεμάτοι θάρρος, κουράγιο, αλήθεια και γνήσιο ασίγαστο πάθος, ήρωες που είναι πρόθυμοι να απαρνηθούν τη θρησκεία, τις παραδόσεις, ακόμα και την ίδια την οικογένειά τους για να αξιωθούν έναν έρωτα λυτρωτικό, ήρωες που μέσα στην εκδικητική μανία τους κάνουν ανομολόγητες πράξεις και αδιανόητα εγκλήματα, ήρωες που αποφασίζουν να αλλάξουν την πορεία της ζωής τους έχοντας την επίγνωση πως "κάποτε όλα εδώ πληρώνονται", ήρωες που ενώ αδικούνται κατάφωρα δέχονται στωικά τη μοίρα τους και ελπίζουν στη δικαίωση όποτε κι αν έρθει αυτή, ήρωες που, αν και δεν έχουν ανθρώπινη μιλιά, αγαπούν χωρίς όρους, προστατεύουν και υπερασπίζονται τους αγαπημένους τους σε κάθε ευκαιρία και είναι πρόθυμοι να δώσουν ακόμα και τη ζωή τους, ήρωες τέλος που μέσα από την τρέλα και την ανεμελιά τους αψηφούν τις κοινωνικές συνθήκες και προσταγές και λένε τις μεγαλύτερες αλήθειες μέσα από παροιμιώδεις αστεϊσμούς. Πολλά και θερμά συγχαρητήρια στον εξαίρετο Γιάννη Καλπούζο για το αριστουργηματικό του «Γινάτι», ένα μυθιστόρημα γεμάτο πάθος, έρωτα, μίσος, εκδικητικότητα, συγχώρεση, πίστη, αλτρουισμό, δοτικότητα, χιούμορ, φιλία, αγάπη και, πάνω απ’ όλα, Ιστορία. Διαβάστε το, Φίλοι μου!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Ο Ζώτος και η Χαβαή, με την πολυκύμαντη ερωτική τους σχέση, ένας αινιγματικός βαρκάρης, μια γυναίκα-αράχνη που γυρεύει δωμάτιο για μια νύχτα κι έναν άντρα για μια ζωή, ο σατανικός κομπογιαννίτης γιατρός Μαργαζής και ο τυχοδιώκτης παπα-Λέρας, ο οποίος παινεύεται ότι εκδύει τις γυναίκες από τα αμαρτήματα κι από τα εσώρουχα, μπλέκονται στο γαϊτανάκι που υψώνει ως μιαρή ή ευλογημένη έκρηξη το γινάτι με αφορμή έναν φόνο, μια αυτοκτονία, τον φόβο της αντεκδίκησης, την καταφρόνια της κοινωνίας, τον πλούτο, τη φτώχια, τη ζήλια, τον πόθο, κάποια ανομολόγητα εγκλήματα, την εθνική ταυτότητα και τον διάβολο ή τον άγγελο που κρύβει καθένας μέσα του. Και κυλά η ζωή τους πότε σαν αγριεμένο ποτάμι και πότε σαν γλυκασμός της άνοιξης.

Πρωταγωνιστές και δευτεραγωνιστές πορεύονται στα χρόνια της ιταλικής κατοχής των Ιωαννίνων του 1917∙ της πρώτης απόπειρας δημιουργίας Βλάχικου πριγκιπάτου στην Πίνδο∙ της εξόρυξης πετρελαίου στη Δραγοψά∙ της εκστρατείας στη Μικρά Ασία∙ της προσφυγιάς Μικρασιατών και Ποντίων, αλλά κι εκείνης των Τουρκογιαννιωτών∙ του διχασμού σε βενιζελικούς και αντιβενιζελικούς και της μάστιγας της ληστοκρατίας στην Ήπειρο. Συνάμα ακολουθούν τα βήματα Εβραίων, Βλάχων, Αλβανών και Σαρακατσάνων, και γενικότερα την ταραγμένη εποχή πριν από το 1922 και κατά την πρώτη δεκαετία του Μεσοπολέμου.

Στην ίδια πατρίδα συνυπάρχουν ή συγκρούονται διαφορετικοί κόσμοι, ομάδες και άτομα∙ σμίγουν ή αποχωρίζονται τα όνειρα κι ανακατώνονται τα αίματα, οι θρησκείες και οι γλώσσες∙ κι όλα συμβαίνουν στα Γιάννενα, στην πόλη των θρύλων και της μυστηριακής γοητείας.»