«ΚΟΚΚΙΝΗ ΜΕΤΑΞΩΤΗ ΚΟΡΔΕΛΑ», της Lucy Adlington – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΚΟΚΚΙΝΗ ΜΕΤΑΞΩΤΗ ΚΟΡΔΕΛΑ», της Lucy Adlington – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Διόπτρα

Σελίδες: 400

Τιμή με έκπτωση: 11,97€

          Υπάρχουν κάποιες λέξεις που ηχούν το ίδιο βάναυσα όπως οι σφαίρες ή οι θανατηφόρες μαχαιριές, λέξεις που φέρνουν ευθύς στο μυαλό φρικαλεότητες και θηριωδίες ανθρώπων εναντίον άλλων ανθρώπων, οι οποίες όσα χρόνια κι αν περάσουν θα είναι συνώνυμες της σοκαριστικής ικανότητας του ανθρώπινου είδους να μετατρέπεται στο αγριότερο θηρίο. Τέτοιες λέξεις, μεταξύ άλλων, θεωρώ πως είναι οι ακόλουθες: «Ολοκαύτωμα», «Άουσβιτς – Μπίρκεναου», «Στρατόπεδα συγκέντρωσης», «Ναζί», «Χίτλερ», «Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος». Στο δικό μου μυαλό αυτές οι λέξεις συνοδεύονται πάντοτε από εικόνες γεμάτες σκληρότητα, εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, απερίγραπτη βία και εξευτελισμό της ανθρώπινης ζωής, εκατόμβες νεκρών, ρατσισμό και εξαθλίωση. Μελανές σελίδες στην Ιστορία, τις οποίες δεν υπάρχει δυνατότητα να εξωραΐσεις, να παρουσιάσεις με ηπιότερο τρόπο ώστε να μπορέσεις να τις μεταδώσεις σε νεαρό, και άρα πιο ευαίσθητο, αναγνωστικό κοινό χωρίς να του δημιουργηθούν συναισθήματα φρίκης και αποτροπιασμού. Ή τουλάχιστον έτσι νόμιζα… Το εξαιρετικό βιβλίο της Lucy Adlington με τίτλο «Κόκκινη μεταξωτή κορδέλα», που κυκλοφορεί από τις αγαπημένες εκδόσεις Διόπτρα, μας αποδεικνύει περίτρανα πως τελικά όταν υπάρχει θέληση και έμπνευση, τότε υπάρχει και τρόπος· ακόμα και για ένα τόσο δύσκολο εγχείρημα.

          Η ιστορία μας ξεκινάει στο Μπέρτσγουντ ή αλλιώς γνωστότερο Μπίρκεναου το 1944, όταν η κεντρική ηρωίδα μας –η δεκατετράχρονη Έλλα– επιλέγεται μαζί με ορισμένα άλλα κορίτσια για να απασχοληθεί στο εργαστήριο ραπτικής του στρατοπέδου. Η εκπληκτική της ικανότητα στο ράψιμο, αφού έχει διδαχτεί την τέχνη της μοδιστρικής από την παλαίμαχη μοδίστρα γιαγιά της, καθώς και το αναγκαστικό ψέμα που τη «μεγάλωσε» κατά δύο χρόνια στα μάτια της αυταρχικής υπεύθυνης Μάρτα, της επιτρέπουν να επιλεγεί για να εργάζεται στον συγκεκριμένο χώρο. Μη διανοηθείτε πως ράβει στολές για τις λιπόσαρκες, σχεδόν σκελετωμένες έγκλειστες του στρατοπέδου… Όχι, η Έλλα ράβει υπέροχα μοντέλα για τις Άριες γυναίκες των αξιωματικών, των φρουρών και άλλων «επίλεκτων» μελών που σχετίζονται με το Άουσβιτς, οι οποίοι –αν και θεωρούν μιάσματα και υπανθρώπους όλους τους έγκλειστους– δεν έχουν κανέναν απολύτως ενδοιασμό να επωφελούνται από τις εξαιρετικές, ιδιαίτερες ικανότητές τους. Άλλωστε, πρώτες ύλες υπάρχουν άφθονες, από όσα έχουν αρπάξει βίαια από όλους τους αιχμαλώτους· πράγματα τόσο πολλά που μπορούν να γεμίσουν έναν αχανή χώρο, το επονομαζόμενο Μεγάλο Κατάστημα, αποτελούμενο από είκοσι εννέα τεράστιες παράγκες, όπου στοιβάζονται αμέτρητα αντικείμενα. Πράγματα που μέχρι πριν από λίγο αποτελούσαν την περιουσία, τα υπάρχοντα, τα ενθύμια, τους κόπους χρόνων, τα κέρδη μιας ολόκληρης ζωής γεμάτη μόχθο και τα οποία, σε μια στροφή της τύχης ή μάλλον της κακοτυχίας, πέρασαν από τα χέρια των ιδιοκτητών τους στα άπληστα χέρια των βάναυσων ναζιστών. Πράγματα τα οποία κατευθύνονται με καθημερινά δρομολόγια τρένων από το Μπίρκεναου σε ολόκληρη την κατεχόμενη Ευρώπη ως εμπορεύματα, προοριζόμενα να καλύψουν τις ανάγκες άγνωστων παραληπτών.

          Η Έλλα, ως έφηβη με ένα ιδιαίτερο ταλέντο, αγωνίζεται με νύχια και με δόντια να επιβιώσει μέσα σε ένα περιβάλλον εντελώς αταίριαστο με τις μέχρι τότε προσδοκίες και εμπειρίες της. Φορώντας τη μισητή ριγέ στολή της και ένα αντίστοιχο μαντήλι πάνω στο σχεδόν ξυρισμένο της κεφάλι, χωρίς εσώρουχα ούτε πανωφόρι, έρμαιο στις εκάστοτε εχθρικές καιρικές συνθήκες, υποσιτισμένη σε τέτοιο βαθμό ώστε οι σκέψεις του φαγητού να έρχονται αδιάκοπα και ανεξέλεγκτα στο μυαλό της χωρίς καν αφορμή, αναγκάζεται να ράβει υπέροχα, αιθέρια φορέματα για τον εχθρό. Ο μόνος της στόχος είναι να επιβιώσει, όπως της υπαγορεύει το ένστικτό της που βρίσκεται πάντα σε εγρήγορση, αλλά και οι συμβουλές της γιαγιάς της που πλέον μοιάζουν πιο επίκαιρες και χρήσιμες από ποτέ. Μην έχοντας ακόμα εγκαταλείψει εντελώς την παιδική ηλικία, ακόμα κι αν αποκόπηκε από αυτή με τον πιο βάναυσο τρόπο, η Έλλα παρομοιάζει κάθε άτομο που συναντά και μ’ ένα ζώο. Έτσι έχουμε το κορίτσι-σκίουρο, τη γυναίκα-ύαινα, τη γυναίκα-κουνέλι, τη γυναίκα-βάτραχο, την κοπέλα-καμηλοπάρδαλη, τον χελωνάνθρωπο, τον νεαρό-σκύλο και αμέτρητα άλλα κατά συνθήκη «μέλη» του ζωικού βασιλείου που συνυπάρχουν με την ηρωίδα μας. Όλοι είναι καταγραμμένοι σε Λίστες, ατελείωτες λίστες με βάση τις οποίες καταμετρούνται συνεχώς και διανέμονται στα στρατόπεδα και τους αμέτρητους χώρους του Άουσβιτς. Ο μόνος τρόμος όλων είναι να μην καταλήξουν να βγουν με τη μορφή στάχτης από τα φουγάρα των κρεματόριων ή να ταξιδέψουν με τρένα που δεν έχουν αληθινά σκοπό να τους μεταφέρουν κάπου, παρά μόνο στον θάνατο. Ο πόλεμος φτάνει στο τέλος του και οι Ναζί πανικόβλητοι προσπαθούν να διασώσουν ό,τι μπορούν και να καταστρέψουν όσο το δυνατόν περισσότερα ενοχοποιητικά στοιχεία για την απάνθρωπη εγκληματική δράση τους. Το μόνο πράγμα που καταφέρνει να δώσει μια πιο ανθρώπινη νότα ομορφιάς στην έφηβη Έλλα και την ασχήμια γύρω της είναι μια κόκκινη μεταξωτή κορδέλα, ένα μικρό δώρο από μια μεγάλη αδελφή-ψυχή που ήταν τυχερή να έχει δίπλα της μέσα σε όλη αυτήν την επίγεια κόλαση. Μια κορδέλα που, ακόμα και τυλιγμένη γύρω από το αγκαθωτό συρματόπλεγμα του στρατοπέδου, δεν καταφέρνει να χάσει την ομορφιά και την αισιοδοξία του λαμπερού της χρώματος και την ποιότητα ζωής που δε θα έπρεπε να στερούνται ποτέ οι άνθρωποι, όποια ηλικία και εθνικότητα κι αν έχουν.

          Η «Κόκκινη Μεταξωτή Κορδέλα» είναι ένα συγκλονιστικό, καλογραμμένο και πολύ ιδιαίτερο μυθιστόρημα, το οποίο κατορθώνει να μας περιγράψει με ευαισθησία και ειλικρίνεια όσα συνέβησαν στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο και ειδικότερα αυτά που έλαβαν χώρα στο κολαστήριο του Άουσβιτς. Το επίτευγμα της συγγραφέως είναι πράγματι τεράστιο αφού καταπιάνεται με ένα θέμα δύσκολο και φρικιαστικό, το οποίο αφηγείται μέσα από την οπτική μιας έφηβης που, αν και ζει μέσα στην αθλιότητα και την απόγνωση, μπορεί ακόμα να διακρίνει τις όμορφες πλευρές της ζωής και να κάνει χρωματιστά όνειρα. Αυτό το βιβλίο είναι ίσως ο καλύτερος τρόπος να μεταδώσουμε τη γνώση και την ιστορική μνήμη στα παιδιά μας, και κυρίως τους εφήβους, με έναν τρόπο διαφορετικό, ώστε να μάθουν τις τραγικές αλήθειες μιας εποχής που δεν πρέπει ποτέ να λησμονηθεί και γεγονότα που οφείλουμε να εξιστορούμε στις επόμενες γενιές, ώστε να μην επιτρέψουμε ξανά στην ανθρωπότητα να τα επαναλάβει. Ένα βιβλίο που αξίζει να διαβαστεί από όλους ανεξαιρέτως!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

Η Έλλα είναι μια δεκατετράχρονη ανάμεσα στους χιλιάδες κρατούμενους του Μπίκερναου. Κάθε φόρεμα που ράβει γίνεται ο αγγελιοφόρος της ζωής ή του θανάτου. Μια κόκκινη μεταξωτή κορδέλα, δώρο από τη συγκρατούμενή της, μεταμορφώνεται σε σύμβολο ελπίδας.

«Σε κάποια άλλη ζωή μπορεί να ήμασταν φίλες.

Μα βρισκόμασταν στο Μπέρτσγουντ...

Μου άρεσε να ράβω όμορφα μεταξωτά φορέματα με δαντέλες. Όταν η γιαγιά μου άνοιγε το καπάκι της ραπτομηχανής και έβλεπα στη σειρά τα μασούρια με τις πράσινες, κίτρινες, κόκκινες, γκρίζες, λευκές και ροζ κλωστές ονειρευόμουν πως μεγαλώνοντας θα είχα το δικό μου εργαστήριο. Τότε πιστεύαμε πως ο πόλεμος ήταν κάτι που συνέβαινε κάπου αλλού· ήρθε όμως στην πόλη μας και μας άρπαξε. Στοίβαξε χιλιάδες ανθρώπους σε τούτο το μέρος και, μαζί με μένα, τη Ρόουζ, τη Μάρτα και την Κάρλα.

Πάνω από τους φράχτες με το αγκαθωτό συρματόπλεγμα, ο ήλιος δεν ξεχώριζε στο γκρίζο. Στοιχιζόμασταν σε σειρές των πέντε, όλες με ριγέ στολή, και μετά τρέχαμε στο ατελιέ ραπτικής του στρατοπέδου. Εκεί, ανάμεσα στα πανάκριβα υφάσματα και στις απαιτητικές κυρίες των αξιωματικών, μέρα με τη μέρα ψαλιδίζονταν οι ελπίδες μας.

Εκείνο το πρωινό είχα δέσει κρυφά την κόκκινη μεταξωτή κορδέλα γύρω από τον λαιμό μου. Και για πρώτη φορά από τότε που βρέθηκα στο Μπέρτσγουντ ένιωσα πραγματικός άνθρωπος.

Έλλα, 1944».

«Η μυθιστορηματική αφήγηση στα καλύτερά της».

Sunday Morning Post

«Πρωτότυπο και σαγηνευτικό».

Love Reading

«Αυτό το μυθιστόρημα συνδυάζει τη νεανική λογοτεχνία με το Ολοκαύτωμα. Ένα προοίμιο σε αυτή την ιστορική περίοδο, το οποίο προσφέρει μια σφαιρική εικόνα χωρίς να εστιάζει αποκλειστικά στα όσα υπέμειναν οι Εβραίοι. Συστήνεται εξαιρετικά ως ιστορικό μυθιστόρημα και αποτελεί πολύτιμη προσθήκη κάθε συλλογής για το Ολοκαύτωμα».

School Library Connection

«Μια υπέροχη ιστορία, που σίγουρα δεν θα μετανιώσετε που τη διαβάσατε».

The Nocturnal Library