«ΘΕΟΙ ΑΠΟ ΣΤΑΧΤΗ», της Πασχαλίας Τραυλού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΘΕΟΙ ΑΠΟ ΣΤΑΧΤΗ», της Πασχαλίας Τραυλού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Διόπτρα

Σελίδες: 440

Τιμή με έκπτωση: 13,95€

          Η γραφή της εξαίρετης Πασχαλίας Τραυλού μου είναι γνωστή από το αρκετά παλαιότερο μυθιστόρημά της με τίτλο «Ήθελα Μόνο Ένα Αντίο». Ουσιαστικά, ήταν το δικό της αξιόλογο έργο το οποίο με "έστρεψε" προς τη σύγχρονη ελληνική λογοτεχνία, πείθοντάς με πως υπάρχουν αρκετοί σημαντικοί εκπρόσωποι της ποιοτικής νέας εγχώριας λογοτεχνίας, οι οποίοι συνεχίζουν επάξια το ανεπανάληπτο έργο των παλαιότερων μεγάλων ελλήνων ομότεχνών τους. Έκτοτε, φρόντισα να προμηθευτώ όλα τα έργα της αγαπητής συγγραφέως, έστω και αν κάποια ελάχιστα δεν έχω ακόμα προλάβει να τα απολαύσω. Παρά το γεγονός αυτό, δεν μπόρεσα να αντισταθώ στον πειρασμό και σχεδόν μόλις πήρα στα χέρια μου το νέο της μυθιστόρημα με τίτλο «Θεοί Από Στάχτη», που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διόπτρα, ξεκίνησα να το διαβάζω με την ίδια ανυπομονησία που επιδεικνύει το μικρό παιδί όταν του δίνουν ένα ανέλπιστο δώρο. Για μία ακόμη φορά, η χαρισματική συγγραφέας επιβεβαίωσε την άποψή μου για το έργο της, καθώς κατάφερε να με μαγέψει από τις πρώτες κιόλας σελίδες με τη λυρική, αισθαντική γραφή της, να με καθηλώσει με την ευρηματική μυθοπλασία της, να με συγκλονίσει με την ατόφια αναφορά της σε ιστορικά γεγονότα τα οποία ακόμα μας "πονάνε" ως λαό και να με συγκινήσει με τα πάθη και τα παθήματα των ολοζώντανων χάρτινων ηρώων της.

          Το «Θεοί Από Στάχτη» αποτελεί το πρώτο μέρος μιας σειράς βιβλίων, τριλογίας ή τετραλογίας δε γνωρίζουμε ακόμα με ακρίβεια, τα οποία έχουν ως κύριο θέμα τους «τον ρατσισμό, τον έρωτα, την τέχνη, την τόλμη της ζωής, την προκατάληψη και την ελευθερία μέσα στις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο του βιβλίου. Αυτά ακριβώς είναι όσα πραγματεύεται η εξαίρετη Πασχαλία Τραυλού στο πρώτο αυτό μυθιστόρημα της σειράς, αν και δεν έχουμε ακόμα φτάσει μέσα από την πλοκή του στον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο καθώς η ιστορία μας σταματά στο 1939 στο Παρίσι, τις παραμονές του ξεσπάσματος του φονικότερου ίσως πολέμου της ανθρωπότητας. Όσοι γνωρίζουν το έργο της συγγραφέως ξέρουν πως δεν είναι η πρώτη φορά που ασχολείται με αυτή τη "σκοτεινή" και ντροπιαστική για το ανθρώπινο είδος περίοδο. Το προσωπικά αγαπημένο μου μυθιστόρημά της με τίτλο «Το Άγαλμα Στη Σοφίτα», που κυκλοφορεί επίσης από τις εξαίρετες εκδόσεις Διόπτρα, είναι ένας φόρος τιμής σε αυτήν ακριβώς την ιστορική περίοδο στη χώρα μας. Το νέο της μυθιστόρημα, όμως, όπως δικαιολογημένα αναγράφεται και στο οπισθόφυλλο, αποτελεί ένα έπος, αφού πιάνει το αρχικό νήμα της ιστορίας των πολυάριθμων ηρώων της από τη Φώκαια της Μικράς Ασίας και την καταστροφή-σφαγή που προηγήθηκε της Καταστροφής της Σμύρνης. Μια τελική "πρόβα" των φανατισμένων Νεότουρκων του Κεμάλ η οποία οργανώθηκε συστηματικά σε συνεργασία με ξένους "εμπνευστές", όπως ο Γερμανός στρατάρχης Λίμαν Φον Σάντερς, που θεώρησαν πως η ισχυρή ελληνική παρουσία στο συγκεκριμένο μέρος δεν εξυπηρετούσε τα συμφέροντά τους. Για αμέτρητα χρόνια οι Τούρκοι, που υστερούσαν κατά πολύ αριθμητικά από τους Έλληνες στη συγκεκριμένη περιοχή, συμβίωναν αρμονικά με τους Ρωμιούς, μοιράζονταν τα πάντα και είχαν δημιουργηθεί ισχυροί δεσμοί φιλίας μεταξύ τους, όπως ανάμεσα στον ήρωά μας τον Αρίστο και τη μητέρα του Λητώ με τον γείτονα και παιδικό του φίλο Σαλίχ και τη μητέρα του Χατιτζέ.

Οι φανατισμένες ιδέες όμως του φιλόδοξου, γεννημένου στη Θεσσαλονίκη, Μουσταφά Κεμάλ -του μετέπειτα Ατατούρκ-, με την υποστήριξη και των συμμάχων της Γερμανίας, Ουγγαρίας και Αυστρίας που είχαν βλέψεις προς τα κοιτάσματα πετρελαίου στη Μοσούλη και ήθελαν ανεμπόδιστες τις διόδους, και την υιοθέτηση πολλών φρικτών ιδεών τους, όπως τα διαβόητα Αμελέ Ταμπουρού, τα Τάγματα Εργασίας, προκάλεσαν ανεπανόρθωτη ρήξη στις σχέσεις των δύο λαών. Οι Τούρκοι, υπό τις οδηγίες του Σάντερς, φρόντισαν να καταγράψουν όλα τα περιουσιακά στοιχεία των Ελλήνων και κατόπιν έλαβαν σαφείς οδηγίες: να διατηρήσουν ανέπαφο οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο μπορούσε να χρησιμοποιηθεί αυτούσιο από τους νέους Τούρκους κατοίκους της περιοχής, μετά την εκδίωξη ή καλύτερα την σφαγή των Ελλήνων. Έτσι έγινε και ο Αρίστος, που είχε ήδη βγάλει εισιτήρια με το καράβι, κατάφερε να διαφύγει την τελευταία στιγμή με την αγαπημένη του Ελπινίκη και τον μικρό αδερφό της, τον Πάκη. Οι πολύπαθοι ήρωές μας φτάνουν μετά πολλών βασάνων στη Θεσσαλονίκη, έχοντας αφήσει πίσω τους για πάντα χαμένα από το Τουρκικό μένος αγαπημένα τους πρόσωπα. Ο Αρίστος προσπαθεί με νύχια και με δόντια να στήσει ξανά από το μηδέν μία αξιοπρεπή ζωή για τη γυναίκα του και τον μικρό της αδερφό και, βάζοντας κατά μέρος τις ρατσιστικές και γεμάτες μίσος προσταγές του παπά Γιώργη να μην έχει καμία επαφή με τους "ακάθαρτους" Εβραίους της πόλης, αποφασίζει να εργαστεί στο ραφείο του Σαούλ. Η επιμονή του, η προθυμία και το πηγαίο ταλέντο του νεαρού στο ράψιμο, στη σχεδίαση αλλά και στις δημόσιες σχέσεις τού ανοίγει τον δρόμο προς μια πιο άνετη ζωή αλλά και προς την εκτίμηση του δύσκολου αφεντικού του.

Τα χρόνια περνάνε, τα γεγονότα είναι ραγδαία, η Θεσσαλονίκη καίγεται, οι χιλιάδες πρόσφυγες νιώθουν την καταστροφή να χτυπάει ακόμα μια φορά την πόρτα τους και ο αγώνας των ηρώων μας συνεχίζεται αμείωτος. Η Ελπινίκη φέρνει στον κόσμο ένα υγιέστατο κοριτσάκι μέσα στις αδηφάγες φλόγες που κατέστρεψαν μεγάλο μέρος της πόλης το 1917, τη Ροζαλία. Μαχήτρια από γεννησιμιού της η μικρή, με ένα ξεχωριστό χάρισμα στη μουσική και ασυμβίβαστη, θα μεγαλώσει για να γίνει μια γοητευτική νέα κοπέλα με όνειρα μεγαλύτερα από αυτά που της "υπαγορεύουν" το φύλο, η κοινωνική της θέση και το κατεστημένο των γυναικών της γενιάς της. Η Ροζαλία Σεφεριάδη, όμως, είναι αποφασισμένη να αψηφήσει τους πάντες για να καταφέρει να πραγματοποιήσει το όνειρό της, δηλαδή να πάει στο Παρίσι της διανόησης και των τεχνών για να συνεχίσει τις μουσικές σπουδές της αλλά και να προσπαθήσει να γνωρίσει από κοντά τον μυστικό –φυλακισμένο για χρόνια σε ένα απόκομμα εφημερίδας–, πλατωνικό της έρωτα, τον νεαρό μαέστρο Ανατόλ Κοβάλσκι.

Η παιδική της φιλία με τον ευαίσθητο και ντροπαλό γιο του εύπορου Εβραίου βιβλιοπώλη της εβραϊκής κοινότητας, τον Αλμπέρτο Μαλάχ, θα της δώσει την ανέλπιστη ευκαιρία που έψαχνε. Επιδιώκοντας να βοηθήσει τον φίλο της να ξεφύγει από μια κατάσταση στην οποία τον αναγκάζουν να υποκύψει οι συνθήκες της εποχής αλλά και η προκατάληψη των ομοθρήσκων του, σκαρφίζεται ένα σχέδιο το οποίο θα βγάλει εκείνον από τη δύσκολη θέση και θα οδηγήσει εκείνη πιο κοντά στον στόχο της. Με τη σκληρότητα που συνήθως έχουν τα νιάτα και την αδιαφορία που μπορούν να δείξουν προς τους άλλους, όταν είναι επικεντρωμένοι στο αντικείμενο του πόθου τους, η Ροζαλία καταφέρνει να ταξιδέψει στη Γαλλία και να κυνηγήσει το όνειρό της. Η περιπέτειά της ξεκινά μέσα σε μια Ευρώπη που την κυκλώνουν τα μαύρα "σύννεφα" του Ναζισμού κι εμείς παρακολουθούμε με κομμένη την ανάσα τη θαρραλέα πορεία της ηρωίδας μας, καθώς η γνωριμία της με τον Ανατόλ αλλά και με τον Γαλλοεβραίο ζωγράφο Ζαν Πιερ Λαρούζ θα επηρεάσει την ζωή της συθέμελα.

Στο νέο της μυθιστόρημα «Θεοί Από Στάχτη», η Πασχαλία Τραυλού μας παρασύρει σε ένα συγκλονιστικό λογοτεχνικό ταξίδι γεμάτο με γνωστά και άγνωστα ιστορικά στοιχεία, αμέτρητους χάρτινους ήρωες που μοιάζουν ολοζώντανοι και "πάλλονται" άλλοτε από αγάπη και πάθος και άλλοτε από μίσος και προκατάληψη, μια ευρηματική, καθηλωτική πλοκή με αδιάκοπη δράση και εναλλαγή και μια εκπληκτική αναβίωση της εποχής, όπου αναπαριστώνται πιστά διαφορετικά ήθη, έθιμα, νοοτροπίες, προκαταλήψεις και ρατσιστικές αντιλήψεις των διαφόρων φυλών που συναντούμε σε κάθε μέρος. Η συγγραφέας μάς καθηλώνει ευθύς εξαρχής, αφενός με το εξαιρετικό λογοτεχνικό της ύφος και τον αξιοζήλευτο τρόπο γραφής της και αφετέρου με το πλήθος των θεμάτων τα οποία θίγει μέσα από την ιστορία των ηρώων της, όπως τον πανταχού παρών, σαρωτικό και αδάμαστο έρωτα, τον υποβόσκοντα ή ολοφάνερο ρατσισμό, τις συνήθως άδικες προκαταλήψεις που "διακρίνουν" τους ανθρώπους όχι σύμφωνα με το ποιόν τους αλλά σύμφωνα με την προέλευσή τους, την καταγωγή ή το φύλο τους, την αγάπη για την τέχνη και την τόλμη για τη ζωή, που οφείλει να επιδεικνύει ο κάθε άνθρωπος ώστε να διεκδικήσει τα όνειρά του. Πολλά και θερμά συγχαρητήρια στην εξαίρετη συγγραφέα για ένα ακόμα αριστουργηματικό της βιβλίο, το οποίο και σας προτείνω ανεπιφύλακτα να διαβάσετε, Φίλοι μου!  

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Ένα μυθιστόρημα-έπος για τον ρατσισμό και τον έρωτα, την τέχνη και την τόλμη της ζωής, την προκατάληψη και την ελευθερία μέσα στις στάχτες του Β’ Παγκόσμιου Πολέμου. Από τη συγγραφέα με περισσότερες από 360.000 πωλήσεις.

Η Ροζαλία Σεφεριάδη, κόρη του Αρίστου και της Ελπινίκης, που κατέφυγαν πρόσφυγες στη Θεσσαλονίκη το 1914, είναι μια κοπέλα διαφορετική από εκείνες της γενιάς της. Aδιαφορεί για τα τετριμμένα κοριτσίστικα όνειρα και οραματίζεται μουσικές σπουδές στο Παρίσι, παρόλο που τα σύννεφα του ναζισμού σκιάζουν ήδη την Ευρώπη.

Κρύβοντας χρόνια ολόκληρα ένα εφημεριδόφυλλο με τη φωτογραφία του νεαρού μαέστρου Ανατόλ Κοβάλσκι, παίρνει την τύχη στα χέρια της όταν λαμβάνει ένα γράμμα από τη Γαλλία. Παιδική φίλη με τον Αλμπέρτο Μαλάχ, γιο του εύπορου βιβλιοπώλη της εβραϊκής κοινότητας, ο οποίος βιώνει την προσωπική του τραγωδία, θα καταστρώσει ένα ραδιούργο σχέδιο για να περιφρουρήσει τα μυστικά και των δυο τους. Χάρη σε αυτό το σχέδιο η Ροζαλία και ο Ανατόλ θα ανταμωθούν...

Τι θα προκύψει από τη μοιραία γνωριμία τους; Ποιο ρόλο θα παίξει στη σχέση τους ο Γαλλοεβραίος ζωγράφος Ζαν Πιερ Λαρούζ και ποιος είναι στ’ αλήθεια ο Κοβάλσκι;

Το πρώτο βιβλίο μιας συγκλονιστικής ιστορίας για τον ρατσισμό και τον έρωτα, την τέχνη και την τόλμη της ζωής, την προκατάληψη και την ελευθερία μέσα στις στάχτες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.»