«ΕΥΤΟΠΙΑ 2 – Η Φλόγα Της Επανάστασης», της Άννης Παπαθεοδώρου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΕΥΤΟΠΙΑ 2 – Η Φλόγα Της Επανάστασης», της Άννης Παπαθεοδώρου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Άνεμος

Σελίδες: 400

Τιμή με έκπτωση: 14,40€

Τα τελευταία χρόνια εμφανίζονται στην παγκόσμια λογοτεχνία ολοένα και περισσότερα «δυστοπικά» μυθιστορήματα, που αναφέρονται σε έναν λιγότερο ή περισσότερο μακρινό μελλοντικό κόσμο όπου επικρατεί η δυστυχία, η καταστροφή, η απόγνωση και όπου μοιάζουν να επιβεβαιώνονται όλες οι δυσοίωνες προβλέψεις των περισσότερων τωρινών καταστροφολόγων. Είναι σαφώς εξαιρετικά ενδιαφέρον να τα διαβάζουμε όλα αυτά, να «κοιτάζουμε» μια δυστοπική μελλοντική εκδοχή της πραγματικότητας, ακόμα κι αν αυτή μαστίζεται από «Αγώνες Πείνας», «Κουρδιστούς Πρίγκιπες» ή «Θανάσιμα Εργαλεία» και «Πόλεις των Οστών», όμως στ’ αλήθεια πόσο μπορούμε να ταυτιστούμε με τέτοιες εξωπραγματικές καταστάσεις; Θα πρέπει να παραδεχτούμε πως όσο ενδιαφέρουσες κι αν είναι τέτοιες πιθανές εκδοχές ενός μελλοντικού κόσμου, θα παραμένουν πάντα στη σφαίρα της φαντασίας ως ανέφικτες, απίθανες, σουρεαλιστικές και γι’ αυτό ακριβώς ακίνδυνες, αφού σύμφωνα με τη δική μας πραγματικότητα είναι αντικειμενικά αδύνατο να συμβούν. Πόσο, όμως, διαφορετικά αισθανόμαστε όταν έρθει στα χέρια μας ένα αντίστοιχο βιβλίο, και μάλιστα από Ελληνίδα συγγραφέα, τοποθετημένο στη χώρα μας και, αν και κατά κανόνα δυστοπικό, μας δώσει μια απολύτως εφικτή και αληθοφανή εκδοχή της δικής μας μελλοντικής πραγματικότητας;

Η εξαίρετη συγγραφέας Άννη Παπαθεοδώρου με την τριλογία της «Ευτοπία», της οποίας το δεύτερο βιβλίο κυκλοφόρησε πριν από λίγες μέρες από τον αγαπημένο Άνεμο με υπότιτλο «Η Φλόγα Της Επανάστασης», κάνει ακριβώς αυτό! Μας παρουσιάζει μία δυσοίωνη εκδοχή της πραγματικότητάς μας μετά από σχεδόν σαράντα χρόνια. Μόνο που αυτή η μελλοντική εκδοχή φαντάζει ανατριχιαστικά ρεαλιστική και σαφώς πιθανή να συμβεί. Φανταστείτε την κρίση που μαστίζει τα τελευταία χρόνια όχι μόνο την οικονομία μας αλλά και την κοινωνία, τις αξίες και τον πολιτισμό μας. Υποθέστε πως αυτό επικρατεί σε όλες σχεδόν τις χώρες, με διαφορετική ένταση και συνέπειες φυσικά στην κάθε μία, και δεχτείτε ότι ο υπερπληθυσμός, η μετανάστευση, η φτώχεια, η εγκληματικότητα, η αδιαφορία και η έλλειψη αντίδρασης των λαών, η παγκοσμιοποίηση, ο εθνικισμός που λαμβάνει επικίνδυνες «αποχρώσεις» ρατσισμού ή φασισμού και η τρομοκρατία σε κάθε της έκφανση έχουν οδηγήσει την ανθρωπότητα σε απόγνωση. Αν τα παραπάνω σάς θυμίζουν πολύ έντονα όλα όσα ζούμε στο παρόν, τότε μάλλον βρίσκεστε σε καλό δρόμο και είναι πολύ πιθανό να ταυτιστείτε με τη συγκεκριμένη τριλογία και να τη θεωρήσετε ένα από τα πιο πραγματικά, ορθολογικά και ρεαλιστικά δυστοπικά μυθιστορήματα που έχουν γραφτεί ποτέ.

Στο πρώτο βιβλίο της τριλογίας με τον υπότιτλο «Τα Χρόνια Του Μανιφέστου», παρακολουθήσαμε τη ζωή και την πορεία της κεντρικής οικογένειας του Μάνου και της Άννας που, εν μέσω της κρίσης και της εμφάνισης όλων των παραπάνω καταστροφικών κοινωνικών «παθογενειών», αποφάσισαν να δημιουργήσουν τη δική τους οικογένεια. Στη συνέχεια γνωρίσαμε τις δύο κόρες του ζευγαριού, οι οποίες μεγαλώνοντας δημιούργησαν κι εκείνες τις οικογένειές τους και μέσα από τις ξεχωριστές πορείες τους βλέπουμε τη συμμόρφωση όλης της ανθρωπότητας στις προσταγές του Μανιφέστου, που θεσπίστηκε από μία επιτροπή «Σοφών» από όλον τον κόσμο και εφαρμόστηκε από τις επιμέρους κυβερνήσεις κάθε χώρας, επιδιώκοντας την εξομάλυνση της παγκόσμιας κρίσης και των αρνητικών επιπτώσεών της στις κοινωνίες. Φαινομενικά, όλα τα απαραίτητα μέτρα που έχουν ληφθεί μοιάζουν απολύτως ορθολογικά και αναγκαία ώστε να εκλείψουν τα αρνητικά φαινόμενα που μαστίζουν την ανθρωπότητα και οι πολίτες τα αποδέχονται ως φυσιολογικά και αναγκαία. Μέτρα λαμβάνονται διεθνώς για την παγκοσμιοποίηση της οικονομίας, το κλείσιμο των συνόρων, την απαγόρευση των ταξιδιών και της επικοινωνίας των ανθρώπων μεταξύ των χωρών, την επιστροφή όλων των μεταναστών και προσφύγων στον τόπο προέλευσής τους, τον έλεγχο των γεννήσεων αλλά και των θανάτων, ώστε να ελέγχεται ο υπερπληθυσμός, την κατηγοριοποίηση των ανθρώπων και την ένταξή τους σε ζώνες, οι οποίες καθορίζουν και ολόκληρη τη ζωή και την πορεία τους, καθώς και την αποχώρηση, δηλαδή θανάτωση, όλων όσοι προσβάλλονται από φαινομενικά ανίατες ασθένειες ή για διάφορους λόγους δεν μπορούν να συντηρηθούν. Οι άνθρωποι στο σύνολό τους παύουν να έχουν το αναφαίρετο δικαίωμα της επιλογής στη ζωή τους, αφού περιορίζονται από τον τόπο γέννησής τους, από την καταγωγή τους και από το επάγγελμα που θα ακολουθήσουν, το οποίο καθορίζεται από την ανάλγητη Χάρτα των Επαγγελμάτων και όχι από τις επιθυμίες ή τις ιδιαίτερες κλίσεις κάθε ατόμου.

Στο δεύτερο μέρος αυτής της εκπληκτικής τριλογίας της Άννης Παπαθεοδώρου, συναντούμε ξανά τους ήρωες του πρώτου βιβλίου λίγα χρόνια μετά, ενώ ήδη αυτοί έχουν αποφασίσει να αντιδράσουν και να αντισταθούν στις άδικες και καταπιεστικές προσταγές του Μανιφέστου, αλλά και πολλούς άλλους ακόμα που τώρα μπαίνουν στο προσκήνιο. Έχει ήδη δημιουργηθεί με άκρα μυστικότητα ένας υπόγειος αθέατος κόσμος, απόλυτα αυτόνομος και λειτουργικός, και οι άνθρωποι που καταφεύγουν εκεί έχουν το δικαίωμα της επιλογής και στη ζωή αλλά και στον θάνατό τους. Οι ήρωες που γνωρίσαμε στο πρώτο βιβλίο της «Ευτοπίας» συνεχίζουν ακάθεκτοι τον αγώνα τους και την αθέατη αλλά ουσιαστική αντίστασή τους ενάντια στις «μαριονέτες» του Μανιφέστου και τις άδικες και ανήθικες κατευθύνσεις αυτού. Το γεγονός πως σε ολόκληρο τον κόσμο υπάρχουν αντίστοιχα μυστικά υπόγεια χωριά, υποδεικνύει πως η ανθρωπότητα –όσο και αν ναρκώθηκε προσωρινά από την παγκόσμια κρίση, την ανεργία, την εξαθλίωση και τη συστηματική προπαγάνδα και παραπληροφόρηση– εξακολουθεί να διαθέτει σκέψη, κρίση, οξυδέρκεια κι επαναστατικό πνεύμα. Δεν μπορεί να δεχτεί αβασάνιστα τον «καιαδισμό» που προωθεί συστηματικά το Μανιφέστο, ρίχνοντας αδιακρίτως στον «Καιάδα της αποχώρησης» ανθρώπους νέους ή μεγαλύτερης ηλικίας που είτε πάσχουν από κάποια ασθένεια ιάσιμη μέχρι πρότινος, αλλά ανίατη με τα νέα αυστηρότερα δεδομένα, είτε δεν μπορούν για λόγους πέρα των δυνάμεών τους να συντηρήσουν τον εαυτό τους, είτε έχουν φτάσει στο ανώτατο ηλικιακό όριο, χωρίς να έχουν κάποιο πρόβλημα υγείας.

Οι άνθρωποι αρχίζουν να διακρίνουν τις κατάφωρες αδικίες που συμβαίνουν μέσα στις νέες κοινωνίες που διαμορφώθηκαν μετά το Μανιφέστο και συνειδητοποιούν ότι οι άλλοτε προνομιούχοι εξακολουθούν να παραμένουν τέτοιοι, ενώ οι πολλοί και αδικημένοι είναι περισσότεροι από ποτέ. Τα επαίσχυντα μέτρα δεν ισχύουν γι’ αυτούς τους λίγους αφού μπορούν, λόγω θέσης, ισχύος και πλούτου, να παρακάμψουν τις αναρίθμητες απαγορεύσεις που ισχύουν για την πλειοψηφία των ανθρώπων, χωρίς να υφίστανται κανενός είδους κύρωση ή απαγόρευση. Μπορούν να ζουν όπως και όπου θέλουν, να ταξιδεύουν οπουδήποτε και να μην υποχρεώνονται σε αποχώρηση. Όπως γράφει και η συγγραφέας σε κάποιο σημείο του βιβλίου της, όταν ο άνθρωπος αρχίζει να αντιλαμβάνεται πως δεν ισχύουν οι κανόνες για όλους, πως η καθολικότητα των νόμων παραβιάζεται, τότε αρχίζει να επαναστατεί και να διεκδικεί όσα στερείται.

Στο δεύτερο μυθιστόρημα της κ. Παπαθεοδώρου, συναντούμε πολλούς νέους ήρωες που ο καθένας μάς αφηγείται από τη δική του πλευρά τη ζωή και τη δράση του. Κάποιοι από αυτούς ζουν σε δύο κόσμους: στον ορατό, όπου είναι αναγκασμένοι να προσποιούνται τους απροβλημάτιστους και νομοταγείς πολίτες που συμμορφώνονται με τους άδικους κανόνες του Μανιφέστου, και στον αθέατο κόσμο των Άλφα και των υπόγειων χωριών. Θα συναντήσουμε ήρωες που υπέστησαν τις συνέπειες της νέας αυτής κοινωνίας και δεν άντεξαν, αποφασίζοντας να δώσουν οι ίδιοι τέλος στη ζωή τους. Θα έρθουμε αντιμέτωποι με ανθρώπους που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον όπου η βία και η κακοποίηση ήταν καθημερινά φαινόμενα, με αποτέλεσμα να σκληρύνουν, σε σημείο απόλυτης αναλγησίας, για να αμυνθούν και να επιβιώσουν. Θα ανακαλύψουμε ήρωες οι οποίοι αποχωρίστηκαν άδικα από όσους αγαπούσαν εξαιτίας του Μανιφέστου, αλλά δε λύγισαν· αντίθετα, αποφάσισαν να παλέψουν με νύχια και με δόντια ώστε να αντέξουν και να μπορέσουν να διεκδικήσουν ξανά τη ζωή που τους στέρησαν. Τέλος, θα γνωρίσουμε ανθρώπους οι οποίοι αποφασίζουν να δράσουν ενάντια στο παράλογο αυτό σύστημα, ξεκινώντας αρχικά έναν ειρηνικό πόλεμο, χωρίς αυτό να σημαίνει πως δεν είναι απόλυτα προετοιμασμένοι να αντιμετωπίσουν κάθε είδους επίθεση, αφού αξιολογούν την αξιοπρεπή ζωή, το δικαίωμα ελεύθερης επιλογής και την αυτοδιάθεση του ατόμου πάνω από όλα.

Η συγγραφέας υφαίνει ένα εκπληκτικό καθηλωτικό μυθιστόρημα, όπου οι καταστάσεις που μας περιγράφει φαντάζουν εξαιρετικά αληθοφανείς και γι’ αυτό περισσότερο τρομακτικές. Μία προσεκτική παρατήρηση όσων συμβαίνουν σήμερα διεθνώς μπορεί να μας οδηγήσει στα ίδια συμπεράσματα που κάθε νοήμων άνθρωπος μπορεί να εξάγει. Για παράδειγμα, ότι δεν ευθύνεται ο υπερπληθυσμός για τη φτώχεια και την εξαθλίωση της πλειονότητας του πληθυσμού, αλλά η παράλογη και άδικη συγκέντρωση του μεγαλύτερου μέρους του συνολικού πλούτου σε μια πολύ μικρή ελίτ ορισμένων μεγιστάνων, αλλά και η κατασπατάληση κι αλόγιστη χρήση των παραγωγικών πόρων. Δεν ευθύνονται οι ίδιοι οι οικονομικοί μετανάστες που αναζητούν μια νέα ευκαιρία σε μια ξένη χώρα, ώστε να μπορέσουν να ζήσουν αξιοπρεπώς, ούτε οι πρόσφυγες που εγκαταλείπουν σωρηδόν τις εμπόλεμες πατρίδες τους προσπαθώντας να επιζήσουν, αλλά εκείνοι που δημιούργησαν τις οικονομικές κρίσεις με τις λανθασμένες επιλογές και χειρισμούς τους, καθώς κι εκείνοι που προκαλούν τους πολέμους, με βασικό κίνητρο και στις δύο περιπτώσεις το ίδιον όφελος ή αλλιώς τη μεγιστοποίηση του κέρδους τους. Δεν ευθύνεται η ίδια η τεχνολογία που δημιουργούνται γενιές ολόκληρες από μη σκεπτόμενους, άβουλους και χωρίς κρίση ανθρώπους, αλλά η κακή χρήση της και η εσφαλμένη και ελλιπής διαπαιδαγώγηση των νέων παιδιών από τους γονείς τους.

Είναι άραγε ποτέ δυνατόν μέσα από τους λίγους συνειδητοποιημένους πολίτες να υπάρξει μια συστηματική και οργανωμένη αντίσταση και πόσο εύκολο είναι να αντιδράσει κάποιος, αν πρώτα δε θιγούν τα δικά του συμφέροντα; Μπορεί μέσα από ένα δυστοπικό μέλλον που αναπαράγει ανθρώπους «πανομοιότυπους», σαν αυτούς στην αρχή κάθε μέρους του βιβλίου αυτού, να υπάρξει κάποια αισθητή διαφοροποίηση και να επιχειρήσουν κάποιοι να σπάσουν τα αόρατα δεσμά τους; Είναι δυνατόν μέσα από μία ζοφερή, σκοτεινή και δυσοίωνη πραγματικότητα, μια «Δυστοπία», να υπάρξει μια «Φλόγα της επανάστασης» που να οδηγήσει την ανθρωπότητα σε ένα καλύτερο, πιο αισιόδοξο και ευοίωνο μέλλον, σε μια «Ευτοπία»; Αξίζει να ανακαλύψετε τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά οι ίδιοι, διαβάζοντας αυτό το νέο εκπληκτικό μυθιστόρημα της Άννης Παπαθεοδώρου, στην οποία αξίζουν θερμά συγχαρητήρια. Είναι ένα βιβλίο που θα σας καθηλώσει με την πρωτοτυπία και την ευρηματικότητά του, με τις ολοζώντανες πρωτοπρόσωπες αφηγήσεις των πολυάριθμων ηρώων του και τις απρόσμενες ανατροπές στη μοναδική πλοκή του. Πάνω απ’ όλα, όμως, θα σας αγγίξει με την αληθοφάνειά του και την κρυμμένη αισιοδοξία του για ένα μέλλον καλύτερο από αυτό που ήδη προδιαγράφεται για την ανθρωπότητα, ένα μέλλον που πρέπει να διεκδικήσουμε, όπως και οι ήρωες του βιβλίου, και που μας αξίζει!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

Τριάντα οχτώ χρόνια μετά το Μανιφέστο, το οποίο έβαλε τέλος στην ελευθερία, τη δημοκρατία και τις αξίες. Τίποτα δεν έχει αλλάξει, αλλά και τίποτα δεν έχει μείνει ίδιο.

Το Μανιφέστο ζει και βασιλεύει, υπάρχει και εξελίσσεται. Δύο μυστικοί κόσμοι που αντιδρούν είναι αποφασισμένοι να το πολεμήσουν. Θα καταφέρουν να ενώσουν τις δυνάμεις τους;

Μια γνωριμία θα φέρει τα πάνω κάτω. Μια μεγάλη αγάπη.

Τι γίνεται όταν έχεις μεγαλώσει στη φωλιά του λύκου αλλά εσύ παραμένεις πρόβατο; Το απόλυτο κακό παίρνει πρόσωπο, σάρκα, οστά και συγκεκριμένο όνομα. Και πρέπει να μπεις στη φωλιά του λύκου για να το πολεμήσεις.

Ένας επικίνδυνος γάμος, κόντρα στις συνθήκες, που φέρνει αλλαγές στην οικογένεια. Είναι πράγματι πρόβατα αυτοί που πιστεύουν στις αξίες; Ή μήπως γίνονται σιγά σιγά λύκοι αποφασισμένοι να αγωνιστούν;

Η ανατροπή είναι προ των πυλών. Ο κίνδυνος και ο φόβος έχουν γίνει οι σύντροφοι όλων. Η απόφαση, το ίδιο. Κανείς δεν μένει ανέγγιχτος τα χρόνια του Μανιφέστου. Ήρθε πια το τέλος της αθωότητας. Και της ανοχής. Οι σπόροι φυτεύτηκαν χρόνια πριν. Με προσοχή και φροντίδα καλλιεργήθηκαν για πολύ καιρό. Το μέλλον σιγά σιγά αρχίζει να φυτρώνει.

Η φλόγα της επανάστασης ανάβει…