«ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΤΖΑΖ», της Bernice L. McFadden – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΜΑΤΩΜΕΝΗ ΤΖΑΖ», της Bernice L. McFadden – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Κλειδάριθμος

Σελίδες: 480

Τιμή με έκπτωση: 14,94€

          Μερικά βιβλία έρχονται στα χέρια σου χωρίς να το περιμένεις, απλά γιατί είναι γραφτό σου να τα διαβάσεις. Αυτό συνέβη με το εξαιρετικό μυθιστόρημα «Ματωμένη Τζαζ», της Μπερνίς ΜακΦάντεν, από τις αγαπημένες εκδόσεις Κλειδάριθμος, το οποίο ήρθε εντελώς απρόσμενα στα χέρια μου πριν από λίγους μήνες, περίπου μόλις είχε κυκλοφορήσει. Κοιτώντας το και προσπαθώντας να καταλάβω περί τίνος επρόκειτο, το άνοιξα και άρχισα να το διαβάζω. Από εκείνη τη στιγμή δεν υπήρχε πισωγύρισμα, καθώς με αιχμαλώτισε από τις πρώτες κιόλας αράδες του. Παρά το γεγονός ότι η ίδια η μουσική τζαζ με αφήνει παγερά αδιάφορη, εκτός από ίσως κάποια πολύ γνωστά τραγούδια σαν κι αυτά του αλησμόνητου Λούις Άρμστρονγκ, ο τίτλος αλλά και η τζαζ που είναι διάχυτη σε όλο το βιβλίο σαν μουσική υπόκρουση, δε με εμπόδισαν από το να απολαύσω αυτό το καθηλωτικό βιβλίο. Πρόκειται για ένα χρονικό της ζωής του παππού της συγγραφέως, το οποίο σκιαγραφεί μια ολόκληρη εποχή της μουσικής –και όχι μόνο– κουλτούρας της Αμερικής, αλλά και πολλά λιγότερο γνωστά ιστορικά γεγονότα για τη ρατσιστική μανία όχι μονάχα των Ναζί του Χίτλερ, αλλά και των ίδιων των Αμερικανών, και ούτε καν μόνο των Νοτίων. Μπορεί να μην αναφέρονται ακραίες και συγκροτημένες δράσεις όπως αυτές της Κου Κλουξ Κλαν, αλλά ο ρατσισμός των δήθεν ανεκτικών και προοδευτικών Αμερικανών μπορεί να συναγωνιστεί άνετα τις θηριωδίες των Γερμανών, ακόμα κι αν δεν είναι τόσο κραυγαλέος ούτε τόσο φανερός.

          Η ιστορία μας ξεκινά λίγο πριν γεννηθεί ο κεντρικός μας ήρωας, ο Χάρλαν Έλιοτ, στον αμερικανικό νότο του 1917 και συγκεκριμένα στο Μέικον. Η μητέρα του Έμα –κόρη ενός έγχρωμου πάστορα και μεγαλωμένη μέσα στο αποστειρωμένο και γεμάτο περιορισμούς και αποστάγματα της Βίβλου και των κηρυγμάτων του πατέρα της–, κάνει το αδιανόητο: ερωτεύεται έναν περαστικό τυχαίο νέο ονόματι Σαμ Έλιοτ, ξυλουργό στο επάγγελμα, και μένει έγκυος χάνοντας ό,τι πολυτιμότερο διέθετε τότε μια κοπέλα της ράτσας και της τάξης της. Ο έξαλλος πατέρας της δέχεται να την παντρέψει άρον άρον με τον τυχάρπαστο Σαμ, ο οποίος ψάχνοντας να βρει δουλειά την παίρνει μαζί του και φεύγουν για τη Νέα Υόρκη. Αντιμετωπίζοντας σοβαρές δυσκολίες για την επιβίωσή τους, παίρνουν τη μεγάλη απόφαση να αφήσουν το μωρό τους πίσω στο Μέικον στους παππούδες του, έως ότου μπορέσουν να ορθοποδήσουν οικονομικά, έχοντας τη δυνατότητα να προσφέρουν στο παιδί όλα όσα χρειάζεται. Όταν πια τα έχουν καταφέρει να φτιάξουν ένα αξιοπρεπές σπιτικό, παίρνουν ξανά μαζί τους το σχεδόν αποξενωμένο αγόρι τους, το οποίο δυσκολεύεται να προσαρμοστεί στη νέα του ζωή. Καθώς ο Χάρλαν μεγαλώνει γίνεται ολοφάνερο πως δεν έχει ιδιαίτερη όρεξη για διάβασμα, αλλά αντίθετα έχει έμφυτο χάρισμα στη μουσική και ιδιαίτερα στην κιθάρα. Η μητέρα του, καθηγήτρια πιάνου η ίδια, τον ενθαρρύνει μην μπορώντας να προβλέψει πώς θα εξελιχθεί η ζωή του γιου της.

          Ο νεαρός πλέον Χάρλαν Έλιοτ, ζώντας μέσα στο Χάρλεμ της δεκαετίας του ’30, ενδιαφέρεται μόνο για τη μουσική, αδιαφορώντας για τους κανόνες και τα «πρέπει». Αφήνεται στη μαγεία του έρωτα από νωρίς, στα τσιγάρα, τα ποτά και τα ξενύχτια κυριολεκτικά, δοκιμάζοντας και συνηθίζοντας την επίπλαστη και καταστροφική μαγεία του κόσμου των ναρκωτικών. Όταν γνωρίζεται με τον Λίζαρντ Ρόμπινς σε ένα μπαρ, έναν ταλαντούχο τρομπετίστα, αποφασίζει να αναζητήσει την τύχη του και έξω από τα στενά όρια του Χάρλεμ. Η πρόταση από έναν επιχειρηματία για να πάνε στο Παρίσι, και συγκεκριμένα στη Μονμάρτη για να παίξουν σε ένα δημοφιλές καμπαρέ, παραείναι καλή για να την προσπεράσουν οι δύο φίλοι. Η νέα τους δουλειά φαίνεται ιδανική, καθώς τα χρήματα είναι καλά και η απόλυτη ελευθερία και ο ξέγνοιαστος έρωτας προοιωνίζουν τα καλύτερα για το μέλλον τους. Αυτό, όμως, που δεν μπορούν να υποψιαστούν οι δύο φίλοι είναι πως το τέρας του Ναζισμού έχει ήδη γιγαντωθεί και το χρώμα της επιδερμίδας τους είναι πάρα πολύ σκούρο για να περάσει απαρατήρητο από τους φασίστες που ολοένα και περισσότερο κατακλύζουν το Παρίσι. Έτσι, πριν καλά καλά το συνειδητοποιήσουν, βρίσκονται αιχμάλωτοι να οδεύουν προς το στρατόπεδο συγκέντρωσης Μπούχενβαλντ της Βαϊμάρης, ένα μέρος χειρότερο κι από την ίδια την κόλαση, το οποίο θα σημαδέψει τις ζωές τους ανεπανόρθωτα.

          Η «Ματωμένη Τζαζ» είναι ένα μυθιστόρημα βασισμένο σε πραγματικά γεγονότα, γι’ αυτό κι είναι ακόμα πιο συγκλονιστικό. Παρά το γεγονός πως το χιούμορ είναι ανέλπιστα διάχυτο και η γραφή της συγγραφέως είναι άμεση, λιτή και παραστατική, χωρίς να κουράζει με περιττές περιγραφές, τα γεγονότα είναι αυτά που κερδίζουν την προσοχή του αναγνώστη. Ατόφια ιστορικά γεγονότα που συγκλονίζουν, ξεκαθαρίζοντάς μας πως ο ρατσισμός υπήρχε και πριν από τον Ναζισμό των Γερμανών, όπως δυστυχώς υπήρξε και θα υπάρχει και μετά. Κάποιες φορές, οι άνθρωποι δεν κοιτούν πέρα από την επιφάνεια, αλλά στέκονται μόνο στο χρώμα του δέρματος, το σχήμα των ματιών, την κοινωνική τάξη, τις σεξουαλικές προτιμήσεις ή οποιαδήποτε άλλη ιδιαιτερότητα χωρίζει τους ανθρώπους σε ανώτερους και σε διαφορετικούς, άρα «κατώτερους». Η συγγραφέας μάς επισημαίνει, μέσα από την πραγματική ιστορία του παππού της, πως ο άνθρωπος όταν ζήσει καταστάσεις απύθμενου μίσους και αδικίας, μπορεί να μην αντιδράσει άμεσα, μπορεί να παραμείνει αδρανής για χρόνια, ακόμα και δεκαετίες, αλλά κάποια ανύποπτη στιγμή θα υπάρξει μια σπίθα που θα προκαλέσει τη δικαιολογημένη έκρηξή του, ώστε να αποδώσει έστω και καθυστερημένα την απαιτούμενη δικαιοσύνη και να νιώσει επιτέλους εξιλεωμένος. Διαβάστε το. Φίλοι μου!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

AMERICAN BOOK AWARD 2017, NAACP IMAGE AWARD (FICTION)

ΒΙΒΛΙΟ ΤΗΣ ΧΡΟΝΙΑΣ ΓΙΑ ΤΗ ΤΗΕ WASHINGTON POST

«Εμπνευσμένο από την αληθινή ιστορία του Χάρολντ Άιζακ ΜακΦάντεν, κιθαρίστα της τζαζ και παππού της συγγραφέως

Στη διάρκεια του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου, δύο Αμερικανοί μουσικοί της τζαζ συλλαμβάνονται από τους Ναζί στο Παρίσι…

Όταν ο Χάρλαν Έλιοτ και ο καλύτερός του φίλος, ο τρομπετίστας Λίζαρντ Ρόμπινς, προσκαλούνται να παίξουν σ’ ένα δημοφιλές καμπαρέ στην παριζιάνικη γειτονιά της Μονμάρτης –το «Χάρλεμ του Παρισιού»– αρπάζουν την ευκαιρία από τα μαλλιά. Όμως σύντομα η Πόλη του Φωτός καταλαμβάνεται από τους Ναζί και ο Χάρλαν με τον Λίζαρντ καταλήγουν στο Μπούχενβαλντ, το περιβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης της Βαϊμάρης. Αυτό που θα ακολουθήσει είναι μια επική ιστορία επιβίωσης, φτιαγμένη από νότες της τζαζ…»

«Η ιστορία της νίκης του ελεύθερου πνεύματος απέναντι στον φανατισμό, τη μισαλλοδοξία και τη βαναυσότητα… με καταλύτη τη λυτρωτική δύναμη της μουσικής.» –The Washington Post

«Η ΜακΦάντεν σου κάνει την καρδιά κομμάτια, και μετά τη γιατρεύει πάλι. Η ιδέα ενός μαύρου σε ναζιστικό στρατόπεδο συγκέντρωσης είναι μοναδική και οδυνηρή.» –Toronto Star

Βιογραφικό σημείωμα συγγραφέως:

Η Μπερνίς ΜακΦάντεν ζει στο Μπρούκλιν της Νέας Υόρκης. Έχει γράψει εννέα μυθιστορήματα που έχουν λάβει εγκωμιαστικές κριτικές και πολλά βραβεία. Ιδιαίτερα το Glorious προβλήθηκε στο O, The Oprah Magazine και συμπεριλήφθηκε στη βραχεία λίστα του NAACP Image Award. Η ΜακΦάντεν ήταν υποψήφια τρεις φορές για το βραβείο Hurston/Wright Legacy Award και της απονεμήθηκε τρεις φορές το BCALA. Το Ματωμένη Τζαζ συμπεριλήφθηκε επίσης στα «100 Καλύτερα» σύμφωνα με το Book Riot. Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στη διεύθυνση bernicemcfadden.com.