«ΑΜΕΛΙΑ, Ιχνηλατώντας μνήμες των Ρωμιών της Πόλης», της Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΑΜΕΛΙΑ, Ιχνηλατώντας μνήμες των Ρωμιών της Πόλης», της Γιούλας Γ. Κωνσταντοπούλου – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Άνεμος

Σελίδες: 242

Τιμή με έκπτωση: 12,87€

          Πόλη, Κωνσταντινούπολη, Ιστανμπούλ, Βασιλεύουσα, Επτάλοφο, όπως και αν την αποκαλέσουμε, η πόλη αυτή πάντοτε θα μας συγκλονίζει και θα προκαλεί συγκίνηση το γεγονός ότι είναι συνυφασμένη με τη μακραίωνη ιστορία των Ελλήνων, έστω κι αν πέρασαν αιώνες από την Άλωσή της. Όταν δε υπάρχουν και κάποιοι πρόγονοί μας που κατάγονται από εκεί, τότε ο δεσμός αυτός που νιώθουμε μαζί της είναι άρρηκτος. Προσωπικά, αν και δεν την έχω επισκεφτεί ποτέ, η καταγωγή της συνονόματης γιαγιάς μου από το Πέραν της Πόλης έχει αφήσει έντονο το στίγμα της επάνω μου. Ενδιαφέρομαι να διαβάζω και να μαθαίνω ό,τι μπορώ για την εμβληματική αυτή μεγαλούπολη που ενώνει δύο τόσο διαφορετικές ηπείρους, την Ευρώπη με την Ασία, τη Δύση με την Ανατολή, τον πολιτισμό με την οπισθοδρόμηση, την Ιστορία με τη μεθοδευμένη προπαγάνδα.

          Έτσι, όταν έφτασε στα χέρια μου το χειρόγραφο της εξαίρετης Γιούλας Κωνσταντοπούλου, ο ενθουσιασμός και η συγκίνησή μου δεν περιγράφονταν. Η συγγραφέας, βασισμένη σε αληθινά γεγονότα από τη ζωή της προγόνου της Αμέλιας, εμπνεύστηκε και συνέγραψε ένα πεζογράφημα-ντοκουμέντο, μία αληθινή μαρτυρία για τη ζωή μιας Πολίτισσας που είχε την τύχη και την ατυχία να γεννηθεί στην Επτάλοφο, όπως ήταν γνωστή η Πόλη κατά τη βυζαντινή περίοδο· η ηρωίδα έζησε σε μια εποχή με έντονες γεωπολιτικές αλλαγές, παγκόσμιους πολέμους, Καταστροφές, ανταλλαγές πληθυσμών και διωγμούς. Η Αμέλια, σε πολύ προχωρημένη ηλικία κι έχοντας εδώ και πολλά χρόνια μετεγκατασταθεί στην Ελλάδα μόνιμα, βρίσκεται πλέον αντιμέτωπη με το βιολογικό της τέλος. Έχοντας πλήρη επίγνωση ότι ο επίγειος χρόνος της τελειώνει, και με απόλυτη καθαρότητα πνεύματος, επιθυμεί να αφήσει ως προφορική κληρονομιά, στην αγαπημένη της ανιψιά και βαφτισιμιά, την προσωπική της ιστορία· μια αφήγηση που μέσα της περικλείει αυτούσια κομμάτια Ιστορίας, όπως την έζησε και την ένιωσε στο πετσί της η ίδια και όπως δεν θα μπορούσε κανένα στείρο ιστορικό πόνημα να μας τη μεταφέρει.

          Η διήγηση της Αμέλιας ξεκινάει από την Κωνσταντινούπολη του 1919, όταν εκείνη δούλευε ως μαθητευόμενη μοδίστρα στο ατελιέ της μαντάμ Ωρελί. Βρισκόμαστε συγκεκριμένα στην παραμονή της Πρωτοχρονιάς, όπου όλη η πολύβουη Πόλη ετοιμάζεται να υποδεχτεί πανηγυρικά το 1920. Οι συγκυρίες οδηγούν τη νεαρή Αμέλια στο αρχοντικό του Ουμπέρτο Ρεφόρτσο, για να παραδώσει μία βραδινή τουαλέτα στη μνηστή του Ερικαίτη. Όμως, η Μοίρα τής επιφυλάσσει ένα μέλλον πολύ διαφορετικό από ό,τι ονειρευόταν εκείνη έως τότε. Ο έμπειρος ιταλός γόης, μετά από έναν σοβαρό τσακωμό με τη δύστροπη μνηστή του, επικεντρώνει την προσοχή του στην άβγαλτη Αμέλια, την οποία και προσκαλεί να τον συνοδεύσει στο πρωτοχρονιάτικο ρεβεγιόν. Θαμπωμένη η κοπέλα δέχεται και ένας ολοκαίνουργιος, λαμπερός και εντυπωσιακός κόσμος ανοίγεται μπροστά της. Η σχέση της με τον Ουμπέρτο ξεκινάει με τους καλύτερους οιωνούς κι εκείνη μακαρίζει την καλή της τύχη που την οδήγησε κοντά του. Παντρεύονται με ορθόδοξο και με καθολικό γάμο και η Αμέλια ετοιμάζεται να ζήσει την ευτυχία που έχει ποθήσει στο πλευρό του γοητευτικού αγαπημένου της. Τίποτα, όμως, δεν μπορεί να την προετοιμάσει για όλα όσα θα ακολουθήσουν στα χρόνια που έπονται, ούτε για την κατάληξη του γάμου και της σχέσης της με τον Ουμπέρτο.

          Η συγγραφέας, μέσα από τα γεγονότα της ζωής της Αμέλιας, βρίσκει την ευκαιρία να μας παρασύρει σε ένα ολοζώντανο ταξίδι μνήμης σε ιστορικά γεγονότα που σημάδεψαν τον Ελληνισμό, όχι μόνο της Κωνσταντινούπολης αλλά και των παραλίων της Μικρασίας. Βλέπουμε την Ιστορία όπως τη ζει η ίδια η ηρωίδα μας, χωρίς τη συχνά επίπλαστη απόχρωση που της προσδίδουν όσοι τη διηγούνται και την καταγράφουν επισήμως, αλλά μέσα από τα αληθινά βιώματα, τις χαίνουσες πληγές και την ωμή τραγικότητα που τη ζουν οι πολλοί και ανώνυμοι, οι οποίοι είναι πάντοτε ανίσχυρα έρμαιά της. Βλέπουμε την πολυπολιτισμική Κωνσταντινούπολη να συνταράζεται και να ζυμώνεται από τον Α΄ παγκόσμιο πόλεμο, από τη Μικρασιατική καταστροφή, από τις άδικες ανταλλαγές πληθυσμών και τέλος από τα Σεπτεμβριανά, ή την ελληνική «Νύχτα των Κρυστάλλων», όπως ονομάστηκε το ανθελληνικό πογκρόμ του φανατισμένου τουρκικού όχλου εναντίον της πολυπληθούς και ευημερούσας κοινότητας της Πόλης στις 6 και 7 Σεπτεμβρίου του 1955.

          Η Γιούλα Κωνσταντοπούλου έχει υφάνει ένα πεζογράφημα πολυδιάστατο, ανθρώπινο και τρυφερό, μα πάνω από όλα αληθινό, που μας εξιστορεί όχι μόνο όσα σημαντικότατα γεγονότα άλλαξαν για πάντα τις ισορροπίες και διαμόρφωσαν τις δυνάμεις σε αυτήν τη μεριά του πλανήτη, αλλά και όσα στιγμάτισαν για πάντα τη ζωή μιας αθώας και άπειρης νέας γυναίκας, η οποία συμμορφώθηκε με τους κανόνες και τα πρέπει της εποχής της, αγνοώντας και υποσκελίζοντας τις βαθύτερες επιθυμίες και τα θέλω της. Η Αμέλια αδικήθηκε κατάφωρα από εκείνους που αγάπησε και εμπιστεύτηκε, αποδέχτηκε μια ζωή ανέραστη, αδιάφορη και συμβιβασμένη, υποχωρώντας στα απανωτά και ύπουλα χτυπήματα, αλλά διατήρησε πάντοτε την καλοσύνη, την καθαρότητα της ψυχής, την έμφυτη ευγένεια και την αξιοπρέπειά της. Οφείλω θερμά συγχαρητήρια στην εξαίρετη συγγραφέα για το πόνημά της και σας προτείνω ανεπιφύλακτα να διαβάσετε την «Αμέλια»· είναι ένα συναρπαστικό ανάγνωσμα που θα κρατήσετε για πάντα καλά φυλαγμένο στη μνήμη σας!

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

Η ηλικιωμένη Αμέλια, διαισθανόμενη το βιολογικό της τέλος, ανακαλεί μνήμες, ενθυμήματα και προσωπικές εμπειρίες αναπολώντας το παρελθόν της. Οι αναμνήσεις της, ενταγμένες στο κοινωνικό πλαίσιο μιας μακρινής εποχής, αποτελούν πτυχές της συλλογικής μνήμης του Ελληνισμού της Κωνσταντινούπολης και της Ιωνίας.

Σημαντικότατα ιστορικά γεγονότα –όπως ο Α΄ Παγκόσμιος πόλεμος, η Μικρασιατική Καταστροφή, διεθνείς συμβάσεις κι ανταλλαγές πληθυσμών, καθώς και τα Σεπτεμβριανά του 1955– συμβαδίζουν με τη ζωή της Αμέλιας. Οι αναμνήσεις και οι προσωπικές της μαρτυρίες καθοδηγούν τον ιστό της εξιστόρησης που συνδέεται με κληρονομημένες μνήμες και αφηγήσεις ενός ολόκληρου έθνους.

Το τέλος του ταξιδιού της ζωής δεν είναι άλλο από την αφετηρία αφύπνισης της μνήμης για τον γενέθλιο τόπο, τους ανθρώπους και τα γεγονότα που τον στιγμάτισαν, όλα όψεις της ύπαρξης που την ξεθωριάζει η λήθη στο πέρασμα του χρόνου. Οι αναμνήσεις φωλεύουν σε παλιές φωτογραφίες, επιστολές και μικροαντικείμενα, σταθμεύουν σε παλιά σπίτια και σταθμούς τρένων, εκεί όπου η παρουσία των ανθρώπων άφησε ανεξίτηλα το στίγμα της γιατί έζησαν, ταξίδεψαν και βίωσαν τον έρωτα, τις ελπίδες, τις απογοητεύσεις, τις διαψεύσεις, τη δικαίωση ή την προδοσία τους.

Ένα καθηλωτικό οδοιπορικό στην ιστορία μιας γυναίκας και στην Ιστορία των προγόνων μας, που ιχνηλατεί μοναδικά τις μνήμες των Ελλήνων της Πόλης.