«ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», του Τσάρλς Ντίκενς – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΜΙΑ ΧΡΙΣΤΟΥΓΕΝΝΙΑΤΙΚΗ ΙΣΤΟΡΙΑ», του Τσάρλς Ντίκενς – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη
Εκδόσεις: Καρακώτσογλου
Σελίδες: 160
Τιμή: 12€
 
          Δεν νομίζω να υπάρχει κάποιος αναγνώστης που να μη γνωρίζει το όνομα Σκρουτζ και την παροιμιώδη τσιγκουνιά που αυτό συνεπάγεται. Μέχρι και στα κλασικά κόμικ της Disney έδωσαν το όνομα αυτό στον διαβόητο τσιγκούνη θείο του Ντόναλντ ΜακΝτακ, αν και ο συγκεκριμένος είχε σκοτσέζικες ρίζες βέβαια… Για μένα, δεν νοούνται Χριστούγεννα χωρίς να διαβάσω ξανά το βιβλίο «Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία» και να δω κάποια από τις ταινίες που βασίζονται σε αυτό. Όπως και να έχει, το θέμα είναι ότι ένα ολιγοσέλιδο βιβλιαράκι που γράφτηκε σε χρόνο ρεκόρ από τον τεράστιο Τσαρλς Ντίκενς –και αυτοεκδόθηκε μετά πολλών κόπων και βασάνων του ίδιου λίγες ημέρες πριν από τα Χριστούγεννα του 1843–, έγινε ένα από τα μεγαλύτερα μπεστ σέλερ όλων των εποχών. Μεταφέρθηκε σε πάμπολλες εκδοχές του στον κινηματογράφο, με καλύτερη κατά την ταπεινή μου γνώμη την ταινία με τον Άλμπερτ Φίνεϊ ως Εμπενίζερ Σκρουτζ και τον σερ Άλεκ Γκίνες ως φάντασμα του Τζέικομπ Μάρλεϊ, αλλά και στο θέατρο όπως και σε ταινίες κινουμένων σχεδίων. Ουσιαστικά, αυτό το βιβλίο άλλαξε τον τρόπο που έως την εποχή της έκδοσής του έβλεπαν οι άνθρωποι τα Χριστούγεννα. Υπάρχει μία πολύ ενδιαφέρουσα ταινία με τίτλο «Ο άνθρωπος που επινόησε τα Χριστούγεννα», που πραγματεύεται την ιστορία της έμπνευσης και έκδοσης του βιβλίου αυτού από τον Ντίκενς, η οποία ομολογουμένως μοιάζει να είναι απόλυτα αντιπροσωπευτική της εποχής, ακόμα και των συνθηκών που επικρατούσαν τότε.

        Μέχρι τότε ο Ντίκενς ήταν ένας επιτυχημένος και διεθνώς αναγνωρισμένος συγγραφέας, με αξιοζήλευτες πωλήσεις και περιοδείες, ακόμα και στην Αμερική, και με πολυμελή οικογένεια. Όμως κάποιες αποτυχίες του όσο αφορά τα πιο πρόσφατα έργα του εκείνης της εποχής τον είχαν οδηγήσει σχεδόν στα όρια της χρεωκοπίας. Έτσι, οι εκδότες του δεν δέχονταν να αναλάβουν την έκδοση ενός βιβλίου του σχετικού με τα Χριστούγεννα, πιστεύοντας πως ήδη από τότε κανείς δεν πολυενδιαφερόταν για τη γιορτή αυτή, άρα δεν θα τους απέφερε κέρδη, παρά μόνο ζημία. Αυτό οδήγησε τον συγγραφέα στην παρακινδυνευμένη και πολυδάπανη αυτοέκδοση του χειρογράφου του με την υπερκοστολογημένη αλλά εξαιρετική εικονογράφηση του διάσημου Τζον Λιτς. Το βιβλίο αυτό κυκλοφόρησε στα βιβλιοπωλεία παραμονές των Χριστουγέννων του 1843 και κυριολεκτικά έγινε ανάρπαστο, οδηγώντας το μεταξύ των κορυφαίων σε πωλήσεις βιβλίων όλων των εποχών έως και σήμερα. Τα νοήματα δε που προσπάθησε να περάσει μέσα από αυτό ο συγγραφέας στους αναγνώστες του –τουλάχιστον σ’ εκείνους που δεν θεωρούσαν ότι «οι φτωχοί και οι ανήμποροι καλά θα έκαναν να πέθαιναν, ώστε να μειωθεί και ο πλεονάζων πληθυσμός», όπως υποστηρίζει ο σπαγκοραμμένος ήρωάς του Σκρουτζ– οδήγησαν στην αλλαγή της θεώρησης της χριστιανικής αυτής γιορτής, όπως και στην κατακόρυφη αύξηση των αντίστοιχων φιλανθρωπιών τις μέρες αυτές.

          Η ιστορία υποθέτω πως είναι λίγο πολύ γνωστή στους περισσότερους, αλλά αξίζει να αναφερθεί εν συντομία ακόμη μια φορά. Ο Σκρουτζ είναι ένας ηλικιωμένος, φιλάργυρος και στριφνός επιχειρηματίας –ίσως θα ήταν σωστότερο να τον αποκαλούμε με την πραγματική του ιδιότητα ως τοκογλύφου– ο οποίος θεωρεί τα Χριστούγεννα «μπαρούφες» και απλά μία άδικη δικαιολογία για να πληρώνει μία φορά τον χρόνο τον ταλαίπωρο υπάλληλό του Μπομπ Κράτσιτ κανονικά το ημερομίσθιό του, χωρίς αυτός να προσέρχεται για εργασία. Έχοντας μείνει μόνος του εδώ και χρόνια, αφού ο εξίσου παραδόπιστος συνέταιρός του Τζέικομπ Μάρλεϊ έχει ήδη πεθάνει –είναι νεκρός σαν πρόκα πόρτας, όπως λεγόταν παλιά στην Αγγλία–, απλά περιφέρει το σκεβρωμένο και στεγνό από κάθε είδους συναίσθημα σαρκίο του μόνο για να πλουτίζει ολοένα και περισσότερο, άσχετα εάν στην πορεία του αυτή αφήνει αρκετούς ανθρώπους, που είχαν την ατυχία να τους δανείσει χρήματα, κυριολεκτικά να πεινούν, αφού η αναλγησία είναι το κυριότερο χαρακτηριστικό του. Μία παραμονή Χριστουγέννων όμως, καθώς ο Σκρουτζ επιστρέφει κακόκεφος στο άδειο και παγωμένο σπίτι του, τρία φαντάσματα αποφασίζουν να τον επισκεφτούν, στέλνοντας ως προάγγελό τους το αλυσοδεμένο φάντασμα του νεκρού συνεταίρου του, με πρώτη εμφάνιση αυτού πάνω στο ρόπτρο της εξώπορτάς του!

          Μαζί με τον κατατρομαγμένο Εμπενίζερ –που στην ουσία δεν είναι σίγουρος εάν τα βλέπει όλα αυτά ή εάν απλώς τον βαρυστομάχιασε η βραδινή του σούπα– ταξιδεύουμε κι εμείς στο μακρινό και λησμονημένο παρελθόν του, στο αδιάφορο και παγωμένο παρόν του και στο ζοφερό μέλλον του. Τα δύο πρώτα ουσιαστικά τα έχει ήδη ζήσει, επομένως δεν μπορεί να κάνει τίποτα απολύτως για να τα αλλάξει. Το μέλλον του όμως ακόμα δεν έχει φτάσει και ο Σκρουτζ έχοντας πλέον πειστεί πως δεν φταίει η σούπα, αλλά τα τρία φαντάσματα των Χριστουγέννων και ο αγαπημένος του συνέταιρος –που διάγει τη δική του κόλαση κουβαλώντας αιωνίως τις τεράστιες και ασήκωτες αλυσίδες του, τις οποίες σφυρηλάτησε κρίκο τον κρίκο όσο ζούσε–, ο οποίος θέλει να τον προειδοποιήσει ώστε να μην κάνει το ίδιο λάθος και να προσπαθήσει να σώσει την ψυχή του όσο ακόμα υπάρχει χρόνος. Όσο κι αν φαίνεται αδιανόητο, ο αμετανόητος, σκληρός και φιλάργυρος γέροντας θα τρομάξει μέχρι τα μύχια της άνυδρης ψυχής του για το άγνωστο μέλλον και για τον αμείλικτο θάνατο, που καραδοκεί να τον αρπάξει ανά πάσα στιγμή βυθίζοντας στην αιώνια λήθη τη θλιβερή ύπαρξή του, ενώ θα αλλάξει συμπεριφορά και κοσμοθεωρία.

          Το βιβλίο «Μια χριστουγεννιάτικη ιστορία» είναι ένα βαθιά αλληγορικό έργο, καθώς όλα όσα γράφει ο χαρισματικός συγγραφέας έχουν κρυφές σημασίες. Μιλάει για τις πράξεις μας για τις οποίες μετανιώσαμε, για τις ευκαιρίες για όμορφες στιγμές που χάσαμε και δεν εκμεταλλευτήκαμε, για την ευτυχία που δεν κυνηγήσαμε, για την αγάπη που δεν ζήσαμε, για τη βοήθεια που δεν δώσαμε και την καλοσύνη που δεν επιδείξαμε, αλλά και για τους ανθρώπους που δεν τους δείξαμε πόσο σημαντικοί είναι για εμάς, όταν είχαμε την ευκαιρία. Είναι στην ουσία ένα βιβλίο γνήσιας και έμπρακτης μετάνοιας, ένα βιβλίο που μας δείχνει πως ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξουμε τα κακώς κείμενα στη ζωή μας και να διεκδικήσουμε την ευτυχία που μας αναλογεί. Το μόνο που χρειάζεται είναι να αφήσουμε την καλοσύνη και την αγάπη να μας ζεστάνει και να μη φοβηθούμε να βγούμε από τα τείχη της μοναξιάς που οι ίδιοι έχουμε υψώσει γύρω μας.
       Η «Χριστουγεννιάτικη ιστορία» του Ντίκενς είναι ένα βιβλίο που εξακολουθεί να παραμένει απόλυτα επίκαιρο τόσα χρόνια μετά, με μηνύματα διαχρονικά και πανανθρώπινα, με διάχυτο το αγγλικό φλεγματικό χιούμορ που ισοσταθμίζει σε κάθε σελίδα τη συγκίνηση με τη σάτιρα, την εξαίρετη γοτθική ατμόσφαιρα με την ανάλαφρη χριστουγεννιάτικη ευφορία και, κυρίως, με ευδιάκριτη την προτροπή να ζούμε και να κάνουμε πράξη καθημερινά το τόσο παραμελημένο «Πνεύμα των Χριστουγέννων» και όσα αυτό σημαίνει. Διαβάστε το, Φίλοι μου, όσο πιο συχνά μπορείτε!
 
Υπόθεση Οπισθόφυλλου:
 
Σε αυτό το μικρό φαντασματο-βιβλίο, όπως το χαρακτηρίζει ο δημιουργός του, ο Ντίκενς διηγείται την ιστορία του τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρουτζ, γνωστού για τη φράση «Μπα! Μπαρούφες!», που ξεστόμιζε αμέσως μόλις άκουγε να γίνεται λόγος για τα Χριστούγεννα. Κι όμως, όλη του η ψυχρότητα, η μοχθηρία και η φιλαργυρία εξανεμίστηκαν μέσα σε ένα βράδυ· ένα μαγικό βράδυ παραμονής Χριστουγέννων, όταν δέχτηκε, θέλοντας και μη, τρεις πολύ ξεχωριστούς επισκέπτες, που του έφεραν για δώρα μερικά σημαντικά μαθήματα ζωής…
 
Πώς γίνεται ένας γεροπαράξενος που λατρεύει το χρήμα και περιφρονεί τα Χριστούγεννα να αλλάξει και να γίνει ο πιο μεγάλος οπαδός της γιορτής, αλλά και ο πιο φιλάνθρωπος, αγαπησιάρης και κεφάτος άνθρωπος στο Λονδίνο; Και μάλιστα, μέσα σε μία μόνο νύχτα; Δίχως αμφιβολία, ένα τέτοιο θαύμα ξεπερνάει τόσο πολύ τα ανθρώπινα μέτρα, που μόνο ένα ον –ή μήπως τρία;– από το υπερπέραν θα μπορούσε να το πραγματοποιήσει. Σε αυτό το μικρό φαντασματο-βιβλίο, όπως το χαρακτηρίζει ο δημιουργός του, ο Ντίκενς διηγείται την ιστορία του τσιγκούνη Εμπενίζερ Σκρουτζ, γνωστού για τη φράση «Μπα! Μπαρούφες!», που ξεστόμιζε αμέσως μόλις άκουγε να γίνεται λόγος για τα Χριστούγεννα. Κι όμως, όλη του η ψυχρότητα, η μοχθηρία και η φιλαργυρία εξανεμίστηκαν μέσα σε ένα βράδυ· ένα μαγικό βράδυ παραμονής Χριστουγέννων, όταν δέχτηκε, θέλοντας και μη, τρεις πολύ ξεχωριστούς επισκέπτες, που του έφεραν για δώρα μερικά σημαντικά μαθήματα ζωής. Έτσι, με τη βοήθεια τριών φαντασμάτων, ο Σκρουτζ κατάφερε να σώσει την ψυχή του.