Συνέντευξη με την ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΑ Σ. ΛΙΒΙΕΡΑΤΟΥ - Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

κ. Κωνσταντίνα Λιβιεράτου

          Η γνωριμία μου με το έργο της κ. Λιβιεράτου ήταν σχεδόν κάτι αντίστοιχο του "κεραυνοβόλου έρωτα", αφού κάτι παρόμοιο ένιωσα με το που πήρα στα χέρια μου το βιβλίο της. Το πρώτο πράγμα που μου κέντρισε το ενδιαφέρον και με κατέκτησε ανεπιστρεπτί ήταν ο πρωτότυπος, αντισυμβατικός τίτλος του: «Η Απαγωγή Του Μνηστήρος»! Πώς είναι δυνατόν να υφίσταται απαγωγή ενός μνηστήρα και όχι το αντίστροφο, όπως έχουμε συνηθίσει έως τώρα; Το ένστικτό μου δε λάθεψε για μία ακόμα φορά και, διαβάζοντας την εξαιρετική αυτή νουβέλα της κ. Λιβιεράτου, βεβαιώθηκα πως όντως επρόκειτο για ένα "μεγάλο" βιβλίο σε μικρές διαστάσεις. Δε θα σας κουράσω επαναλαμβάνοντας την άποψή μου για το πρώτο αυτό πόνημά της, αφού μπορείτε να τη διαβάσετε ολοκληρωμένη στο τέλος αυτής της ανάρτησης, εάν το επιθυμείτε. Θα σας τονίσω μόνο πως πρόκειται για ένα βιβλίο που αξίζει πραγματικά να διαβαστεί ξανά και ξανά, αφού κάθε ανάγνωσή του έχει να σας δώσει και κάτι νέο. Ευχαριστώ θερμά την εξαίρετη συγγραφέα για τον χρόνο που μου διέθεσε απαντώντας στις ερωτήσεις μου, της εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στο πρώτο αυτό εκδοθέν έργο της και σας προσκαλώ να διαβάσετε τις απαντήσεις της, ώστε να γνωρίσετε κι εσείς λίγο καλύτερα την αγαπητή κ. Κωνσταντίνα Λιβιεράτου!

1) Αγαπητή κ. Λιβιεράτου, τις θερμές μας ευχές για τη νέα εξαιρετική νουβέλα σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Κέδρος με τίτλο «Η Απαγωγή Του Μνηστήρος». Ποιό ήταν το έναυσμα για την ενασχόλησή σας με τον κόσμο της λογοτεχνίας και το αντικείμενο της συγγραφής;

Δεν ασχολήθηκα, νομίζω πως έπεσα μέσα όταν ήμουν παιδί… Εκστασιάστηκα όταν μου έφεραν δώρο ένα βιβλίο – πρώτη φορά! (Συνήθως βαριόμουν τις κούκλες.) Από έφηβη θυμάμαι ότι έγραφα μικρά πεζά. Διάβαζα και διαβάζω όπως παίρνω οξυγόνο.

Τώρα, την απόφασή μου να απευθυνθώ σε εκδοτικό οίκο, την οφείλω σε φίλη καρδιακή.

2) Το βιβλίο σας αυτό αφενός βασίζεται στην αληθινή ιστορία της γιαγιάς σας και αφετέρου αναφέρεται σε πολλά ιστορικά γεγονότα. Πόσο δύσκολο ήταν να σταχυολογήσετε τις απαραίτητες πληροφορίες και να τις συνδυάσετε με τα πραγματικά γεγονότα, τις τοποθεσίες και τους χαρακτήρες;

Βεβαίως χρειάστηκε μια μικρή έρευνα για να συνδυαστούν όλα αρμονικά.

Οι περισσότερες πληροφορίες όμως είναι από τις αφηγήσεις του πατέρα μου και του θείου μου- τις οποίες ευλαβικά μου μετέφερε ο ξάδελφός μου.

Ο θαυμασμός και η λατρεία του πατέρα μου για τη μάνα που έχασε πολύ νωρίς, με οδήγησαν στην «Απαγωγή του Μνηστήρος».

3) Συνήθως, οι περισσότεροι συγγραφείς είτε έχουν σπουδάσει κάποιο αντικείμενο, είτε ασκούν ως επάγγελμα κάτι εντελώς διαφορετικό από τη συγγραφική τους ιδιότητα. Θα θέλατε να μας μιλήσετε σχετικά με αυτό και να μας πείτε πόσο αρμονικός είναι ο συνδυασμός όλων αυτών και κατά πόσο αλληλοεπηρεάζονται οι επιμέρους ιδιότητές σας;

Στις εφημερίδες, τα περιοδικά, τη Διαφήμιση, η γραφή δεν είναι ίδια, η απεύθυνση, το ύφος, ο στόχος, διαφέρουν. Και σίγουρα δεν είναι λογοτεχνία. Άλλο δημοσιογράφος, άλλο κειμενογράφος, άλλο συγγραφέας.

Θέλω να πιστεύω ότι κατάφερα να μην τα κάνω μαντάρα και να χρησιμοποιήσω την ευχέρεια της πένας μου όπως άρμοζε σε κάθε περίπτωση.

Δεν θέλω, όμως, να σας κρύψω ότι οι εκθέσεις μου στο Λύκειο (Σχολή Καλογραιών στο Παρίσι) είχαν συχνά παρατηρήσεις με κόκκινο: «Εκτός θέματος!» ή «Μη σχολικό!»

Τα άρθρα μου στον Τύπο «παραήταν αιχμηρά και στρατευμένα!»

Τα σενάριά μου στα τηλεοπτικά διαφημιστικά spots «παραήταν κινηματογραφικά!»

4) Εσείς ποια θεωρείτε την πιο σημαντική, ίσως και ανεξάντλητη, "πηγή ιδεών" για έναν συγγραφέα; Την Ιστορία, τη φαντασία ή την πραγματική ζωή;

Θαυμάζω τον τρόπο του Ισίδωρου Ζουργού, της Σώτης Τριανταφύλλου, της Μάρως Δούκα που αντλούν από την Ιστορία και γράφουν υπέροχα μυθιστορήματα.

Σέβομαι τον μόχθο τους και είμαι ευγνώμων για τις γνώσεις που μου προσφέρουν, όμως η πραγματική ζωή, με την έννοια της καθημερινής βιοπάλης των απλών ανθρώπων, όπως στον κόσμο του Ρέϊμοντ Κάρβερ, του Γ. Φώκνερ, του Φ. Ροθ, του Τσ. Μπουκόφσκι, νιώθω ότι με ιντριγκάρει περισσότερο.

5) Πιστεύετε πως το επιστημονικό υπόβαθρο είναι απαραίτητο για τη συγγραφή ενός βιβλίου, ή αρκεί το έμφυτο συγγραφικό ταλέντο, η γόνιμη φαντασία και οι εμπειρίες ενός συγγραφέα;

Έχουν γραφτεί αριστουργήματα από συγγραφείς χωρίς εμπειρίες (π.χ. Τζέϊν Όστιν) και επιστημονική τεκμηρίωση. (π.χ. Γ. Σαίξπηρ)!

Χωρίς όμως γόνιμη φαντασία και έμφυτο συγγραφικό ταλέντο, δεν μπορούμε να μιλάμε για λογοτεχνία. Βέβαια υπάρχουν πολλοί άνθρωποι παγκοσμίως που έγιναν πλούσιοι και διάσημοι μόνο και μόνο για την ευχέρειά τους στο γράψιμο.

Και αντίστοιχα, αναγνώστες που αρέσκονται ή αρκούνται στα σκουπίδια…

6) Υπάρχει κάποιο μοτίβο ως προς το πότε σας "επισκέπτεται" η συγγραφική σας έμπνευση; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώρα, διάθεση, ή τόπος ίσως, που να σας προδιαθέτει να γράψετε, ή είναι κάτι που "ρέει" αβίαστα από μέσα σας συνέχεια;

Ιδέες με κατακλύζουν όταν συμβαίνει κάτι εξοργιστικό, απάνθρωπο, οδυνηρό, άδικο, παράλογο… Κυρίως όμως, θέλω να γράψω γι’ αυτό, όταν νιώθω ότι δεν «έκανε αίσθηση», «δεν κουνήθηκε φύλλο», ή «δεν το είδαν οι πολλοί»..

Η έμπνευση επίσης μ’ επισκέπτεται όταν πονάνε τα μέσα μου, όταν κλείνει η φωνή μου, όταν δεν βλέπω φως…

7) Η συγγραφέας Κωνσταντίνα Λιβιεράτου βρίσκει τον χρόνο να διαβάζει για δική της ευχαρίστηση και όχι μόνο για έρευνα πάνω σε κάποιο μελλοντικό βιβλίο της; Εφόσον συμβαίνει αυτό, ποιο είδος λογοτεχνίας προτιμάτε περισσότερο ως αναγνώστρια και γιατί;

Διαβάζω όπως τρώω, χορταστικά, καθημερινά… Κλασικούς Ρώσους, Άγγλους, Γάλλους, Έλληνες, ασφαλώς, και σύγχρονους Αμερικάνους, Γάλλους, Κουβανούς, Ιάπωνες, Έλληνες. Γιατί; Γιατί το καλό και το σπουδαίο βρίσκεται και στις «ρίζες» και στα «άνθη».

8) Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και συγγραφείς; Θεωρείτε ότι έχετε δεχθεί κάποιες επιρροές από ομότεχνούς σας, Έλληνες ή ξένους, σύγχρονους ή κλασσικούς, στον δικό σας τρόπο γραφής, ύφους ή θεματολογίας;

Τα αγαπημένα μου βιβλία είναι «Οι Επικίνδυνες Σχέσεις», επιστολικό μυθιστόρημα του Laclos, «Έγκλημα και Τιμωρία» του Φ. Ντοστογιέφσκι, η «Φόνισσα» του Α. Παπαδιαμάντη, «Μαντάμ Μποβαρύ» του Φλωμπέρ, «Ο Ξένος» του Α. Καμύ, «Καθώς ψυχορραγώ» του Γ. Φώκνερ, «Το Ταχυδρομείο» του Τσ. Μπουκόφσκι, «Τα σακιά» της Ιωάννας Καρυστιάνη κ.ά.

Στο αν έχω δεχτεί επιρροές, θα έλεγα ότι είναι αδύνατο να μην έχω… Παρθενογένεση δεν υπάρχει. Το ζητούμενο όμως είναι, το αποτέλεσμα να έχει ενδιαφέρον… Θα δείξει.

9) Από την ελληνική και παγκόσμια λογοτεχνία υπάρχει κάποιο βιβλίο το οποίο έχετε πραγματικά λατρέψει, "ζηλεύετε" ως λογοτεχνικό έργο και θα θέλατε, ή ονειρεύεστε να είχατε συγγράψει εσείς; Κάποιο απόφθεγμα, ίσως, που να σας εκφράζει ιδιαίτερα;

Τις «Επικίνδυνες Σχέσεις» του Laclos. Στην ομότιτλη ταινία λάτρεψα το moto του Κόμη Valmont (J. Malkovits): «It’s beyond my control». Ένα απόφθεγμα που με εκφράζει απολύτως, είναι το «Η Κόλαση είναι οι άλλοι» του J.P. Sartre.

10) Πιστεύετε πως ο συγγραφέας οφείλει να ταξιδεύει ώστε να έχει κάποια βιώματα από τις χώρες και τις τοποθεσίες τις οποίες, τυχόν, περιγράφει στα βιβλία του και πόσο εφικτό είναι αυτό στην πράξη; Είναι απαραίτητο κάτι τέτοιο, απλά και μόνο, για την "διεύρυνση των οριζόντων" του;

Τα ταξίδια είναι τροφή και αέρας για την ψυχή όλων των ανθρώπων, όχι μόνον των συγγραφέων και των άλλων καλλιτεχνών.

Υποχρεωτικό όμως δεν είναι τίποτε. Θυμηθείτε «Το μόνον της ζωής μου ταξείδιον» του Γ. Βιζυηνού!...

Είναι πολλοί και σπουδαίοι οι συγγραφείς που δεν ταξίδεψαν. Πόσο φτωχότεροι θα είμαστε όμως χωρίς τον Χέμινγουέϊ, τον Λώρενς, τον Ν. Καββαδία;

Εγώ έχω ταξιδέψει πολύ. Κι έχω πάει σινεμά ακόμα περισσότερο. Δεν ξέρω ποιο από τα δύο μ’ έχει ωφελήσει περισσότερο στη γραφή…

11) Θεωρείτε ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να ασχολείται με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας και να "πειραματίζεται" θεματολογικά, ρισκάροντας το υπάρχον αναγνωστικό του κοινό, ή θα όφειλε να εμμένει στο είδος που τον έχει καθιερώσει;

Να ψάχνεται, να πειραματίζεται και να ρισκάρει μ’ αυτό που τον ιντριγκάρει πραγματικά και τον καίει, ως θέμα και ως στιλ. Το marketing αφορά στους εμπόρους και όχι στους λογοτέχνες.

Όποιος γράφει για να κόψει μονέδα… τι να σας πω… δεν γνωρίζω πώς σκέφτεται…

12) Πιστεύετε πως οι συγγραφείς οφείλουν να προβληματίζουν τους αναγνώστες "αφυπνίζοντας" τη σκέψη τους, ή ο σκοπός των βιβλίων τους θα έπρεπε να είναι απλά και μόνο ψυχαγωγικός; Εσείς, ποιά μηνύματα επιδιώκετε να "περάσετε" στους αναγνώστες σας και σε ποιό είδος αναγνωστικού κοινού απευθύνεστε μέσα από το βιβλίο σας;

Μα αν καταφέρει ένα βιβλίο να είναι ψυχική αγωγή –όπως κάθε γνήσιο έργο τέχνης– τότε είναι άξιο λόγου. Αν, όμως, αρκείται στο να πουλήσει χιλιάδες αντίτυπα, «εμβαθύνοντας» στο βαθύ γκρίζο, σαγηνευτικό βλέμμα του πολυεκατομμυριούχου που έπεσε σέκος αντικρίζοντας  τη θάλασσα των ματιών της ξανθής πριγκίπισσας από τον βορρά…

Ασφαλώς δεν πιστεύω ότι ο συγγραφέας "οφείλει να", "πρέπει να", "σκοπό έχει να"… Αυτά τ’ αφήνω στους πολιτικούς, τους εκπαιδευτικούς, τους θεραπευτές.  

Η ματιά τους όμως, η μιλιά τους, η μεταφορά βιωμάτων, σκέψεων, ιδεών, τραυμάτων, η αναπαράσταση ζωής και θανάτου, γέλιου και θρήνου, δεν φωτίζει εν τέλει τα σκοτάδια του αναγνώστη; Δεν ξημερώνει τις νύχτες του πιο όμορφα;

13) Θεωρείτε πως η σύγχρονη πραγματικότητα μπορεί να αποτελέσει  πηγή έμπνευσης για έναν συγγραφέα και, ειδικότερα, οι τόσο δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε τελευταία στην πατρίδα μας; Ή μήπως το ζητούμενο από τους αναγνώστες είναι ακριβώς η "φυγή" από αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα;

Yπάρχουν όμως και άνθρωποι της «φυγής» από την πραγματικότητα, από τα κακώς κείμενα, από τα οδυνηρά και τα δύσκολα. Είναι αυτοί που δεν ακούνε Χατζηδάκη, δεν διαβάζουν Καβάφη, δεν βλέπουν Μπέργκμαν, δεν γεύονται επικίνδυνους έρωτες ή εξωτικά εδέσματα… Αυτοί χάνουν!

14) Στη σύγχρονη πραγματικότητα και στην εποχή της άκρατης τεχνολογίας ποιά θεωρείτε πως είναι η θέση του λογοτεχνικού βιβλίου; Περνάει τελικά το βιβλίο κρίση στη χώρα μας ή διεθνώς και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε να γίνει πιο προσιτό στο αναγνωστικό κοινό και ιδιαίτερα στους νέους;

Η θέση του βιβλίου σήμερα σαφώς είναι πολύ πιο πίσω από το laptop, νομίζω όχι γιατί δεν διαθέτει την πανίσχυρη Εικόνα, αλλά γιατί το laptop "τρέχει" πιο γρήγορα από ό,τι το βιβλίο, και ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις των ρυθμών της Εποχής της Τεχνολογίας.

Το βιβλίο απαιτεί χρόνο για να λειτουργήσει, και σήμερα ο χρόνος είναι πολυτέλεια. Οι σύγχρονοι σκλάβοι δεν έχουμε δικαίωμα στον ελεύθερο χρόνο. Δεν γνωρίζω αν το βιβλίο περνάει κρίση. Έτσι λένε.

Για μένα, κρίση περνάει ο σύγχρονος άνθρωπος και οι αξίες. Πώς να μιλήσεις για Γράμματα και Τέχνες όταν άνθρωποι αυτοκτονούν, τρώνε από τα σκουπίδια ή δεν τρώνε καθόλου;  Μπορεί να υπάρξει Πολιτισμός και Παιδεία χωρίς ψωμί;

Τέλος, ως πρώην διαφημίστρια, θα σας έλεγα ότι, ναι, υπάρχουν πολλοί τρόποι να κάνουμε το βιβλίο πιο ελκυστικό στους νέους. Υπάρχει όμως τέτοια βούληση; Εδώ δεν κάνουν το Σχολείο πιο ελκυστικό!

15) Είχατε κάποιους "ενδοιασμούς" όταν αποφασίσατε να δώσετε το βιβλίο σας προς έκδοση; Αγωνιούσατε ως προς την αποδοχή που θα τύχαινε αυτό από το αναγνωστικό κοινό; Πιστεύετε πως η θεματολογία του βιβλίου σας παίζει τον δικό της ρόλο στην αποδοχή αυτή;

Έκανα μια ζωή ν’ αποφασίσω ότι ίσως αυτά που γράφω έχουν κάποια αξία, και μπορούν να σταθούν δίπλα σε πιο σημαντικά έργα. Όταν έδωσα το «χειρόγραφο» μου στον Κέδρο… ήταν σαν να περίμενα 9 μήνες να γεννήσω κοιλοπονώντας από τη μέρα της σύλληψης!

Όσον αφορά στο θέμα του βιβλίου μου, νομίζω ότι διαισθανόμουν εξαρχής ότι θα είχε την αποδοχή του κοινού. Κυρίως των γυναικών. Όχι ότι δεν αγωνιώ, βέβαια. Εξάλλου, μόλις τρείς μήνες είναι στα βιβλιοπωλεία.

16) Κλείνοντας και, αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την τιμή της παραχώρησης  αυτής της συνέντευξης, θα ήθελα να σας ευχηθώ ολόψυχα καλή επιτυχία στη νουβέλα σας «Η Απαγωγή Του Μνηστήρος», και να σας ρωτήσω για τα άμεσα συγγραφικά σας σχέδια. Τι να αναμένουμε από εσάς στο μέλλον;

Εγώ, οφείλω να σας ευχαριστήσω για το βήμα που μου προσφέρατε, κα Τσαλαπάτη, όπως και για τις θερμές ευχές σας.

Τελείωσα ένα δεύτερο βιβλίο (μια νουβέλα και πέντε διηγήματα) και ελπίζω του χρόνου να είναι στα χέρια σας. Η συνέχεια κυοφορείται.

Κωνσταντίνα Λιβιεράτου.

Βιογραφία Κωνσταντίνας Λιβιεράτου:

Η Κωνσταντίνα Σ. Λιβιεράτου γεννήθηκε στην Αθήνα και έζησε αρκετά χρόνια στο Παρίσι. Σπούδασε δημοσιογραφία και έμαθε πολλές ξένες γλώσσες.

Εργάστηκε σε εφημερίδες και περιοδικά, και στη συνέχεια, επί είκοσι συναπτά έτη, στον χώρο της διαφήμισης ως κειμενογράφος. Έχει γράψει διηγήματα, σενάρια και θεατρικά έργα.

Η απαγωγή του μνηστήρος είναι το πρώτο βιβλίο της που εκδίδεται.

«Η ΑΠΑΓΩΓΗ ΤΟΥ ΜΝΗΣΤΗΡΟΣ», της Κωνσταντίνας Σ. Λιβιεράτου

Εκδόσεις: Κέδρος (2018)

Σελίδες: 88

Τιμή: 9,90€

Διαβάστε την κριτική για το βιβλίο στους «ΦΙΛΟΥΣ ΤΗΣ ΛΟΓΟΤΕΧΝΙΑΣ» στον ακόλουθο σύνδεσμο:

https://filoithslogotexnias.blogspot.com/2018/06/blog-post.html

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Η γιαγιά μου (1900-1940) δεν υπήρξε ηρωίδα σε κανέναν πόλεμο. Ούτε διέπρεψε σε κάποια επιστήμη ή τέχνη.

Έζησε μια σύντομη και ταπεινή ζωή στην ελληνική επαρχία, στον γυναικωνίτη του προηγούμενου αιώνα. Δεν της δόθηκαν ευκαιρίες, τις δημιούργησε μόνη της. Απόλαυσε το γλυκό κομμάτι της ζωής που της αναλογούσε, γιατί πάλεψε γι’ αυτό και το κέρδισε. Με πείσμα και πάθος.

Η γυναίκα αυτή, το 1920, κόντρα στα συντηρητικά ήθη της εποχής εκείνης, έκλεψε τον εκλεκτό της καρδιάς της. Τότε που συνηθιζόταν ο άντρας να κλέβει την κοπέλα που του αρνιόταν ο πατέρας-αφέντης.

Η σκληρή ιστορία μιας Κρητικιάς και ενός Κεφαλλονίτη, που γεννήθηκαν, αγαπήθηκαν, έζησαν και πέθαναν στο Μεσολόγγι.

Η ζωή της τολμηρής και ευφάνταστης Ντούλας και του θεοπάλαβου γλεντζέ Μπάμπη.»