«ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΠΟ ΣΤΑΧΤΗ», της Πασχαλίας Τραυλού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

«ΑΝΘΡΩΠΟΙ ΑΠΟ ΣΤΑΧΤΗ», της Πασχαλίας Τραυλού – Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

Εκδόσεις: Διόπτρα

Σελίδες: 504

Τιμή με έκπτωση: 14,94€

          Την εξαίρετη Πασχαλία Τραυλού και το αξιολογότατο έργο της τα γνωρίζουμε σχεδόν όλοι και, προσωπικά, την παρακολουθώ αναγνωστικά από τα πρώτα της κιόλας βήματα. Επομένως, έχοντας ήδη διαβάσει το εξαιρετικό πρώτο βιβλίο της σειράς της για «τον ρατσισμό, τον έρωτα, την τέχνη, την τόλμη της ζωής, την προκατάληψη και την ελευθερία μέσα στις στάχτες του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου», όπως αναγράφεται στο οπισθόφυλλο και του πρώτου βιβλίου «Θεοί Από Στάχτη», θεωρούσα πως γνώριζα ήδη τι να περιμένω από τη συνέχεια του εκπληκτικού εκείνου πρώτου μέρους. Κι όμως, το ένστικτό μου έπεσε έξω για μία από τις σπάνιες φορές και η συνέχεια της σειράς αυτής με τίτλο «Άνθρωποι Από Στάχτη», που κυκλοφόρησε αρχές Ιουνίου από τις εκδόσεις Διόπτρα, ήταν μια πραγματική έκπληξη για μένα. Έκπληξη διότι δεν περίμενα καθόλου την τροπή και τις ανατροπές που προέκυψαν στην πλοκή του μυθιστορήματος ούτε τα άγνωστα, στους περισσότερους από εμάς, ιστορικά γεγονότα για τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο και το διαβόητο στρατόπεδο συγκέντρωσης Άουσβιτς ούτε ακόμα το εντυπωσιακό λογοτεχνικό ύφος που "ξεδίπλωσε" με άνεση η συγγραφέας και το οποίο "ανεβάζει" ακόμα υψηλότερα τον ήδη εκλεπτυσμένο τρόπο γραφής της. Δε θα αναφερθώ περαιτέρω σε αποσπάσματα από το βιβλίο, παρόλο που αξίζουν να αναφερθούν πάμπολλες φράσεις της χαρισματικής συγγραφέως, διότι πολύ απλά θα έπρεπε να αναπαράγω ολόκληρο το κείμενό της, παρά μόνο σε μία φράση της η οποία θεωρώ πως αποτελεί το "απόσταγμα" όλης της ιστορικής έρευνας που έχει προφανώς πραγματοποιήσει η κ. Τραυλού κατά τη συγγραφή αυτού του αληθινού λογοτεχνικού έπους. Η φράση αυτή, με την αδιαμφισβήτητη αλήθεια που κρύβει μέσα της, είναι και ο κυριότερος λόγος, κατά την άποψή μου πάντα, που οι αξιόλογοι έλληνες συγγραφείς οφείλουν να ασχολούνται με την Ιστορία μας, σε όποια περίοδο αυτής και αν αναφέρονται, και εμείς οι συνειδητοποιημένοι αναγνώστες –που πάντα αναζητούμε κάτι περισσότερο από τα αναγνώσματά μας– οφείλουμε να διαβάζουμε τα πονήματά τους: «Τούρκοι, Άγγλοι, Γερμανοί και Ιταλοί ηγέτες ανακάτευαν κατά καιρούς το ριζικό των Ελλήνων μες στο καζάνι των συμφερόντων τους σαν αναγκαίο μπαχαρικό μηχανορραφώντας σε βάρος τους.»

          Η καθηλωτική ιστορία των ηρώων του πρώτου βιβλίου, της Ροζαλίας Σεφεριάδη και του Ανατόλ Κοβάλσκι, του Ζαν Πιερ Λαρούζ, του Αλμπέρτο και της Ντελίσια-Νεφέλης, του Αρίστου και της Ελπινίκης Σεφεριάδη, του μποέμ θείου Πάκη συνεχίζεται από εκεί όπου σταμάτησε, χωρίς καμία επανάληψη παρά μόνο κάποια μικρά "ψήγματα" γεγονότων ή αναμνήσεων ικανών να συνδέσουν το παρελθόν όλων τους με το παρόν και την εξέλιξή του. Βρισκόμαστε πλέον στις παραμονές του ξεσπάσματος της λαίλαπας του φονικότερου και παρανοϊκότερου πολέμου όλων και η Ροζαλία βρίσκεται στο Παρίσι όπου εργάζεται ως μουσικός στο Μουλέν Ρουζ. Προσπαθεί να συνέλθει και να ορθοποδήσει ξανά μετά από την ξαφνική εξαφάνιση του αγαπημένου της Ανατόλ. Ο παθιασμένος έρωτάς τους φαίνεται να έχει "παγώσει", αφού εκείνος εξαφανίζεται χωρίς να αφήσει κανένα ίχνος πίσω του, ούτε καν ένα μήνυμα ή ένα γράμμα για την αγαπημένη του. Το μόνο που έχει αφήσει "παρακαταθήκη" και "απτή" απόδειξη για τον έρωτα που έζησαν οι δυό τους είναι το παιδί του στα σπλάχνα της καταρρακωμένης Ροζαλίας. Ο πάντοτε πιστός φίλος της, αλλά και αθεράπευτα ερωτευμένος μαζί της, Εβραίος ζωγράφος Ζαν Πιερ Λαρούζ της προσφέρει μία διέξοδο στην απόγνωσή της, προτείνοντάς της να παντρευτούν με λευκό γάμο αλλά με πραγματικό το επίθετο και την επίσημη αναγνώριση του παιδιού της που της προσφέρει. Η κοπέλα δέχεται μην μπορώντας να φανταστεί πόσο πολύ θα της κοστίσει στο μέλλον το γεγονός ότι, αν και χριστιανή, παντρεύεται έναν εβραίο κάνοντας στην ουσία αυτό που απεύχονταν οι γονείς της αλλά και η ίδια, όταν πριν από λίγα χρόνια της πρότεινε να παντρευτούν ο εβραίος φίλος της Αλμπέρτο. Φαίνεται, όμως, πως η αδιαπραγμάτευτη Θεία Δίκη έχει τον τρόπο της να δικαιώνει πάντοτε όσους αδικήθηκαν, σε αυτή τη ζωή και όχι στην επόμενη, αφού με την άψογα οργανωμένη δολοπλοκία, που από κοινού κατέστρωσε η Ροζαλία με τον Αλμπέρτο, οδήγησαν την ανίδεη και πολύ ερωτευμένη μαζί του Νεφέλη σε έναν γάμο παρωδία, που στην ουσία έκανε δύο ανθρώπους δυστυχισμένους και δεν ωφέλησε μακροπρόθεσμα κανέναν.

          Ο πόλεμος πλέον ξεσπά σε όλη την Ευρώπη και το Παρίσι θα "αισθανθεί" για τα καλά τον φασισμό σε όλη του την έκταση, καθώς οι "πολεμάνθρωποι" Ναζί δεν κάνουν διακρίσεις, ακόμα και για τις φιλογερμανικές κυβερνήσεις σαν αυτή του Πεταίν. Η παράνοια, η αδιαλλαξία, η σκληρότητα και ο φανατισμός είναι αυτά που τους χαρακτηρίζουν και η Ροζαλία με τον Ζαν Πιερ θα πληγούν άμεσα από τις συνταρακτικές εξελίξεις, ενώ ένοχα κρυμμένα μυστικά θα έρθουν στο φως πληγώνοντας ανεπανόρθωτα τη σχέση τους και καθορίζοντας τις μοίρες τους. Η Ροζαλία, μέσα από την εργασία της στο Μουλέν Ρουζ θα έρθει αντιμέτωπη με τον Γερμανό ταγματάρχη Μαξ Μάισνερ, που αρχικά θα ενθουσιαστεί μαζί της, κατόπιν θα την υποτάξει εκβιάζοντάς την και αργότερα θα καθορίσει το πεπρωμένο της με τον αμείλικτο, άτεγκτο και απολυταρχικό τρόπο όλων των φασιστών. Η νέα γυναίκα, αποκομμένη από την "αιμορραγούσα" οικογένειά της στην Ελλάδα, δεμένη "πισθάγκωνα" από τη μητρική της αγάπη για τον μικρό Ανατόλ, γίνεται ερωμένη του Μάισνερ, μέχρι που καταλήγει στο φρικιαστικό Άουσβιτς. Η Ροζαλία, έχοντας αντικρύσει "κατάματα" την προδοσία από άτομα που ευγνωμονούσε μέχρι πρότινος, αναγκάζεται να πέσει ακόμα πιο χαμηλά θεωρώντας πως δεν της αξίζει τίποτα καλύτερο και αγνοώντας τι έχει απογίνει ο μοναχογιός της. Η ζωή της μέσα στο στρατόπεδο δεν έχει πλέον καμία αξία ούτε καν για την ίδια. Ο Ρούντολφ Χες της προτείνει δύο εναλλακτικές επιλογές για να επιβιώσει μέσα στις απάνθρωπες αυτές συνθήκες: ή θα λάβει μέρος στην ορχήστρα του στρατοπέδου παίζοντας μουσική για τους μισητούς Ναζί ή θα γίνει η πρώτη πόρνη στο υπό δοκιμή πρόγραμμα του στρατοπέδου όπου ο Μένγκελε εφαρμόζει τα διεστραμμένα του πειράματα, για να "ανακουφίζει" ορισμένους από τους κρατούμενους, τους οποίους οι δεσμώτες τους θέλουν για κάποιον λόγο να ανταμείψουν, αν και τελικά τις "υπηρεσίες" της δεν απολαμβάνουν μόνο οι κρατούμενοι αλλά και αρκετοί γερμανοί αξιωματικοί.  

          Σε αυτό το δεύτερο βιβλίο της σειράς, οι Άνθρωποι γίνονται Στάχτη κυριολεκτικά και μεταφορικά κι εμείς οι αναγνώστες παρακολουθούμε ξέπνοοι μια ιστορία μοναδική που μας καθηλώνει και μας ξυπνά ιστορικές μνήμες που δεν πρέπει να ξεχάσουμε. Η Ροζαλία, σαν μια άλλη τραγική ηρωίδα, περνά τα πάνδεινα προσπαθώντας να επιτύχει την "αριστοτελική κάθαρση" για όλα της τα αμαρτήματα και εμείς, παρακολουθώντας την τραγική πορεία της, κάνουμε όχι μόνο μια αναδρομή στα φριχτά γεγονότα του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και στις πράξεις των παρανοϊκών και σαδιστικών Ες Ες, αλλά συναντάμε και έναν παλιό και αγαπημένο μας ήρωα της πένας της κ. Τραυλού, τον Βαυαρό γλύπτη Καρλ Σβάιτς, τον τραγικό ήρωα του βιβλίου της «Το Άγαλμα Στη Σοφίτα», ο οποίος δεν μπόρεσε μέχρι τέλους να χάσει την ανθρωπιά και την καλλιτεχνική φύση του και να γίνει "πολεμάνθρωπος". Για μένα αυτή ήταν μια υπέροχη έκπληξη, καθώς το συγκεκριμένο βιβλίο είναι ένα από τα πλέον αγαπημένα μου της συγγραφέως και ο ήρωάς της αυτός ένας από τους πιο αλησμόνητους της ελληνικής λογοτεχνίας. Η συνάντηση των δύο ηρώων, της Ροζαλίας και του Καρλ, είναι ίσως μια από τις πιο φωτεινές πινελιές σε αυτό το κατά τα άλλα ζοφερό και γεμάτο σκοτάδι περιβάλλον. Ένα σκοτάδι για το οποίο αναρωτιέται ο αναγνώστης εάν προέρχεται μόνο από τις γκρίζες στάχτες των ανθρώπων που καίγονται στα κρεματόρια του Άουσβιτς –γιατί κάποιοι έκριναν πως η καταγωγή, οι πολιτικές πεποιθήσεις ή οι σεξουαλικές προτιμήσεις τους δεν ήταν οι αρμόζουσες σε μια Άρια φυλή–  ή από το πηχτό, κατάμαυρο σκοτάδι που υπάρχει φωλιασμένο στις ψυχές όλων αυτών των παρανοϊκών φασιστών που αιματοκύλισαν την ανθρωπότητα, θέλοντας να την καθυποτάξουν. Φανταστικά και πραγματικά ιστορικά πρόσωπα αναμειγνύονται σε αυτό το συγκλονιστικό δεύτερο μέρος της τριλογίας της Πασχαλίας Τραυλού, το «Άνθρωποι Από Στάχτη», προσφέροντάς μας ένα αριστουργηματικό λογοτεχνικό έργο αξιώσεων το οποίο, αφενός, μας καθηλώνει με την αριστοτεχνικά δομημένη πλοκή και τους άψογα σκιαγραφημένους ήρωές του και, αφετέρου, μας συστήνει και μας υπενθυμίζει γεγονότα της Ιστορίας που δεν πρέπει να λησμονηθούν ποτέ, διότι θα είμαστε «καταδικασμένοι να τα ξαναζήσουμε»! Πολλά και θερμά συγχαρητήρια στη συγγραφέα και αναμένω εναγωνίως το τρίτο μέρος.

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

«Παρίσι, 1940.

Τα σύννεφα του πολέμου πυκνώνουν πάνω από τη Γαλλία την εποχή που η Ροζαλία Σεφεριάδη αναζητά τον αγαπημένο της Ανατόλ Κοβάλσκι που έχει εξαφανιστεί. Σύντομα θα μάθει πως πίσω από την εικόνα του διάσημου μαέστρου κρύβεται ένας άνθρωπος που προσπαθεί να επουλώσει τις κρυφές πληγές του παρελθόντος.

Παλεύοντας να επιβιώσει σε μια αφιλόξενη για ανύπαντρες μητέρες εποχή, η Ροζαλία δέχεται να γίνει η Χάννα Λαρούζ, σύζυγος του Γαλλοεβραίου ζωγράφου Ζαν Πιερ. Αυτή η απόφαση, σαν το πρώτο πλακάκι ενός ντόμινο, θα την οδηγήσει πρώτα στο κρεβάτι του Γερμανού ταγματάρχη Μαξ Μάισνερ κι έπειτα στο πορνείο και στην ορχήστρα γυναικών στο στρατόπεδο του Άουσβιτς.

Καθώς η αυτοθυσία εναλλάσσεται με την προδοσία, η αλήθεια με το ψέμα και η εξιλέωση με την ταπείνωση, τα όρια του μυαλού και του κορμιού της δοκιμάζονται και η διπλή απώλεια που θα υποστεί θα τη στοιχειώσει για πάντα.

Η μοίρα εξαντλεί τη σκληρότητά της, αρπάζοντας όσα της είχε χαρίσει.

Το δεύτερο βιβλίο μιας συγκλονιστικής ιστορίας για τον ρατσισμό και τον έρωτα, την τέχνη και την τόλμη της ζωής, την προκατάληψη και την ελευθερία μέσα στις στάχτες του Β΄ Παγκόσμιου Πολέμου.»

Διαβάστε την κριτική για το πρώτο βιβλίο της σειράς με τίτλο «ΘΕΟΙ ΑΠΟ ΣΤΑΧΤΗ», από τις εκδόσεις Διόπτρα, στους «Φίλους Της Λογοτεχνίας» στον ακόλουθο σύνδεσμο:

https://filoithslogotexnias.blogspot.com/2018/04/blog-post_25.html