Συνέντευξη με τη ΣΑΡΙΤΑ ΧΑΪΜ - Γράφει η Κλειώ Τσαλαπάτη

κ. Σαρίτα Χαΐμ

          Την εξαίρετη κ. Χαΐμ την είχα πρωτομάθει ως συγγραφέα από το προηγούμενο μυθιστόρημά της που είχε κυκλοφορήσει πριν λίγα χρόνια από τις εκδόσεις Μίνωας με τον πολύ ιντριγκαδόρικο τίτλο «Placebo». Το ίδιο το βιβλίο δεν μου δόθηκε η ευκαιρία να το διαβάσω ακόμα, όμως πριν από λίγο καιρό διάβασα το νέο της βιβλίο με τίτλο «Η αδελφή μου» από τις ίδιες εκδόσεις. Οι εντυπώσεις που αποκόμισα ήταν σαφώς οι καλύτερες και εννοείται πως με την πρώτη ευκαιρία θα ακολουθήσει η αναλυτική κριτική μου γι’ αυτό. Όμως, εν τω μεταξύ, η αγαπητή συγγραφέας είχε την καλοσύνη να μου απαντήσει στο ερωτηματολόγιο των «Φίλων της Λογοτεχνίας», σχολιάζοντας τα του νέου της πονήματος αλλά και τα της Λογοτεχνίας και της ζωής γενικότερα. Την ευχαριστώ θερμά για τον χρόνο που μου διέθεσε –όπως και για την υπομονή και κατανόησή της για την καθυστέρηση αυτής της ανάρτησης, την οποία όφειλα να έχω κάνει νωρίτερα–, της εύχομαι ολόψυχα καλή επιτυχία στο συνολικό συγγραφικό της έργο και σας προσκαλώ να διαβάσετε τις απαντήσεις της ώστε να γνωρίσετε κι εσείς λίγο καλύτερα την ταλαντούχα κ. Σαρίτα Χαΐμ!

1) Αγαπητή κυρία Χαΐμ, τις θερμές μας ευχές για το νέο, εξαιρετικό, κοινωνικό μυθιστόρημά σας που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Μίνωας, με τίτλο «Η ΑΔΕΛΦΗ ΜΟΥ». Ποιο ήταν το έναυσμα για την ενασχόλησή σας με τον κόσμο της λογοτεχνίας και το αντικείμενο της συγγραφής;

Σας ευχαριστώ πολύ για τις ευχές και τα καλά σας λόγια για το βιβλίο. Το ενδιαφέρον μου για τη συγγραφή μετρά πολλά χρόνια και είναι αποτέλεσμα της μεγάλης αγάπης μου για τα βιβλία και το διάβασμα.

2) Από πού αντλείτε την έμπνευση για κάθε έργο σας και κάθε χαρακτήρα και πόσο δύσκολο είναι να σταχυολογήσετε τις απαραίτητες πληροφορίες, όταν αυτές απαιτούνται, ώστε να συνδυάσετε τυχόν ιστορικά γεγονότα, τόπους και μυθοπλασία στα βιβλία σας;

Υποθέτω ότι η αρχική ιδέα για κάθε βιβλίο προκύπτει από την προσωπική αισθητική και τις ευαισθησίες του συγγραφέα. Ωστόσο, η ανάπτυξη της πλοκής είναι αποτέλεσμα πειθαρχημένης δουλειάς που προϋποθέτει χρόνο και κόπο. Με τον ίδιο τρόπο επεξεργάζομαι τις ιδέες που σιγά σιγά μεταμορφώνονται σε πρόσωπα που έχουν ζωή, αδυναμίες και μυστικά και οι ιστορίες τους φέρουν μια αλήθεια.

3) Στο τελευταίο βιβλίο σας η πλοκή υφαίνεται γύρω από τις ανθρώπινες σχέσεις, την οικογένεια και το πώς μπορούν βιώματα του παρελθόντος, όπως το αντιλαμβανόμαστε, να μας επηρεάσουν στη μετέπειτα εξέλιξή μας. Ποια θεωρείτε ως την πιο σημαντική, ίσως και ανεξάντλητη, «πηγή ιδεών» για έναν συγγραφέα;

Οι ιδέες έρχονται συνήθως ακατέργαστες και μπορεί να περάσουν και να φύγουν χωρίς να τους δοθεί η πρέπουσα σημασία. Χρειάζεται μια εγρήγορση από την πλευρά του συγγραφέα για να κρατήσει την ιδέα και να την οδηγήσει στη δεξαμενή που τροφοδοτεί την έμπνευση. Είναι σημαντικό να μη χαθεί η «στιγμή».

4) Συνήθως, οι περισσότεροι συγγραφείς είτε έχουν σπουδάσει κάποιο αντικείμενο είτε ασκούν ως επάγγελμα κάτι εντελώς διαφορετικό από τη συγγραφική τους ιδιότητα. Εάν αυτό ισχύει και στη δική σας περίπτωση, θα θέλατε να μας πείτε πόσο αρμονικός είναι ο συνδυασμός όλων αυτών και κατά πόσο αλληλοεπηρεάζονται οι επιμέρους ιδιότητές σας;

Στη χώρα μας είναι πολύ δύσκολο να βιοποριστείς αποκλειστικά από τη συγγραφική ιδιότητα. Οι περισσότεροι συγγραφείς ασχολούνται παράλληλα με συναφή επαγγέλματα όπως αυτά του μεταφραστή, του δημοσιογράφου κ.λ.π. Εγώ για αρκετά χρόνια ασχολήθηκα ως κειμενογράφος.

5) Πιστεύετε πως το επιστημονικό υπόβαθρο είναι απαραίτητο για τη συγγραφή ενός βιβλίου ή αρκεί το έμφυτο συγγραφικό ταλέντο, η φαντασία και οι εμπειρίες του συγγραφέα;

Η λογοτεχνία δεν ασχολείται με επιστημονικά συγγράμματα και δεν θεωρώ πως είναι απαραίτητο το επιστημονικό υπόβαθρο. Ωστόσο, η προσωπική καλλιέργεια του συγγραφέα και η αγάπη του για τη λογοτεχνία αποτελούν βασικές προϋποθέσεις για την ενασχόλησή του με το γράψιμο.

6) Υπάρχει κάποιο μοτίβο ως προς το πότε σας «επισκέπτεται» η συγγραφική σας έμπνευση; Υπάρχει κάποια συγκεκριμένη ώρα, διάθεση ή τόπος, ίσως, που να σας προδιαθέτει να γράψετε ή είναι κάτι που «ρέει» αβίαστα από μέσα σας συνέχεια;

Έχω παρατηρήσει πως οι καλύτερες ιδέες αλλά και οι λύσεις για την εξέλιξη της πλοκής με επισκέπτονται όταν περπατώ –κάτι που κάνω καθημερινά– ή όταν βρίσκομαι κοντά στη θάλασσα. Είναι απίστευτη η δύναμη του υγρού στοιχείου στην έμπνευση.

7) Όταν ολοκληρώνετε ένα νέο βιβλίο σας αρκείστε μόνο στη δική σας γνώμη και αξιολόγηση, πριν προχωρήσετε στην έκδοσή του, ή αναζητάτε πρώτα την άποψη κάποιου οικείου σας προσώπου την κρίση του οποίου εμπιστεύεστε;

Ο πρώτος αναγνώστης των βιβλίων μου είναι ο σύντροφός μου. Μετά ακολουθούν οι άνθρωποι που ασχολούνται με την έκδοσή του και θα δώσουν εύστοχες συμβουλές.

8) Θα θέλατε να μας πείτε λίγα λόγια για τα βιβλία σας και, γιατί όχι, την ιστορία «πίσω από την ιστορία» κάποιων από αυτά;

Το τελευταίο μου βιβλίο με τον τίτλο «Η αδελφή μου» από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ αφηγείται την ιστορία της Μάρθας και της Κατερίνας, δυο αδελφών που αποχωρίστηκαν η μία την άλλη στην παιδική τους ηλικία, ύστερα από ένα τραγικό ατύχημα που λίγο έλειψε να στερήσει τη ζωή από τη μικρότερη. Ένα μήνυμα στον υπολογιστή της Κατερίνας από κάποιον άγνωστο θα τη φέρει πίσω να συναντήσει τη χαμένη της αδελφή. Θα πρέπει και οι δύο να διαχειριστούν την απουσία αλλά και να αποδεχτούν την αλήθεια που αποκαλύπτεται.

Το «Placebo» από τις εκδόσεις ΜΙΝΩΑΣ είναι η ιστορία μιας οικογένειας στα χρόνια της κρίσης στην Ελλάδα. Όλες οι ανησυχίες των γονιών που οι καταστάσεις τούς έκαναν να χάσουν το στίγμα τους και τον έρωτά τους. Ο γιος τους που επιθυμεί ένα μεταπτυχιακό και μια ζωή που να του αξίζει, η κόρη τους που αντιμετωπίζει μυστικά σοβαρά ψυχολογικά προβλήματα αλλά και ο περίγυρός τους. Μια αληθινή απεικόνιση της Ελλάδας του σήμερα.

Και τέλος το «Ξεκόλλα…» από τις εκδόσεις Γαβριηλίδη, είναι μια τρυφερή αλλά ταυτόχρονα σκληρή ιστορία για δύο φίλες που οι επιλογές αλλά και η ίδια η ζωή τις απομάκρυνε. Ένα απρόβλεπτο γεγονός ωστόσο τις φέρνει και πάλι κοντά.

9) Η συγγραφέας Σαρίτα Χαΐμ βρίσκει τον χρόνο να διαβάζει για δική της ευχαρίστηση και όχι μόνο για έρευνα πάνω σε κάποιο μελλοντικό βιβλίο της; Εφόσον συμβαίνει αυτό, ποιο είδος λογοτεχνίας προτιμάτε περισσότερο ως αναγνώστρια και γιατί;

Πάντα βρίσκω χρόνο για να διαβάσω. Εκτός από τη συγγραφική μου ενασχόληση είμαι μια φανατική αναγνώστρια. Μου αρέσουν τα βιβλία που σκιαγραφούν κοινωνικά θέματα και επικεντρώνονται στους χαρακτήρες με ψυχογραφικές αξιώσεις.

10) Θυμάστε το πρώτο σας ανάγνωσμα το οποίο σας «παρέσυρε» στον κόσμο της λογοτεχνίας; Ποια είναι τα αγαπημένα σας βιβλία και συγγραφείς; Υπάρχει κάποιο απόφθεγμα από βιβλίο το οποίο να καθόρισε τη μετέπειτα ζωή σας; Έχετε δεχθεί κάποιες επιρροές από ομότεχνούς σας, Έλληνες ή ξένους, σύγχρονους ή κλασσικούς, στον δικό σας τρόπο γραφής, ύφους ή θεματολογίας;

Ένα βιβλίο που κυριολεκτικά με συγκλόνισε στην παιδική μου ηλικία ήταν το «Όλιβερ Τουίστ» του Τσαρλς Ντίκενς. Ακόμα τον θεωρώ έναν από τους μεγαλύτερους συγγραφείς. Από τους πιο σύγχρονους αγαπώ τον Φίλιπ Ροθ, τον Πωλ Όστερ, την Τόνι Μόρρισον αλλά και την Ντόνα Ταρτ. Ωστόσο, συχνά απολαμβάνω Έλληνες συγγραφείς που έχουν έναν τρόπο γραφής που με αφορά.

11) Πιστεύετε πως ο συγγραφέας πρέπει να ταξιδεύει ώστε να έχει κάποια βιώματα από τις χώρες και τις τοποθεσίες τις οποίες, τυχόν, περιγράφει στα βιβλία του και πόσο εφικτό είναι αυτό στην πράξη, ιδιαίτερα στις μέρες μας; Είναι απαραίτητο κάτι τέτοιο, απλά και μόνο, για τη «διεύρυνση των οριζόντων» του;

Τα ταξίδια είναι πάντα διαφωτιστικά κι ανοίγουν δρόμους σκέψης, ωστόσο δεν θεωρώ πως είναι υποχρεωτικό για έναν συγγραφέα να είναι με μια βαλίτσα στο χέρι. Τα μεγαλύτερα ταξίδια οι συγγραφείς τα κάνουν με το μυαλό κι αυτή τους η ικανότητα είναι που τους ξεχωρίζει.

12) Θεωρείτε πως οι συγγραφείς θα πρέπει να ασχολούνται με διαφορετικά είδη λογοτεχνίας και να «πειραματίζονται» θεματολογικά, ρισκάροντας το υπάρχον αναγνωστικό τους κοινό, ή είναι προτιμότερο να εμμένουν στο είδος που τους έχει καθιερώσει;

Πιστεύω ότι ο συγγραφέας θα πρέπει να έχει την ελευθερία να πειραματιστεί όπως εκείνος θέλει. Το στυλ προκύπτει από τη σχολαστική γραφή και το είδος είναι μια απόφαση που μπορεί να αλλάξει στην πορεία, αν και από την εμπειρία μου αυτό δεν γίνεται συχνά. Συνήθως οι συγγραφείς ασχολούνται με το είδος που τους συγκινεί και σπάνια ξεφεύγουν από αυτό.

13) Ο συγγραφέας έχει χρέος να προβληματίζει τους αναγνώστες «αφυπνίζοντας» τη σκέψη τους ή ο σκοπός των βιβλίων του θα έπρεπε να είναι απλά και μόνο ψυχαγωγικός; Εσείς, ποια μηνύματα επιδιώκετε να «περάσετε» στους αναγνώστες σας και σε ποιο είδος αναγνωστικού κοινού, συνήθως, απευθύνεστε μέσα από το συγγραφικό έργο σας;

Αποφεύγω στα βιβλία μου να «σηκώνω το δάκτυλο». Δεν γράφω με σκοπό να εκπαιδεύσω, ούτε να υποδείξω. Ωστόσο οι ιστορίες μου έχουν πάντα κάτι παραπάνω να πουν. Έναν προβληματισμό που βρίσκεται κάτω από την επιφάνεια και θέλει λίγο «ξύσιμο» για να αποκαλυφθεί. Αφήνω στη διάθεση του αναγνώστη το πόσο βαθιά θα φτάσει.

14) Θεωρείτε πως η σύγχρονη πραγματικότητα μπορεί να αποτελέσει πηγή έμπνευσης για τους συγγραφείς και, ειδικότερα, οι τόσο δύσκολες καταστάσεις που βιώνουμε τελευταία στην πατρίδα μας; Ή μήπως το ζητούμενο από τους αναγνώστες είναι ακριβώς η «φυγή» από αυτήν τη ζοφερή πραγματικότητα;

Αυτό αφορά κυρίως τον ίδιο τον συγγραφέα και τη λογοτεχνία με την οποία θέλει να ασχοληθεί. Η σύγχρονη πραγματικότητα είναι μια χρήσιμη πηγή πληροφοριών που μπορεί ωστόσο να συνδυαστεί με στοιχεία που οδηγούν τον αναγνώστη έξω από τα γνωστά ύδατα.

15) Στη σύγχρονη καθημερινότητα και στην εποχή της άκρατης τεχνολογίας που διανύουμε, ποια θεωρείτε πως είναι η θέση του λογοτεχνικού βιβλίου; Περνάει, τελικά, το βιβλίο κρίση στη χώρα μας ή διεθνώς και τι θα μπορούσαμε να κάνουμε ώστε να γίνει πιο προσιτό στο αναγνωστικό κοινό και, ιδιαίτερα, στους νέους;

Πιστεύω ότι το βιβλίο δεν θα περνούσε καμία κρίση αν είχαμε αναπτύξει περισσότερο την αναγνωστική μας κουλτούρα. Με χαρά βλέπω τον κόσμο να διαβάζει για παράδειγμα στο μετρό, έχουμε ωστόσο μπροστά μας πολύ δρόμο να διανύσουμε.

16) Είχατε κάποιους «ενδοιασμούς» όταν αποφασίσατε να δώσετε το πρώτο σας βιβλίο προς έκδοση; Αγωνιούσατε ως προς την αποδοχή που θα τύχαινε αυτό από το αναγνωστικό κοινό; Η θεματολογία των βιβλίων σας, πιστεύετε πως παίζει τον δικό της ρόλο στην αποδοχή αυτή;

Η έκδοση του πρώτου μου βιβλίου έγινε σχεδόν φυσικά όταν επέστρεψα στην Ελλάδα ύστερα από αρκετά χρόνια παραμονής μου στο εξωτερικό. Ήταν καθώς φαίνεται η κατάλληλη στιγμή για να συμβεί. Έγραφα από την παιδική μου ηλικία οπότε υπήρχε μια γόνιμη αναμονή. Ύστερα από την έκδοση τριών βιβλίων μπορώ με μεγάλη σιγουριά να πω πως κάθε φορά είναι σαν την πρώτη φορά. Η αποδοχή των βιβλίων είναι κάτι που απασχολεί κάθε συγγραφέα που επιθυμεί να κινήσει το ενδιαφέρον των αναγνωστών του.

17) Εσείς, με την έως τώρα πείρα σας στον χώρο της συγγραφής, τι θα συμβουλεύατε όλους τους νέους επίδοξους συγγραφείς, που ονειρεύονται να δουν κάποτε ένα βιβλίο τους στις προθήκες των βιβλιοπωλείων και, ιδιαίτερα, εν μέσω αυτής της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας;

Η φιλική μου προτροπή θα ήταν: να διαβάζουν πολύ, να γράφουν περισσότερο και να ονειρεύονται σαν να είναι παιδιά.

18) Κλείνοντας και, αφού σας ευχαριστήσω θερμά για την τιμή της παραχώρησης αυτής της συνέντευξης, θα ήθελα να σας ευχηθώ ολόψυχα καλή επιτυχία στο νέο μυθιστόρημά σας «Η ΑΔΕΛΦΗ ΜΟΥ», και να σας ρωτήσω για τα άμεσα συγγραφικά σας σχέδια. Τι να περιμένουμε από εσάς στο μέλλον;

Σας ευχαριστώ πολύ για τη φιλοξενία. Βρίσκομαι σε μια περίοδο που συλλέγω το υλικό για το επόμενο βιβλίο μου, οπότε είναι νωρίς ακόμα για να μιλήσω για αυτό.

Βιογραφικό σημείωμα συγγραφέα:

Η Σαρίτα Χαΐμ γεννήθηκε τον Φεβρουάριο του 1968 στην Αθήνα. Σπούδασε στο Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών Πολιτικές Επιστήμες και Μέσα Μαζικής Επικοινωνίας. Ασχολήθηκε με το μάρκετινγκ και τη διαφήμιση και έζησε για οχτώ χρόνια στο Βουκουρέστι και στο Τορόντο. Η αδελφή μου είναι το τρίτο της βιβλίο.

Κυκλοφορούν επίσης: Placebo (Μίνωας, 2017) και Ξεκόλλα… (Γαβριηλίδης, 2012).

Πρόσφατη εργογραφία συγγραφέα:

«Η ΑΔΕΛΦΗ ΜΟΥ», της Σαρίτα Χαΐμ

Εκδόσεις: Μίνωας (2019)

Σελίδες: 448

Τιμή με έκπτωση: 14,94€

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

Έχω μια αδελφή. Σε αυτή την παραδοχή εγκλωβίστηκε η παιδική, η εφηβική και η ενήλικη ζωή μου, τις περισσότερες φορές τρώγοντας τα μούτρα της, καθώς το αυτονόητο της ύπαρξής της στεκόταν πάντα πλάι στη διαρκή απουσία της.

Μια πυρκαγιά που λίγο έλειψε να σκοτώσει την επτάχρονη Μάρθα βγάζει ανεξήγητα από τη ζωή της τη μεγαλύτερη αδελφή της, Κατερίνα. Ύστερα από χρόνια, ένα μήνυμα στο messenger από τον άγνωστο Ηλία Π. που ζει σε ένα ελληνικό νησί έρχεται να ταράξει την επιτυχημένη ζωή της Μάρθας, η οποία μένει πλέον μόνιμα στο Τορόντο.

Μια συνάντηση που επιφυλάσσει εκπλήξεις ωθεί τις δύο γυναίκες να βουτήξουν στα κατάβαθα της ύπαρξής τους αλλά και να αποτινάξουν από τις πλάτες τους το βάρος μιας ατελούς ταυτότητας.

Οι ανείπωτες αλήθειες είναι αδυσώπητες, μα στέκονται μπροστά στα μάτια καθαρές κι έντιμες. Φτάνει να είσαι σε θέση να τις ακούσεις.

«Μια ιστορία εξιλέωσης και συγχώρεσης που σε κερδίζει από την πρώτη αράδα. Δυο γυναίκες που φλέγονται από ένα τραύμα στην παιδική ηλικία. Και όλοι εμείς που παρακολουθούμε με αγωνία ως την τελευταία σελίδα: Θα καταφέρει η αδερφική αγάπη να βγει ζωντανή από τις στάχτες;»

Αναστασία Καμβύση

«Δυο αδελφές που χωρίστηκαν από τη ζωή και την απόσταση. Δυο διαφορετικοί κόσμοι ή, αν θέλετε, δύο διαφορετικές ματιές σε έναν κόσμο. Η Σαρίτα Χαΐμ κάνει μια τολμηρή κατάδυση στις ψυχές των χαρακτήρων της. Και στο σκηνικό της οι πρωταγωνιστές δίνουν μορφή στις σκιές που ζουν μέσα μας».

Κώστας Γιαννακίδης

«PLACEBO», της Σαρίτα Χαΐμ

Εκδόσεις: Μίνωας (2017)

Σελίδες: 520

Τιμή με έκπτωση: 15,29€

Υπόθεση Οπισθόφυλλου:

Οι κολλητοί του τον φωνάζουν Μπίλλυ, το ίδιο και η οικογένειά του, για όλους τους άλλους είναι απλώς ο Βασίλης. Ένας νέος είκοσι δύο χρονών με πολλά «γκάζια» κι αχαλίνωτη δημιουργικότητα. Με το χαρτί του πανεπιστημίου στο χέρι, ονειρεύεται ένα μεταπτυχιακό στο εξωτερικό που θα του χαρίσει φτερά. Μέχρι να βρεθούν τα χρήματα, δουλεύει στην καφετέρια της μητέρας του, ενώ τα βράδια καταπιάνεται με τη δημιουργία ενός περιοδικού φανζίν με τον τίτλο Placebo.

Στην κουρασμένη πόλη της απρόσωπης εικονικής επικοινωνίας, o Μπίλλυ αναζητά την αυτοπραγμάτωσή του. Δεν έχει σκοπό ν’ αφήσει τη ζωή να τον στριμώξει στα καλούπια της. Είναι αποφασισμένος να τη ζήσει όπως ακριβώς θέλει. Μπορεί όμως;

Σαν δορυφόροι γύρω του κινούνται συγγενικά και φιλικά πρόσωπα, που αντιμετωπίζουν απρόβλεπτες καταστάσεις και οδηγούνται σε συγκρούσεις. Μπροστά σε όλα αυτά, ο Μπίλλυ καλείται να ενηλικιωθεί βίαια και να πάρει αποφάσεις που δεν αφορούν μόνο τον ίδιο.

Όταν οι πληγές είναι ανοιχτές και οι απαιτήσεις και τα όνειρα φαντάζουν πολυτέλεια, το να είσαι νέος στη σύγχρονη Ελλάδα μοιάζει ασυγχώρητο.